Εκατοντάδες μαθήτριες έχουν δηλητηριαστεί μυστηριωδώς τους τελευταίους τρεις μήνες σε πολλές πόλεις τους Ιράν, προκαλώντας ένα νέο κύμα οργής στη χώρα και πυροδοτώντας μια νέα πολιτική σύγκρουση σχετικά με το υπαίτιους πίσω από αυτό το φαινόμενο.
Η αρχή έγινε στα τέλη Νοεμβρίου, στην ιερή πόλη Κόμ, νότια της Τεχεράνης, όπου 50 μαθήτριες διακομίστηκαν αιφνιδίως στο νοσοκομείο ύστερα από έντονη αδιαθεσία. Έκτοτε παρόμοια περιστατικά καταγράφηκαν και σε άλλα σχολεία της ίδιας πόλης, αλλά και στην Μπορούχερντ και στην Αρντέμπι.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες δηλητηριάσεις κοριτσιών έχουν καταγραφεί σε τουλάχιστον 15 πόλεις. Χωρίς να υπάρχουν επιβεβαιωμένα στοιχεία για το πλήθος των φοιτητριών που έχουν αρρωστήσει, εκτιμάται πως ο αριθμός τους ανέρχεται σε πολλές εκατοντάδες.
Τα μυστηριώδη περιστατικά ακολούθησαν την ακραία και αιματηρή καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, πριν από μερικούς μήνες, στις οποίες κυρίαρχο ρόλο έπαιξαν νεαρές γυναίκες και μαθήτριες, με αίτημα τον τερματισμό του ανδροκρατούμενου ισλαμικού συστήματος που εξουσιάζει τη χώρα. Αφορμή για το μαζικό αντικαθεστωτικό κίνημα υπήρξε ο θάνατος της 22χρονης Μάσα Αμινί ενώ βρισκόταν υπό κράτηση από την αποκαλούμενη «αστυνομία ηθών».
Οι περισσότερες κοπέλες έχουν αναφέρει παράξενες μυρωδιές πριν ασθενήσουν, ενώ τοπικά μέσα, επικαλούμενα μαθήτριες, αναφέρουν πως περίεργα αντικείμενα εκτοξεύτηκαν στις αυλές σχολείων πριν από κάποιες δηλητηριάσεις. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ναυτία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει καταγραφεί και προσωρινή παράλυση των άκρων.
Κάποια ξένα μέσα ενημέρωσης έκαναν αναφορά ακόμη και για έναν θάνατο από δηλητηρίαση, περιστατικό ωστόσο που δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα. Εκτός από τις μαθήτριες περιστατικά αδιαθεσίας έχουν αναφερθεί και από το εκπαιδευτικό προσωπικό.
Απόπειρα υποβάθμισης πριν από την παραδοχή
Αρχικά οι ιρανικές αρχές αλλά και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τα περιστατικά, κάνοντας λόγο για «πανικό» και «ασήμαντα συμπτώματα». Ωστόσο, πριν από μερικές ημέρες, και με το φαινόμενο να έχει λάβει μεγάλη έκταση, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Γιουνές Παναχί, παραδέχτηκε και το μέγεθος των δηλητηριάσεων αλλά και πως αυτές ήταν εσκεμμένες.
Το ερώτημα που βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο είναι ποιοι είναι υπαίτιοι. Σύμφωνα με το Al Jazeera, μιλώντας σε κρατικά ΜΜΕ, ο υπουργός Υγείας ισχυρίστηκε πως «ορισμένοι επιδιώκουν να εμποδίσουν τα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο» και πρόσθεσε πως οι δηλητηριάσεις έχουν προκληθεί από χημικές ουσίες που διατίθενται στο εμπόριο.
Μετά τον Γιουνές Παναχί, κι άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, αλλά και βουλευτές, επιβεβαίωσαν πως πρόκειται για εσκεμμένες επιθέσεις, αποφεύγοντας ωστόσο να κατονομάσουν τους ενόχους. Ο Αλιρίζα Μόναντι Σεφίνταν, επικεφαλής της Επιτροπής Παιδείας του Κοινοβουλίου, δήλωσε σε κοινή συνέντευξή Τύπου με τους υπουργούς Υγείας και Παιδείας, αλλά και εκπροσώπους του υπουργείου Πληροφοριών, ότι στις τοξικές ουσίες, που χρησιμοποιήθηκαν σε κάποια σχολεία, ανιχνεύθηκε αέριο N2, με βάση το άζωτο, το οποίο χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία έως τη γεωργία.
Ο Πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, ανακοίνωσε τη συγκρότηση Επιτροπής για τη διερεύνηση της υπόθεσης, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη ενημέρωση, ούτε κάποια σύλληψη.
Νέος γύρος πολιτικής σύγκρουσης
Και ενώ το φαινόμενο των μυστηριωδών δηλητηριάσεων έχει βγει εκτός συνόρων, απασχολώντας πολλά διεθνή ΜΜΕ, η υπόθεση λαμβάνει έντονες πολιτικές διαστάσεις.
Οι φανατικοί ισλαμιστές κατηγορούν «ξένους εχθρούς» που θέλουν το «κακό» του Ιράν και επιδιώκουν «προβοκάτσιες». Στον αντίποδα, οι πολέμιοι κατηγορούν το καθεστώς του Ιράν για τις δηλητηριάσεις, υποστηρίζοντας πως στοχεύει τις μαθήτριες επιδιώκοντας τον «παραδειγματισμό» και την «εκδίκηση» για τις μαζικές διαδηλώσεις που είχαν ξεσπάσει το προηγούμενο διάστημα στο Ιράν.
Πολλοί δείχνοντας τους ενόχους παραπέμπουν στους φονταμενταλιστές, παραλληλίζοντας τις δηλητηριάσεις με τις αντίστοιχες επιθέσεις των Ταλιμπάν τη δεκαετία του 2000 και του 2010 με στόχο να εκδιώξουν τις γυναίκες από την εκπαίδευση. Τα επανειλημμένα περιστατικά ώθησαν ορισμένους γονείς να βγάλουν τα παιδιά τους από το σχολείο, ενώ άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι το να κρατούν τα κορίτσια μακριά από τα σχολεία θα εξυπηρετούσε τους στόχους των επιτιθέμενων.
Θέλοντας να αμβλύνει την ένταση και να αποφευχθεί μια νέα κλιμάκωση που θα οδηγούσε σε εσωτερικές ταραχές, παρενέβη και ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της χώρας, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος προέτρεψε τους αξιωματούχους να «ασχοληθούν σοβαρά» με τις υποθέσεις ύποπτων δηλητηριάσεων.
Μιλώντας για πρώτη φορά τη Δευτέρα (3 Μαρτίου), ο επικεφαλής του ιρανικού κράτους είπε ότι πρόκειται για ένα «μεγάλο έγκλημα που δεν μπορεί να αγνοηθεί». «Οι δράστες αυτού του εγκλήματος θα πρέπει να τιμωρηθούν αυστηρά χωρίς έλεος, εάν αποδειχθούν οι δηλητηριάσεις», ανέφερε σε δήλωση που διαβάστηκε στην κρατική τηλεόραση.
