Εάν μπείτε στο IMDB, στη λίστα με τις 250 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, στην κορυφή φιγουράρει εδώ και χρόνια, η «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» περιορίζοντας στη δεύτερη θέση τον εμβληματικό «Νονό», με το πρώτο μέρος. Και να φανταστεί κανείς πως η «Τελευταία έξοδος», όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1994, είχε «πατώσει» εισπρακτικά.

Δεν είχε καταφέρει καν να βγάλει τα έξοδα, αφού οι εισπράξεις στο box-office ήταν μόλις 16 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το κόστος παραγωγής της άγγιζε τα 25 εκατομμύρια. Ωστόσο, το αριστούργημα του Φρανκ Ντάραμποντ με πρωταγωνιστές τους Τιμ Ρόμπινς και Μόργκαν Φρίμαν εκτιμήθηκε τα επόμενα χρόνια για να έρθει σήμερα, 30 χρόνια μετά και να θεωρείται η «κορυφαία ταινία όλων των εποχών».

Ωστόσο, την εποχή της κυκλοφορίας της, οι κριτικοί είχαν εκτιμήσει το αριστούργημα που είχαν μπροστά τους, ενώ είχε προταθεί και για επτά (7) Όσκαρ – μεταξύ των οποίων και «Καλύτερης ταινίας»- αλλά δεν κέρδισε σε καμία από τις κατηγορίες που ήταν υποψήφια. Προσπαθώντας να εξηγήσει κανείς, γιατί η «Τελευταία Έξοδος» είχε σχεδόν πατώσει, ίσως θα πρέπει να δούμε τις ταινίες που κυκλοφόρησαν την ίδια χρονιά.

Η αλήθεια είναι πως το 1994 ήταν από τα πλέον παραγωγικά έτη της κινηματογραφικής βιομηχανίας, και μάλιστα με ταινίες που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Πρώτα απ’ όλα εκείνη τη χρονιά, βγήκαν ο «Forrest Gump» του Τομ Χανκς με τα έξι Όσκαρ και το «Pulp Fiction» του Κουεντίν Ταραντίνο. Επίσης, μεταξύ άλλων, κυκλοφόρησαν οι «Θρύλοι του πάθους», οι «Μικρές κυρίες», η «Συνέντευξη με έναν βρικόλακα», Ο «Φρανκεστάιν» με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, οι «Τέσσερις γάμοι και μια κηδεία» με τον Χιου Γκραντ.

Ο ανταγωνισμός, λοιπόν, ήταν σκληρός και η «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» που ήταν βασισμένη στο μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, δυσκολεύτηκε πολύ απέναντι σε τέτοια μεγαθήρια. Και μάλιστα, οι περισσότερες με λαμπερούς πρωταγωνιστές. Πού να σταθούν, λοιπόν, απέναντί τους οι Τιμ Ρόμπινς και Μόργκαν Φρίμαν; Και ας ήταν οι ερημενείες τους εξαιρετικές. Τότε, οι δυο τους δεν ήταν ακόμα σταρ για να λειτουργήσουν ως «κράχτες» στο κοινό.

Η ταινία ξεκίνησε να προβάλλεται σε περιορισμένο κύκλωμα διανομής στις ΗΠΑ, με τον ορίτζιναλ τίτλο να είναι «The Shawshank Redemption» και βασιζόταν στο διήγημα του Στίβεν Κινγκ «Rita Hayworth and Shawshank Redemption« –από εκεί και ο ελληνικός τίτλος. Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπέγραφε ο Φρανκ Ντάραμποντ, ο οποίος είχε αγοράσει για ένα δολάριο τα δικαιώματα από τον Κινγκ στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και έδωσε μεγάλο αγώνα για να μεταφέρει το διήγημα στη μεγάλη οθόνη.

Σύνοψη

Ο πρώην τραπεζίτης Άντι καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη για τη δολοφονία της γυναίκας του και του εραστή της, ένα έγκλημα που αρνείται ότι διέπραξε. Μέσα στις βίαιες συνθήκες της φυλακής γίνεται φίλος με έναν συγκρατούμενό του, τον Ρεντ, ξεκινώντας ένα ταξίδι επιβίωσης, φιλίας, ελπίδας και αναζήτησης της ελευθερίας. Με την πάροδο των χρόνων, το αδάμαστο πνεύμα και η εφευρετικότητα του Άντι οδηγούν σε μια απροσδόκητη δικαίωση…

Η κινηματογράφηση από τον Ρότζερ Ντίκινς (ένας από τους σπουδαιότερους και πιο επιδραστικούς κινηματογραφιστές όλων των εποχών) αποτυπώνει με απαράμιλλη ομορφιά και ένταση τις στιγμές της απόγνωσης αλλά και της ελπίδας, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί μια σχεδόν ποιητική αισθητική που ενισχύεται από τη μουσική του Τόμας Νιούμαν. Σκληρά ρεαλιστική και λυρική ταυτόχρονα, σκοτεινή αλλά και με γενναίες δόσεις χιούμορ, η «Τελευταία έξοδος» είναι ένας ύμνος στη φιλία, την εξυπνάδα και την ακατάβλητη επιμονή.

Δέκα πράγματα που δεν γνωρίζαμε για την ταινία

  • Η «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου το 2015 ως ταινία «πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική»
  • Ο σκηνοθέτης άλλαξε τον τίτλο κόβοντας το «Ρίτα Χέιγουορθ» αφού γυναίκες ηθοποιοί έστελναν τα βιογραφικά τους για να πάρουν μέρος στις ακροάσεις με το σκεπτικό πως η ταινία αφορούσε τη ζωή της θρυλικής ηθοποιού
  • O Φρανκ Ντάραμποντ αγόρασε τα δικαιώματα του βιβλίου για ένα δολάριο! Ολοκλήρωσε, δε, το σενάριο μέσα σε μόλις οκτώ εβδομάδες.
  • Εννέα ώρες διήρκησε η σκηνή όπου συζητούν για πρώτη φορά ο Ρεντ με τον Άντυ. Ο Φρίμαν για εννέα ολόκληρες ώρες πετούσε το μπαλάκι του μπέιζμπολ δίχως να παραπονεθεί. Την επόμενη μέρα εμφανίστηκε στα γυρίσματα με το χέρι του δεμένο
  • Για το ρόλο του Ρεντ ήταν υποψήφιοι και οι Κλιντ Ίστγουντ, Χάρισον Φορντ, Πολ Νιούμαν και Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Τελικά, πήγε στον Φρίμαν που δεν ήταν του ίδιου μεγέθους σταρ.
  • Στο βιβλίο του Κινγκ, ο Ρεντ είναι ένας μεσήλικας άντρας με γκριζαρισμένα κόκκινα μαλλιά με καταγωγή από την Ιρλανδία. Ωστόσο, ο σκηνοθέτης Ντάραποντ ήθελε από την αρχή τον Μόργκαν Φρίμαν
  • Ο ρόλος του Άντυ, αρχικά, προτάθηκε σε κάποια από τα πιο δυνατά κι εμπορικά ονόματα της εποχής εκείνης, όπως Τομ Χανκς, Κέβιν Κόστνερ, Τομ Κρούζ, Τζόνι Ντέπ, Τσάρλι Σιν, Τζεφ Μπρίτζες, και Νίκολας Κέιτζ. Ο Χανκς απέρριψε το ρόλο λόγω του «Φόρεστ Γκάμπ» που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά, ενώ ο Κόστνερ είχε ήδη κλείσει για τον «Υδάτινο Κόσμο» (1995), αλλά αργότερα παραδέχτηκε ότι το μετάνιωσε που αρνήθηκε
  • Ο ρόλος του Τόμι Γουίλιαμς προοριζόταν αρχικά για τον Μπράντ Πιτ, ο οποίος τελικά επέλεξε το ρόλο του βρικόλακα Λουί στη «Συνέντευξη με έναν Βρικόλακα», την ίδια χρονιά
  • Στη φωτογραφία σύλληψης του Ρεντ -όπου υποτίθεται πως είναι νεαρός ο Μόργκαν Φρίμαν-, απεικονίζεται ο πραγματικός γιος του ηθοποιού, Αλφόνσο
  •  Η σκηνή, όπου ο Άντυ (Ρόμπινς) σέρνεται μέσα σε ακαθαρσίες προκειμένου να αποδράσει, είναι από τις πιο αηδιαστικές. Στην πραγματικότητα, όμως, οι ακαθαρσίες ήταν νερό με πριονίδι και… σοκολάτα!

Η θρυλική «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» επιστρέφει θριαμβευτικά στα θερινά σινεμά, σε ψηφιακά αποκατεστημένη έκδοση 4Κ από την Summer Classics, με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την αρχική της κυκλοφορία!

Πληροφορίες

Σκηνοθεσία: Φρανκ Ντάραμποντ
Σενάριο: Φρανκ Ντάραμποντ (βασισμένο σε νουβέλα του Στίβεν Κινγκ)
Πρωταγωνιστούν: Τιμ Ρόμπινς, Μόργκαν Φρίμαν
Μουσική: Τόμας Νιούμαν
Έτος Παραγωγής: 1994
Διάρκεια: 142 λεπτά
Διανομή: Summer Classics