Πώς «είδαν» οι καλλιτέχνες τη Λέσβο πριν από 6 δεκαετίες

Έργα γνωστών και άγνωστων καλλιτεχνών διαφορετικών γενιών θα συγκατοικούν στις 17/8 – 20/9 στην ανακαινισμένη Στέγη Τεχνών Σ. Τρύφων στο γραφικό οικισμό της Λέσβου. Πώς «είδαν» με το χρωστήρα τους πριν από περίπου 6 δεκαετίες τ’ αρχοντικά, τα καφενεία και τις εκκλησιές της Λέσβου φοιτητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και τί διάλογο ανοίγουν με την  παράδοση σήμερα καταξιωμένοι και ανερχόμενοι εικαστικοί; Η έκθεση «Άγνωστος καλλιτέχνης / Unknown artist» δίνει στο κοινό την ευκαιρία να ρίξει ματιές σε μια σπάνια, αν και ίσως παραγνωρισμένη, συλλογή έργων τέχνης της ΑΣΚΤ προτείνοντας έναν αναστοχασμό γύρω από τη νέο-ελληνική παράδοση και κουλτούρα. Συγκεκριμένα θα παρουσιαστούν περίπου σαράντα αντίγραφα από παλαιότερα έργα τέχνης (λαϊκών καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένου του Θεόφιλου), χειροτεχνίας και αγιογραφίας, καθώς και διακοσμητικών παραστάσεων που εμπίπτουν στη λαϊκή παράδοση της περιοχής. Τα «αντίγραφα» δημιούργησαν τη διετία 1958-1959 φοιτητές τότε της Σχολής και καταξιωμένοι σήμερα ζωγράφοι, όπως οι Α. Φασιανός, Σ. Σόρογκας, Μ. Καραβέλα, Δ. Κοκκινίδης, Γ. Βαλαβανίδης κ.ά., σε μια προσπάθεια διάσωσης και ανάδειξης του λαϊκού υλικού πολιτισμού. Με όχημα λοιπόν αυτές τις ζωγραφικές «μεταγραφές», οι επισκέπτες θα μπορέσουν να κάνουν ένα ταξίδι στο χρόνο και να «τρυπώσουν» σε παλιά αρχοντικά, καφενεία κι εκκλησίες της Λέσβου. Η συλλογή της ΑΣΚΤ θα συγκατοικήσει δημιουργικά με έργα σύγχρονων καλλιτεχνών -Πάνος Χαραλάμπους, Νίκος Χαραλαμπίδης, Δημήτης Φουτρής, Αλέξανδρος Λάιος και Μάρω Φασουλή (Under Construction Group), Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Andreas Sell, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Χριστίνα Σγουρομύτη, Γιάννης Σκαλτσάς και Γιάννης Βαρελάς και Εμμανουήλ Μπιτσάκης- σε μια απόπειρα να καταθέσουν «μια κριτική εικαστική διερεύνηση πάνω στα αντιπαραθετικά ζεύγη της οικειοποίησης και της αυθεντίας, πρωτότυπου και αντιγράφου, όπως και έναν αναστοχασμό γύρω από τη νέο-ελληνική παράδοση και κουλτούρα». Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν με κείμενά τους οι θεωρητικοί Νικόλας Κολώνιας, Πάνος Κομπατσιάρης και Γιώργος Παπαδόπουλος. Αναφέρει χαρακτηριστικά η εικαστικός Χριστίνα Σγουρομύτη, επιμελήτρια της έκθεσης: «Η έκθεση “Άγνωστος καλλιτέχνης” εφορμά από την λαϊκή παράδοση της Λέσβου αναδεικνύοντας με μοναδικό τρόπο τον πολιτιστικό πλούτο του νησιού, χάρη στην πρωτοπορία του καλλιτεχνικού ύφους που διακρίνει τα εν λόγω έργα. Παράλληλα, συνδυάζεται με τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, αφού αναμένεται να “συγκατοικήσει” καλλιτεχνικά με μια περιορισμένη –αλλά συμπαγή– έκθεση σύγχρονων καλλιτεχνικών έργων τα οποία αναστοχάζονται κριτικά πάνω σε όψεις της νέο-ελληνικής ταυτότητας και της παράδοσης. Η ευρύτερη θεματική της έκθεσης, αναπτύσσεται γύρω από την έννοια του “Άγνωστου καλλιτέχνη”. Πρόκειται για μια σύγχρονη διερεύνηση στη θεωρία της τέχνης, που εξετάζει τη δυνατότητα του καλλιτέχνη να απέχει από τις καθιερωμένες διόδους που συγκροτούν την έννοια της “εμπορικής επιτυχίας”, ενώ ταυτόχρονα μετέχουν στις κοινωνικές διαδικασίες. Από μία άποψη, τα έργα της συλλογής ανανοηματοδοτούνται μέσα από τη συζήτηση αυτή, αφού ως δυνητικά αέναα “αντίγραφα” (simulacra) διεκδικούν την αυτονομία τους, έναντι σε μια ιδέα πρωτοτυπίας που εγγράφεται στην “αυθεντία” του καλλιτέχνη». Στο πλαίσιο της έκθεσης, ο Γιώργος Παπαδόπουλος θα οργανώσει ένα εργαστήριο με τίτλο «Reading Baudrillard: περί Συστήματος Αντικειμένων» στις 20/8. Το εικαστικό αφιέρωμα «Άγνωστος καλλιτέχνης / Unknown artist»  είναι μια σύμπραξη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας και του πολιτιστικού οργανισμού Στέγη Σ. Τρύφων, όπου και θα φιλοξενηθεί. Τοπόσημο στο λιμάνι του γραφικού Μολύβου (Μήθυμνα), το κτίριο της Στέγης Τεχνών Σ. Τρύφων είναι ένα από τα παλαιότερα και ωραιότερα του παραδοσιακού οικισμού. Στο παρελθόν στέγασε δραστηριότητες του ελαιουργείου-σαπωνοποιείου της οικογένειας Τρύφων. Η έκθεση πραγματοποιείται κατά το διάστημα 17/8-20/9, παράλληλα με το νεοσύστατο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Μολύβου. Φιλοδοξώντας να εξελιχθεί σε δημοφιλή μουσικό προορισμό, το φεστιβάλ θα ξετυλίξει στις 19-21/8 ένα τριήμερο κλασσικής μουσικής με νέους ερμηνευτές διεθνούς φήμης στο κάστρο και σε άλλες τοποθεσίες του χωριού. Ιδρύτριες και καλλιτεχνικές διευθύντριες του φεστιβάλ είναι η Δανάη και η Κυβέλη Ντέρκεν και συνιδρυτής και αρωγός του ο Δημήτρης Τρύφων. Εγκαίνια έκθεσης: Δευτέρα 17/8, 8-11 μ.μ. στη Στέγη Σ. Τρύφων (λιμάνι Μολύβου, τηλ. 6970172242). Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Κυρ. 5.30-11.30 μ.μ., μέχρι 20/9.