Η παρατεταμένη ελληνοτουρκική κρίση με την οπλοποίηση του προσφυγικού στον Έβρο και με το «κρυφτοκυνηγητό» του Αιγαίου για τέσσερις μήνες (αρχής γενομένης από την 21η Ιουλίου 2020) μας απέδειξε οτι τα ελληνοτουρκικά έχουν αλλάξει επίπεδο έντασης. Οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου είναι καθημερινότητα όπως και οι επικίνδυνες υπερπτήσεις. Γιατί όμως επιλέγει η Τουρκία να κλιμακώσει τώρα; Υπάρχουν πτυχές και εσωτερικής αλλά και εξωτερικής πολιτικής που υπαγορεύουν στην Τουρκία να γίνει ακόμη πιο παραβατική και επιθετική.
Οι παράγοντες για μια λήψη απόφασης είναι πάντα τόσο εσωτερικοί όσο και εξωτερικοί. Η Τουρκία οδεύει στην επίσημη έναρξη του προεκλογικού έτους. Τα ποσοστά του Ερντογάν που συγκυβερνά με τους Γκρίζους Λύκους, δεν δείχνουν καλά. Ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος προσπάθησε να αυξήσει το κύρος του διαδραματίζοντας το ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ Ουκρανίας – Ρωσίας. Ο πόλεμος όμως δείχνει να έχει ξεφύγει από την προοπτική μιας άμεσης κατάπαυσης του πυρός και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας απομακρύνονται καθώς πλέον η αποστολή βαρέως οπλισμού στην Ουκρανία από πλευράς της Δύσης, ανεβάζει το επίπεδο κλιμάκωσης της έντασης.
Το μεγάλο όμως πρόβλημα της Τουρκίας, είναι η οικονομία της η οποία κατά πάσα πιθανότητα έχει ξεπεράσει το 100% σε πληθωρισμό (η Τουρκία επίσημα λέει πως είναι κοντά στο 62%). Η κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων από τη Ρωσία, έχει παγώσει καθώς πολλά από τα ανταλλακτικά που θα χρειαστούν για αυτά τα εργοστάσια, δεν μπορούν να αγοραστούν από την Rosatom λόγω των κυρώσεων. Η ενεργειακή ανασφάλεια της Τουρκίας έχει αρχίσει να μεγαλώνει. Και εδώ ξεκινούν οι υπολογισμοί των εξωτερικών παραγόντων από πλευράς της Τουρκίας.
Η Δύση έχει αρχίσει να πιέζει την Τουρκία ώστε να εφαρμόσει τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας καθώς το πρόσχημα οτι «βρίσκεται σε διαδικασία διαμεσολάβησης» έχει αρχίσει να ξεθωριάζει. Η αυξανόμενη πίεση από την πλευρά του ΝΑΤΟ προς την Τουρκία, θα αυξηθεί καθώς είναι πιθανό η Σουηδία και η Φινλανδία να γίνουν κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία έχει κάθε λόγο να δείξει στη Δύση οτι θα βλάψει τη συνοχή της ως μέλος του ΝΑΤΟ προκειμένου να μη δεχτεί πιέσεις για κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας.
Η Ελλάδα είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία για την Τουρκία ώστε να δείξει στο ΝΑΤΟ οτι αν δεν γίνουν σεβαστά τα τουρκικά συμφέροντα (εν προκειμένω η συνέχεια της ειδικής σχέσης Ρωσίας-Τουρκίας) θα απειλήσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία. Επιπρόσθετα, η Τουρκία γνωρίζει οτι το ελληνικό οπλοστάσιο θα είναι πολύ διαφορετικό μέσα στην επόμενη πενταετία και έτσι έχει κάθε συμφέρον να εκβιάσει άμεσα λύσεις που συμφέρουν την Άγκυρα ελληνοτουρκικά. Η συζήτηση για εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων εντός της ελληνικής επικράτειας, συνυπολογίζεται από την πλευρά της Τουρκίας ώστε να αρχίσει ξανά να εξετάζει επιθετικά σενάρια εναντίον της Ελλάδας, πιθανολογώντας οτι η αμυντική ρήτρα μεταξύ Ελλάδας-Γαλλίας δε θα εφαρμοστεί λόγω της ανάγκης για διατήρηση της συνοχής του ΝΑΤΟ που έχει ως προτεραιότητά του, την Ουκρανία.
Η Ελλάδα εκτός από την αμυντική ετοιμότητα και τον «κόκκινο συναγερμό» , οφείλει να διαμηνύσει στους συμμάχους οτι οι κινήσεις της Τουρκίας έχουν και άρωμα Μόσχας καθώς ο Πούτιν θα χαιρόταν πολύ με τη διασπορά του πολέμου τόσο στα Βαλκάνια όσο και στα ελληνοτουρκικά καθώς εκεί θα συγκρουστούν δύο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα δεν πρέπει να δεχτεί σε καμία των περιτπώσεων τετελεσμένα από την Τουρκία η οποία δύσκολα θα βρει στο μέλλον άλλες ευκαιρίες στο να απειλήσει με χρήση ένοπλης βίας την Ελλάδα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει παγκόσμιες προεκτάσεις. Η ξεκάθαρη αποστολή σημάτων αποφασιστικότητας από την πλευρά της Ελλάδας στην Τουρκία, θα μειώσει τις πιθανότητες για έναν πόλεμο, (ή και για ένα τοπικό θερμό επεισόδιο) καθώς η πιθανότητα πολέμου μειώνεται όταν υπάρχει ισορροπία δυνάμεων. Ανάμεσα στην επιθετικότητα και στον κατευνασμό, υπάρχει και η σοφή στρατηγική επιλογή: Η αποτροπή.
*Ο Αλέξανδρος Θ. Δρίβας είναι διεθνολόγος- στρατηγικός αναλυτής
