Ο χάρτης των αναπλάσεων στην Αθήνα

Σε δίμηνη παράταση οδηγείται το θέμα της διπλής ανάπλασης Βοτανικού – Λεωφ. Αλεξάνδρας, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα δημοτική αρχή προχώρησε στην καθαίρεση της προηγούμενης διοίκησης της εταιρείας «Διπλή Ανάπλαση Α.Ε», η οποία θα κληθεί να εφαρμόσει την όποια απόφαση του νέου διοικητικού συμβουλίου του δήμου.

Η εξέλιξη αναδείχθηκε μετά την απάντηση του αναπληρωτή υπουργού Χωροταξίας και Περιβάλλοντος, Ν. Σηφουνάκη, σε επερώτηση βουλευτή του ΛΑΟΣ, στη Βουλή. Ο υπουργός δήλωσε πως περιμένει από τον δήμο «να προσδιορίσει το περιεχόμενο του Προεδρικού Διατάγματος για τη διπλή ανάπλαση, ώστε να καταθέσει στη Βουλή τη σχετική νομοθετική ρύθμιση» και «εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η νέα δημοτική αρχή θα επιληφθεί του θέματος έτσι ώστε να μην υπάρχει διαφορά μεταξύ του Προεδρικού Διατάγματος και της τροπολογίας».

Το ζήτημα των αστικών αναπλάσεων επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς το Ρυθμιστικό της Αθήνας οδεύει προς διαβούλευση, αφού πρώτα γνωμοδοτήσει επ’ αυτού το νεοσυσταθέν Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης.

Παράλληλα, βρίσκουν νέα εμπόδια ορισμένα έργα που είχαν θεωρητικά ωριμάσει, όπως ο Ελαιώνας, για τον οποίο η διαβούλευση στην πρόταση του Υπουργείου έληξε στις 6 Δεκεμβρίου και το θέμα, σύμφωνα με πληροφορίες, συζητήθηκε και στη συνάντηση που είχε η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ με το νεοεκλεγέντα δήμαρχο της πόλης, Γιώργο Καμίνη, ενώ ο τελευταίος το είχε περιλάβει στις προτεραιότητες της προεκλογικής του ατζέντας.

Η καθυστέρηση αυτή δημιουργεί αλυσιδωτές παρενέργειες, καθώς στις τράπεζες εμφανίζεται ως μη εξυπηρετούμενο χρέος (NPL) και οριακά πλέον επεκτείνουν το δανεισμό της εισηγμένης στο ΧΑ Μπάμπης Βωβός – Διεθνής Τεχνική, η οποία ανέλαβε μέρος από το κόστος του αναθεωρημένου σχεδίου. Η χρηματοοικονομική έκθεση της εταιρείας, την ώρα που καταβάλλονται προσπάθειες προσέλκυσης ξένων επενδυτών, είναι ακόμη πιο δυσμενής, καθώς σταμάτησε να τελεί υπό διαπραγματεύεται στον διεθνή δείκτη ακινήτων EPRA στον οποίον τοποθετούνται μεγάλα επενδυτικά σχήματα του εξωτερικού. Για μία ακόμη φορά βρίσκεται μετέωρο και το γήπεδο του Παναθηναϊκού, για την κατασκευή του οποίου «τρέχουν» διοικητικά προβλήματα.

Ο Οργανισμός Αθήνας

«Ενδεχομένως ο Ελαιώνας προσφέρεται περισσότερο για χωροθέτηση κεντρικών λειτουργιών και αναβαθμισμένων παραγωγικών δραστηριοτήτων, που εντάσσονται σε μια περιβαλλοντική πολιτική» δηλώνει ο πολεοδόμος πρόεδρος του Οργανισμού Αθήνας, αντιπρύτανης του ΕΜΠ, Γιάννης Πολύζος και προσθέτει: «Ο Ελαιώνας αυτή τη στιγμή θα μπορούσε να παραλάβει ένα μεγάλο μέρος των κεντρικών δραστηριοτήτων μίας πόλης και σαφέστατα να κρατήσει – υπό αναβαθμισμένες συνθήκες- το παραγωγικό του δυναμικό. Δεν χρειάζεται όλες οι εταιρείες μεταφορών να πάνε στο Θριάσιο. Δεν χρειάζεται τα πάντα να πάνε εκτός λεκανοπεδίου, ώστε να επιβαρύνονται περαιτέρω οι μετακινήσεις».

Διευκρινίζοντας αν περιγράφει ένα θύλακα logistics στον Ελαιώνα, ο κ. Πολύζος απάντησε: «Εφόσον μπορεί να καλύψει ανάγκες του παραγωγικού ιστού της πόλης γιατί όχι. Το να έχουμε συνεχώς από ένα απομακρυσμένο σημείο την τροφοδοσία της πόλης είναι μία λειτουργία που μπορεί να εξυπηρετήσει η συγκεκριμένη περιοχή. Δεν μιλάμε για τα υφιστάμενα τσιμεντάδικα, εκτός και αν αυτά μετατραπούν σε φιλτραρισμένα (σφραγισμένα), που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, όπως στο Παρίσι».

Η παραπάνω τοποθέτηση, αν και οριοθετεί το επίπεδο της αστικής ανάπλασης που μπορεί να παραλάβει ο Βοτανικός, πόρρω απέχει από τη μεταφορά του διοικητικού κέντρου της Αθήνας, που κάποιοι οραματίστηκαν -και επένδυσαν- μέσα από το ΡΣΑ του πρώην υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, Γ. Σουφλιά.

Η νέα κατεύθυνση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διασύνδεση της Ακαδημίας Πλάτωνος με το κέντρο -ένα έργο για το οποίο θα απαιτηθούν κονδύλια για απαλλοτριώσεις- αλλά και τη σύνδεση του Μουσείου της Ακρόπολης με το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Μέρος της τελευταίας παρέμβασης αποτελεί και η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, έργο που προέβλεπε τόσο το προηγούμενο Ρυθμιστικό, όσο και πρόταση του αείμνηστου πολεοδόμου Γρηγόρη Διαμαντόπουλου, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Τη δυσκολία του εγχειρήματος περιέγραψε συνεργάτης του και ένας από τους σημαντικότερους συγκοινωνιολόγους που διαθέτει η Ελλάδα, Κ. Ζέκκος, επικεφαλής του μελετητικού γραφείου Δρόμος, σύμφωνα με τον οποίο «από τη στιγμή που ληφθούν οι πολιτικές αποφάσεις και οριοθετηθούν οι πολεοδομικές παράμετροι για την υλοποίηση ενός τέτοιου μεγέθους έργου, θα πρέπει να ρυθμιστεί ξανά το σύνολο σχεδόν της κυκλοφορίας του κέντρου της πόλης».

Διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός

Τα τεύχη του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού έχει αναλάβει να συντάξει η Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων υπό την πρόεδρο, Ντόρα Γαλάνη, και το έργο, που αποτελεί εξαγγελία του ΥΠΕΚΑ για την Αθήνα 2014 θα αποτελέσει απλά ένα συνοδό έργο εφόσον «μέσα από τον 2508/97 και τις Ζώνες Ειδικών Κινήτρων», τονίζει η γενική γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Μαρία Καλτσά, «καταφέρουμε να φτιάξουμε εκείνους τους πυρήνες, που θα γεννήσουν υγιείς καταστάσεις».

Στην περίπτωση αυτή και με δεδομένη την εξαγγελία του πιλοτικού προγράμματος για το Γεράνι αλλάζει και ο ρόλος της οδού Πειραιώς. Σύμφωνα με τον κ. Πολύζο «η Πειραιώς είναι ο ομφάλιος λώρος που συνδέει δύο μεγάλες κεντρικές ενότητες και που επιθυμούμε να διατηρήσουν το ρόλο τους. Η Αθήνα και ο Πειραιάς. Δεν είναι μόνο η Πειραιώς, είναι και τα Μακρά Τείχη ως ιστορικό στοιχείο και καταβάλλεται μια προσπάθεια να τονισθεί – αναδειχθεί ο συγκεκριμένος χαρακτήρας με κάποιες μελέτες, που πραγματοποιούν αξιόλογοι συνάδελφοι. Δεν επιθυμούμε να φύγουν οι δημόσιες υπηρεσίες από τις κεντρικές περιοχές, γιατί τα κενά, που δημιουργούνται, καλύπτονται από “άλλες” δραστηριότητες, άρα μιλάμε για μια συστηματική ενίσχυση των δύο αυτών πόλων».

Δραπετσώνα – Ελληνικό

Μέσα από την Πειραιώς ο σχεδιασμός φθάνει στο λιμάνι και τη Δραπετσώνα, ή μέσω του παραλιακού μετώπου, στη Συγγρού, που αναβαθμίζεται σε πολιτιστικό άξονα με δύο έργα αρχιτεκτόνων διεθνούς εμβέλειας, τόσο για τις συνθετικές, όσο και για τις βιοκλιματικές τους ανησυχίες (Renzo Piano στον Ιππόδρομο με Λυρική και Βιβλιοθήκη από το ίδρυμα Νιάρχου και Jean Nouvel απέναντι από το Πάντειο Πανεπιστήμιο από το Ίδρυμα Ωνάση).

Προχωρώντας στην παραλιακή ο σχεδιασμός φθάνει στο Ελληνικό, όπου -όπως όλα δείχνουν- προκρίνεται η λύση του καθηγητή του Harvard, Spyro Pollalis, με μεταφορά μέρους του διοικητικού κέντρου, με τη διαφορά ότι έως ότου ολοκληρωθεί η συμφωνία με τους Καταριανούς και αρχίσουν τα έργα, τον χώρο θα ενοικιάσει η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης για να μεταφέρει στην Αθήνα τμήμα των δραστηριοτήτων της. Tη συμφωνία επεξεργάζεται η ΕΤΑ, η οποία ολοκληρώνει τη συγχώνευσή της με τα Ολυμπιακά Ακίνητα.

Η ανάταξη της ποιότητας ζωής μίας πόλης μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο εκεί όπου γίνονται οι αστικές αναπλάσεις. Αυτοί που καλούνται να τις σχεδιάσουν και να τις υλοποιήσουν είναι το επιστημονικό δυναμικό της χώρας, δηλαδή οι κάθε είδους μηχανικοί (πολεοδόμοι, αρχιτέκτονες, πολιτικοί, τοπογράφοι, μηχανολόγοι κλπ). Αν οι παρεμβάσεις γίνουν εκτός «προδιαγραφών», για μία ακόμη φορά θα μιλάμε για τις χαμένες ευκαιρίες της Αθήνας.