Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ (1905-1980), Γάλλος φιλόσοφος, υποστήριζε έναν ουμανισμό σ’ ένα κόσμο χωρίς την αναγκαιότητα του θεού.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Ο Σαρτρ στρέφεται προς τον Αθεϊστικό υπαρξισμό συνοψίζοντας πως η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Δέχεται τον άνθρωπο ως μοναδική, ξεχωριστή και ανεπανάληπτη ύπαρξη, υπεύθυνο για την ζωή του. Καθένας διαμορφώνεται  και εξελίσσεται από την προσωπική του δράση, που τον καθιστά υπεύθυνο για τις επιλογές του. Διακηρύσσει πως ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος. Αυτό αποτελεί καταδίκη γιατί δεν δημιούργησε, δεν έπλασε μόνος του τον εαυτό του  κι’ ωστόσο είναι ελεύθερος γιατί είναι υπεύθυνος για ό,τι κάνει». Αρνείται την ύπαρξη του θεού και ως στρατευμένος φιλόσοφος δεν αποδέχεται το βραβείο Νόμπελ,  για να μην δεσμευτεί η ελευθερία του.

«Στο κεκλεισμένων των θυρών», τρεις άγνωστοι μεταξύ τους πρόσφατα νεκροί οδηγούνται από έναν μυστηριώδη υπηρέτη  σ’ ένα χώρο απροσδιόριστο, απ’ όπου δεν μπορούν να αποδράσουν . Η μοιραία τους και αναπόφευκτη συνάντηση , κάτι σαν κόλαση, σαν δίκη χωρίς δικαστές με ακροατήριο τους θεατές δημιουργεί μια βασανιστική κατάσταση μεταξύ τους.  Τα πρόσωπα νεκρά κι’ ανύπαρκτα λειτουργούν ως ζωντανά, σε μια παράδοξη υπαρξιακή κόλαση, όπου ο ένας εκβιάζει, προκαλεί, ταπεινώνει, υποβαθμίζει και προσβάλλει  τον άλλο.  Η αποκάλυψη, η ομολογία ενός βεβαιωμένου παρελθόντος και η απελευθέρωση από κολασμένες αλήθειες, ταλαιπωρίες και βάσανα, οδηγούν κάθε ήρωα στο να αναγνωρίσει  στον άλλο κάτι από τον εαυτό του. Έτσι γύρω από την βαθιά διαίρεση της ψυχής τους, τα τρία πρόσωπα  οδηγούνται και προσχωρούν το ένα στο άλλο μέσα από την διαλεκτική τους ανέλιξη.

Το έργο του Σαρτρ, μια μετάβαση από το ασυνείδητο στο συνειδητό με διαφάνεια λέξεων, επιβεβαιώνει πως οι πράξεις καθορίζουν το ποιόν , την ουσία του  ανθρώπου με την δυνατότητα των επιλογών του. Η σχέση μας με τον συνάνθρωπο, ο σεβασμός  στην ελευθερία του άλλου, το άγχος και η νεύρωση που επηρεάζουν την σκέψη, η βούληση για αξιοπρέπεια  και η υπερεκτίμηση του εγώ γεννούν τις προϋποθέσεις στη ρήση του φιλοσόφου: «μόνο μετά θάνατο μπορεί κανείς να κρίνει και να χαρακτηρίσει το άτομο».

Η μετάφραση του Αλέξανδρου Βαμβούκου με θεατρική αμεσότητα  καθιστά κατανοητό τον λόγο, ενώ η σκηνοθετική ματιά με μεταφυσικές διαδρομές, αναπαριστά την πραγματικότητα. Δηλαδή το αναπόδραστο από την φυσική και υπαρξιακή κατάσταση του τετελεσμένου, του αναπόφευκτου  και μοιραίου τέλους του ανθρώπου,  Με λίγα λόγια, ό,τι συμβαίνει και ό,τι παρεμβαίνει  ανατρέποντας και διαμορφώνοντας διαρκώς τις αποφάσεις του,  για να κουτσουρέψει την ελευθερία του «ένα είδος ζωντανού θανάτου».

Το αφαιρετικό σκηνικό (ένας περιορισμένος χώρος αναλογικά ίσος για κάθε πρόσωπο, ένα χαλάκι και μια καρέκλα) ενισχύει το αδιέξοδο του «εγκλωβισμένου είναι» των ηρώων.  και την παραδοξότητά του. Γιατί ενώ το έργο είναι υπαρξιακό παρουσιάζονται στη σκηνή τρεις νεκροί. Στην ουσία καταργείται η κίνηση και η δράση , την οποία όμως προσδίδει  ο λόγος  προσωπικά στον καθένα με την βαθιά εσωτερική αγωνία. Οι ήρωες κινούνται απροσανατόλιστοι, διαρκώς απειλούμενοι από την απόλυτη μοναξιά, όπου ούτε ένα δάκρυ, ούτε ύπνος, ούτε πορτοπαράθυρα, ούτε καθρέφτες δεν υπάρχουν. Καθένας τους εκεί γίνεται  καθρέφτης του άλλου, αφήνεται στην κρίση του και βοηθούμενος φθάνει με τη λογική από το ζοφερό χάος σ’ ένα ήρεμο τέλος.

Οι ηθοποιοί  με ωραίες και ξεχωριστές ερμηνείες αφηγούνται τις αναμνήσεις, ομολογούν με βλέμμα βαθύ τις αμαρτίες τους και ελπίζουν  στην εξιλέωση των ανομημάτων τους.  Διαβαθμίζοντας την ένταση στον σωματοποιημένο πόνο, λειτουργούν ταυτόχρονα αυτόνομα αλλά και σαν μέρη του όλου. Αλλοτε αμήχανα, απορώντας, ακίνητοι ή προκλητικοί με σαρκασμό και όψη που υποφέρει.

Ο σκοτεινός φωτισμός και η εύστοχη πρωτοτυπία της μουσικής ενίσχυσαν την υπαρξιακή κατάσταση της παράστασης, που εμβαθύνει στην ανατομία μιας κοινωνίας όπου «ο ένας είναι δήμιος του άλλου. Η κόλαση είναι οι άλλοι».

Αξίζει να την παρακολουθήσετε.

Συντελεστές:

Μετάφραση: Αλέξανδρος Βαμβούκος
Σκηνοθεσία, Σκηνικά, Κοστούμια: Μαργαρίτα Αμαραντίδη
Πρωτότυπη Μουσική: Gautier
Δραματουργική Επιμέλεια, Βοηθός Σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Ζωγραφάκης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Φωτογραφίες – Βίντεο: Παναγιώτης Σιμόπουλος
Γραφιστικός Σχεδιασμός: Κάτια Δέδε

Παίζουν:
Γκαρσέν: Απόστολος Χατζής
Ινές: Βαλίσια Βύζα
Εστέλ: Έλενα Θωμοπούλου
Νεαρός (φωνή off): Gautier Βελισσάρης

Από το Σάββατο 18 Φεβρουαρίου

Μέρες και ώρες παραστάσεων:

Σάββατο 21.30

Κυριακή 18.30

Τιμές εισιτηρίων:

Γενική είσοδος: 12 ευρώ

Μειωμένες τιμές: 10 ευρώ & 8 ευρώ

Διάρκεια: 90 λεπτά

Θέατρο ΠΚ

Κασομούλη 30 & Ρενέ Πυώ 2, Νέος Κόσμος

Τηλ.: 210 9011677