Οι εξελίξεις «τρέχουν» στο Αφγανιστάν, μετά την ανακατάληψη απ’ τους Ταλιμπάν, όπως αναμενόταν, μετά την αποχώρηση των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ. Το μη αναμενόμενο ήταν η αστραπιαία ανακατάληψη της Καμπούλ και η αστραπιαία φυγή του Προέδρου της χώρας που λίγες ώρες πριν ανήγγειλε την προάσπιση των ελευθεριών του λαού του!

Γράφει ο Χρήστος Σ. Αργυρίου*

Ας δούμε τη μικρή εικόνα πρώτα, στο εσωτερικό του Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν έπεισαν με την προπαγάνδα τους, πως τα καθεστώτα Καρζάι και Γκάνι είναι υποκινούμενα απ’ τις ΗΠΑ και δεν αντιπροσωπεύουν τις ανάγκες του Αφγανικού λαού. Δυστυχώς, το γεγονός πως μετά την απόσυρση των Αμερικανικών δυνάμεων, έπεσε η κυβέρνηση κι έφυγε ο Πρόεδρος της χώρας, δικαιώνουν τη προπαγάνδα των Ταλιμπάν. Οι ΗΠΑ έδωσαν $1 τρισ. για δημιουργία, στρατού, αστυνομίας και ειδικών υπηρεσιών θωράκισης του κράτους. Τίποτα δεν λειτούργησε σωστά, διότι:

α) Δεν έφτασαν όλα τα χρήματα εκεί που έπρεπε,

β) δεν υπήρξε συνεχής επαγγελματική επίβλεψη (monitoring),

γ) η μάχη κατά των Ταλιμπάν, χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, Βρετανίας δεν ήταν η αναμενόμενη και το κυριότερο,

δ) η κυβέρνηση πολεμούσε τους Ταλιμπάν για την κυριαρχία στις καλλιέργειας οπίου.

Μεγαλώνοντας λίγο την εικόνα ας κοιτάξουμε και τους άμεσα εμπλεκόμενους, ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, E.E. Κατ’ αρχάς, με την ταχύτητα των εξελίξεων, πιο πολύ αιφνιδιάστηκαν ΗΠΑ, ΝΑΤΟ κι Ε.Ε παρά οι Αφγανοί! Υπάρχει διχασμός σε ΗΠΑ και στη Μ. Βρετανία μετά την απόφαση αποχώρησης του Προέδρου Μπάιντεν, η οποία αποδεικνύεται προς ώρας καταστροφική. Έχουμε φτάσει στο ασύλληπτο σημείο να βλέπουμε στροφή 180ο απ’ τις ΗΠΑ και να επιζητείται δίαυλος επικοινωνίας με τους Ταλιμπάν. Ο βασικός κανόνας των ΗΠΑ ήταν «δεν διαπραγματευόμαστε με τρομοκράτες». Πώς έφτασαν οι ΗΠΑ σ’ αυτό το σημείο λοιπόν; Η ρευστότητα των διεθνών σχέσεων, αθροιστικά με την αντιστρόφως ανάλογη πολιτική/χαρακτήρα του πρώην Προέδρου Τραμπ συν την εμμονή της Δύσης να τον αποπέμψει απ’ τα καθήκοντά του με όποιο κόστος, έφεραν αυτό το κλάσμα αποτελέσματος, μιας και το συνολικό αποτέλεσμα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, όμως είναι ορατό.

Οι Βρετανοί βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος επιθυμούσαν την παραμονή των Βρετανικών δυνάμεων, μιας και είχαν την ευθύνη της στρατιωτικής τους εκπαίδευσης (2η στρατιωτική δύναμη στο Αφγανιστάν) και τους είναι πολύ δύσκολο να παραδεχτούν την ήττα στο πεδίο μάχης. Θεωρούν πως πρέπει να απεγκλωβιστούν απ’ τις ΗΠΑ για να μην θεωρούνται η 51η πολιτεία τους.

Η ΕΕ δυστυχώς το μόνο που μπορεί να πράξει είναι ο σχεδιασμός για την αποφυγή νέων μεταναστευτικών ροών, αναλαμβάνοντας δευτερεύοντα ρόλο μέσω ΟΗΕ και να ελπίζει σε δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ Μπορέλ και ηγεσίας (όταν αναλάβει καθήκοντα) Ταλιμπάν.

Τώρα ας δούμε τους έμμεσα εμπλεκόμενους. Το Πακιστάν είναι η χώρα που δέχεται πιέσεις απ’ τη Δύση (ΗΠΑ, ΟΗΕ) για να πιέσει τους Ταλιμπάν προς την ειρήνευση, όμως υπάρχει ένα πρόβλημα. Το Πακιστάν για δεκαετίες αποτελούσε άσυλο των Ταλιμπάν, οι οποίοι έχουν σπίτια κι οικογένειες στην γείτονα χώρα. Ο Πρωθυπουργός της χώρας Ιμράν Κάν τηρεί σιγή ιχθύος και για τους υπέρμαχους των Ταλιμπάν εντός συνόρων, αλλά δεν καταδικάζει και τις θηριωδίες στο Αφγανιστάν. Αυτό όμως εγκυμονεί κινδύνους και για το ίδιο το Πακιστάν, μιας και θα δεχθεί αθρόες ροές μεταναστών, καθώς και την αυξανόμενη επίδραση των «Τζιχαντιστικών» κομμάτων που προαλείφονται την εξουσία της χώρας. Η Ινδία, ως Προεδρεύουσα του ΟΗΕ επιθυμεί την εμπλοκή της στα εσωτερικά του Αφγανιστάν, λόγο και την αυξανόμενης αντιπαλότητας με το Πακιστάν, τ’ οποίο και κατηγορεί, αναφέροντας πως η υλικοτεχική και οικονομική υποστήριξη των Ταλιμπάν συνεχίζει να προέρχεται απ’ το Πακιστάν. Άρα σαφώς και δεν πρόκειται να υπάρξει λύση μέσω του ΟΗΕ ούτε του Σ.Α κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες. Η Κίνα μέσω της εκπροσώπου του ΥΠ.ΕΞ. Hua Chunying δήλωσε πως, είμαστε έτοιμοι να εμβαθύνουμε τις φιλικές σχέσεις συνεργασίας με το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν.

Άφησα για το τέλος το Ιράν. Όσοι διαβάσατε το προηγούμενο άρθρο μου για τις εκλογές στο Ιράν και τι προτίθεται να πράξει, θα καταλάβατε πως το πλάνο είναι να γίνει περιφερειακός ηγεμόνας. Τώρα είναι ένα βήμα πιο κοντά. Είχα γράψει πως το Ιράν προτίθεται να ενώσει το Ισλάμ, όσο δύσκολο, όσο παράλογο ακούγεται ή/και διαβάζεται. Εξάλλου η τοποθέτηση του νέου Προέδρου του Ιράν Ραΐσι, πως η ήττα των ΗΠΑ στο γειτονικό Αφγανιστάν, θα πρέπει να μετατραπεί σε μια ευκαιρία ν’ αναβιώσει τη ζωή, την ασφάλεια και τη διαρκή ειρήνη στη χώρα, δείχνει και τις προθέσεις του απέναντι στους Ταλιμπάν, τους οποίους και σαφώς μπορεί να ελέγξει. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως υπάρχει ήδη σχέδιο υποδοχής μεταναστών σε τρείς περιφέρειες του Ιράν, στα σύνορα με το Αφγανιστάν.

Μέσ’ αυτό τον ορυμαγδό εξελίξεων, τι μπορεί να περιμένει η ανθρωπότητα; Κατ’ αρχάς τη διαμόρφωση νέων συμμαχιών στη Μ. Ανατολή με χώρες όπως η Κίνα. Την εξάπλωση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή. Τη νομιμοποίηση τρομοκρατικής κυβέρνησης στο Αφγανιστάν. Ήδη ξεκίνησε συνομιλίες η Δύση με την επερχόμενη κυβέρνηση.

Όμως επειδή αποτυχία και ΗΠΑ δεν συνάδουν στην εξωτερική πολιτική (βλέπε ΗΠΑ – Βιετνάμ σημερινές σχέσεις), στα επόμενα χρόνια οι ΗΠΑ θα «γυρίσουν το τραπέζι» και θα χρησιμοποιήσουν την κατάσταση, που θα δημιουργηθεί, προς όφελος τους. Ας μην ξεχνούμε πως η πραγματική αποτυχία των ΗΠΑ δεν ήταν στο Αφγανιστάν, αλλά στο Ιράν που ήταν ο κύριος στόχος. Όταν το έδαφος θα είναι πρόσφορο, οι ΗΠΑ θα επανέλθουν, διότι θα τους το ζητήσει ο πολιτισμένος κόσμος.

*Ο Χρήστος Σ. Αργυρίου είναι Διεθνολόγος/Στρατηγιστής, Συνεργάτης Stratfor (TX, USA)