Το μικρο-κίνημα της Βάγκνερ στις 24 Ιουνίου παρουσιάσθηκε στα δυτικά ΜΜΕ ως μία αυθόρμητη αντίδραση των μισθοφόρων της Μόσχας στην ανεπαρκή οργάνωση του ρωσικού στρατού, την οφειλόμενη στην διοίκηση του Υπουργού Άμυνας Σοϊγκού και των επιτελών του, ειδικά του στρατηγού Γερασίμοφ. Παρότι ο Πριγκόζιν τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή στο θέμα των ευθυνών μεταξύ της ρωσικής πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας, το γεγονός ότι κατηγόρησε τον Σοϊγκού, τον πλέον στενό συνεργάτη του Βλαδίμηρου Πούτιν, αποτελούσε ευθεία βολή κατά του Ρώσου προέδρου. Η απόφασή δε του Πριγκόζιν να καταλάβει το Ροστόφ και να κινηθεί κατά της Μόσχας δεν αφήνει άλλα περιθώρια ερμηνείας για τις προθέσεις του επικεφαλής της Βάγκνερ. Έδρασε ο Πριγκόζιν όμως μόνος του;

Η οργάνωση κινήματος κατά του Κρεμλίνου δεν είναι μια απλή υπόθεση ώστε οι κινηματίες να την πάρουν ελαφρά τη καρδία και να δράσουν αυθόρμητα, χωρίς σχέδιο. Προφανώς χρειάζονταν προσβάσεις στην ρωσική υπηρεσία πληροφοριών FSB και κυρίως στήριξη από το εξωτερικό, τις ΗΠΑ, ενδεχομένως μέσω Ουκρανίας. Η εξέλιξη των γεγονότων έδειξε ότι αφενός ο Πριγκόζιν δεν διέθετε τις αναγκαίες προσβάσεις στην FSB και γι’ αυτό απέτυχε. Η FSB παρέμεινε πιστή στο Κρεμλίνο. Αφετέρου η επιχειρησιακή και πολιτική στήριξη από την Δύση τον Πριγκόζιν, παρότι δεν προβλήθηκε καθόλου από τα δυτικά ΜΜΕ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Η Ουάσινγκτον είχε κάθε λόγο να στηρίξει τον Πριγκόζιν σε ένα κίνημα κατά του Πούτιν που ο Λευκός Οίκος ετοίμαζε από καιρό. Οι στόχοι της Ουάσινγκτον ήταν τρεις: α) να ανατρέψουν τον Ρώσο πρόεδρο ή τουλάχιστον να πλήξουν το κύρος του, β) να μεταφέρουν το κέντρο βάρους των πολεμικών επιχειρήσεων από το ουκρανικό έδαφος στο παρακείμενο ρωσικό και γ) αποδυναμώσουν την ρωσική γεωπολιτική επιρροή σε άλλες ηπείρους, όπου δρα η Βάγκνερ. Από τους τρεις αυτούς στόχους οι ΗΠΑ πέτυχαν λιγότερα από όσα ανέμεναν με βρααχυπρόθεσμη προοπτική. Οι ΗΠΑ δεν ανέτρεψαν τον Πούτιν ενώ το κύρος του επηρεάστηκε στην ρωσική κοινή γνώμη μόνο βραχυπρόθεσμα. Σε βάθος χρόνου το κύρος του Πούτιν θα συνεχίσει να αυξάνεται, όπως έδειξε κι η περίπτωση Έρντογαν μετά το πραξικόπημα του 2016 την Τουρκία.

Οι ΗΠΑ απέτυχαν να μεταφέρουν το κέντρο βάρους των πολεμικών επιχειρήσεων από το ουκρανικό στο ρωσικό έδαφος. Κατά την εκδήλωση του κινήματος του Πριγκόζιν οι ρωσικές γραμμές στο ουκρανικό μέτωπο έμειναν σταθερές χωρίς να δείχνουν σημάδια διάσπασης και πτώσης ηθικού, όπως στόχευε η Ουάσινγκτον. Σε αντίθετη περίπτωση μια ενδεχόμενη διάσπαση των ρωσικών γραμμών θα απειλούσε με κατάρρευση το σύνολό τους με ολέθριες συνέπειες για το Κρεμλίνο και τον ίδιο τον Πούτιν. Οι Ρώσοι διοικητές έμειναν πιστοί στον Πούτιν, ακόμη κι όταν η Βάγκνερ κατέλαβε το Ροστόφ. Ο Πριγκόζιν έλαβε αυτή την παράμετρο υπόψη, όταν αποφάσισε να υποχωρήσει και να αποχωρήσει.

Μετά την αποτυχία του κινήματος Πριγκόζιν η επιρροή της Ρωσίας στην Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Λατινική Αμερική αναμένεται να μειωθεί προσωρινά. Η οργάνωση της μισθοφορικής δύναμης που αποτελεί την αιχμή του δόρατος της ρωσικής επιρροής τα θερμά θέατρα επιχειρήσεων ανά τον κόσμο αναμένεται να διασαλευθεί, καθώς η Βάγκνερ θα αλλάξει ηγεσία, επιχειρησιακή δομή κι όνομα για να καταστεί ξανά αξιόπιστη για το Κρεμλίνο. Μεσομακροπρόθεσμα ωστόσο αναμένεται να επανέλθει δριμύτερη. Η Ουάσινγκτον σε αυτή την παράμετρο επενδύει για να εκμεταλλευθεί το κενό της Βάγκνερ και να αυξήσει την επιρροή της σε χώρες όπως η Λιβύη, το Σουδάν, η Βενεζουέλα κ.α.

Εν γένει το κίνημα της Βάγκνερ θα μείνει στην ιστορία ως μια αποτυχημένη προσπάθεια της Δύσης να ανατρέψει τα δεδομένα στον ουκρανικό πόλεμο και να επιφέρει αλλαγές στο εσωτερικό της Ρωσίας. Εν τω μεταξύ ο Βλαδίμηρος Πούτιν θα συνεχίσει να αναδύεται ισχυρότερος από κάθε κρίση που ξεπερνάει.

  • Δρ. Ευάγγελος Βενέτης, Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Γεωπολιτικής