«In my end is my beginning» ή «στο τέλος μου είναι η αρχή μου». Έγραφε ο αγαπημένος του ποιητής Τόμας Έλιοτ , κι είναι αυτούς τους στίχους που επικαλέστηκαν οι φίλοι και συνεργάτες του «Μιλώντας για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο» – στη σημερινή ομότιτλη εκδήλωση που διοργάνωσε το 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Στον Μεγαλέξανδρο» (την ομότιτλη ταινία του 1980) ο Θόδωρος επιχειρούσε να αποδείξει ότι στην Ευρώπη συνυπάρχουν τρείς κοινωνικές δυνάμεις .Οι αναρχικοί, οι αυταρχικοί κι αυτή του Δήμου οι οποίες κάποτε θα συνενωθούν για τη δημιουργία του πραγματικού σοσιαλισμού σ στο πρόσωπο του μικρού Αλέξανδρου. Για έναν σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο . Πιστεύαμε σ αυτό. Αλλά το μέλλον αποδείχτηκε πολύ δύσκολο .Και για μας στην Ιταλία , και για σας στην Ελλάδα και για ολόκληρη την Ευρώπη» δήλωνε μάλλον συγκινημένος ο Ιταλός πρωταγωνιστής του Ομερο Αντονούτι που έφτασε στη Θεσσαλονίκη 32 χρόνια μετά τη συνάντηση τους στα γυρίσματα του θρυλικού «Μεγαλέξανδρου», γράφει το ΑΜΠΕ.
Ο Αντονούτι μίλησε για τα πλάνα του Αγγελόπουλου , για τη συνάντηση του προ διετίας στην γενέθλια πόλη του την Τεργέστη, για την εμμονή του Αγγελόπουλου στα «μουντά» πλάνα δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «Στα φιλμ του Αγγελόπουλου , σπάνια βγαίνει ο ήλιος. Στον Μ. Αλέξανδρο δεν βγήκε ποτέ».
Για τη δική τους συνάντηση , το καλοκαίρι του 1973 -οπότε και της έδωσε τον πρώτο κινηματογραφικό της ρόλο – την «Ηλέκτρα» στο «Θίασο» μίλησε η ηθοποιός Εύα Κοταμανίδου . Θυμήθηκε τα πρώτα γυρίσματα στην πλατεία της Καρδίτσας , ύστερα στα Γιάννενα, ύστερα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου , το σταμάτημα των γυρισμάτων , τα νέα γυρίσματα , τις διαφωνίες , για να καταλήξει πως «Ο Αγγελόπουλος χρησιμοποιούσε την ιστορία για να μιλήσει με τη δική του ματιά».
«Ήταν μισή ώρα πριν φύγει, στο ντεκόρ της «Άλλης θάλασσας», όπου βρέθηκα για να ντύσω τους δύο οδηγούς του μοιραίου πλάνου. Ο Θόδωρος ήθελε πάντα τους φίλους και συνεργάτες κοντά του, ήθελε την επιβεβαίωσή μας στο τέλος του πλάνου. Όταν ήταν ευχαριστημένος με το πλάνο, πετούσε ένα γενικό ”Στοπ!” κι έκανε και ένα πηδηματάκι» θυμήθηκε μεταξύ άλλων ο συνεργάτης του σκηνογράφος Γιώργος Ζιάκας.
Αμέσως μετά το λόγο πήρε η συνθέτρια Ελένη Καραΐνδρου. «Μου είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για τον Θόδωρο στον παρατατικό. Για μένα είναι εδώ, παρών μέσα από τη δουλειά και το όραμά του. Αυτά που πραγματικά έζησα και ένιωσα για αυτόν τα έχω πει μέσα από τη μουσική μου. Ανατρέχοντας στην πρώτη μας συνάντηση και συνεργασία πριν 29 χρόνια θυμάμαι σαν να ήταν χτες όταν με φώναξε για να μου πει ότι ήθελε να γράψω τη μουσική για το «Ταξίδι στα Κύθηρα». Μου ανακοίνωσε ότι για μεγάλο διάστημα έγραφε το σενάριο ακούγοντας το κονσέρτο για δυο μαντολίνα του Βιβάλντι. Η πρόσκληση και πρόκληση ήταν να γράψω παραλλαγές πάνω σε αυτό», είπε η κα Καραΐνδρου και συμπλήρωσε: «Έχω κάνει μαζί του οκτώ ταινίες, οκτώ καταπληκτικά ταξίδια αλλά κάθε φορά όταν ξεκινούσα ένιωθα ότι ήταν η πρώτη φορά, η ίδια ταραχή, το ίδιο άγγιγμα. Σαν γιορτή. Είχαμε κάτι τελετουργικό, το δικό μας κώδικα. Αυτό που έχει αποτυπωθεί στη μνήμη μου ήταν η στιγμή του γυρίσματος και το τρομακτικό «Πάμε!» του Θόδωρου. Μέσα σε αυτή τη δύναμη της φωνής του υπήρχε η πειθώ του τι πρέπει εκείνη τη στιγμή να γίνει. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ενέπνεε τους ανθρώπους. Ήταν ποιητής και προφήτης και πιστεύω ότι σε τριάντα χρόνια οι ταινίες του θα βλέπονται με άλλη διάσταση. Είμαι βέβαιη για αυτό. Θέλω να πω ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ και μια βαθιά ευγνωμοσύνη γιατί ήταν μια συνάντηση σπουδαία που με οδήγησε στην αυτογνωσία
Χαρακτηριστικότερη και συγκινητικότερη απ όλες τις «καταθέσεις μνήμης» υπήρξε αυτή του φωτογράφου – επί 35 χρόνια συνεργάτης του – Δημήτρη Σοφικίτη.
«Με το Θόδωρο μας συνέδεε μια τεράστια αγάπη για τη χώρα και το ταξίδι. Και οι δύο είχαμε μια τεράστια λατρεία. Αυτό το ταξίδι διήρκεσε τριάντα πέντε χρόνια περίπου. Ξεκινούσε δύο χρόνια πριν κάθε γύρισμα για την επιλογή των χώρων. Μέσα σε αυτό υπήρχαν απίστευτες περιπέτειες, χαρές, λύπες και κίνδυνοι. Όταν τελείωνε κάθε ταξίδι σκεφτόμασταν το επόμενο. Είναι άπειρα τα περιστατικά που θα μπορούσα να αφηγηθώ, αλλά θα σταθώ μόνο σε ένα. Ταξιδεύαμε με το Θόδωρο, τον Μικέ Καραπιπέρη και τον Γιώργο Αρβανίτη, δίδυμο στην πλάκα, και βρεθήκαμε χειμώνα στην Ήπειρο σε ένα χωριό που λεγόταν Συρράκο. Δεν υπάρχει ψυχή. Μόνο το καφενείο στην πλατεία και κάποιοι κτηνοτρόφοι μέσα που φυλάνε το χωριό. Μπαίνοντας στο καφενείο λέει ο Γιώργος στο Θόδωρο: «Πες τους ότι είσαι ο Αγγελόπουλος και κάνεις ταινίες», ενώ ο Μικές συμπληρώνει: «Δεν υπάρχει περίπτωση να μη σε ξέρουν» και αρχίζουν να παίζουν μεταξύ τους. Ο Θόδωρος σοβαρός λέει: «Αυτό θα πω ακριβώς. Είμαι ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, κάνω ταινίες και ψάχνω για χώρους». Κοιτάζονται οι δυο χωρικοί μεταξύ τους και λένε ο ένας στον άλλο «Ξέρεις ποιος είναι ο κύριος; Αυτός που σας πήγα να δείτε μια ταινία στα Ιωάννινα». Και ήταν ο Θίασος. Ο Γιώργος και ο Μικές μένουν ξεροί. Ο Θόδωρος φυσικά πανηγύριζε με αυτό το μοναδικό χαμόγελο σα να τους λέει: «Έτσι να μαθαίνετε οι νέοι». Κάποια στιγμή ο Θόδωρος ρώτησε τους χωρικούς, πως τους φάνηκε η ταινία και ο ένας από αυτούς απάντησε: «Ακούστε, δεν καταλάβαμε πολλά πράγματα αλλά αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι είναι δικό μας πράγμα». Αυτό για το Θόδωρο ήταν το μεγαλύτερο βραβείο που θα μπορούσε να έχει εισπράξει», αφηγήθηκε ο κ. Σοφικίτης.
Το αφιέρωμα του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο Θόδωρο Αγγελόπουλο περιλαμβάνει την προβολή τριών ταινιών-σταθμών στην πορεία του, καθώς και τη συναυλία της Ελένης Καραΐνδρου «Μουσική και τραγούδια για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου», που θα πραγματοποιηθεί αύριο το βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, με ερμηνεύτρια τη Δήμητρα Γαλάνη και τη συμμετοχή του τζαζ τρίο «Human Touch» των David Lynch, Σταύρου Λάντσια και Γιώτη Κιουρτσόγλου.
