Η Geillis Duncan ήταν μόλις έφηβη όταν συνελήφθη το 1590 και κατηγορήθηκε για μαγεία. Η εποχή άλλωστε «ενδεικνυόταν» για κατασκευή «τεράτων» και «εχθρών». Οποιαδήποτε ομοιότητα και με τη σημερινή πραγματικότητα είναι καθαρά συμπτωματική.
Οι κραυγές του φτωχού κοριτσιού και οι εκκλήσεις να πιστέψουν στην αθωότητά της πρέπει να ήταν συγκλονιστικές. Ωστόσο ο αναπληρωτής δικαστικός επιμελητής για την πόλη του Τράνεντ στη Σκωτία και η ομάδα των διαβόητων βασανιστών του δεν έδειξαν κανένα έλεος στην άτυχη υπηρέτρια.
Αρχικά, τα δάχτυλα της Geillis συνθλίβονταν χρησιμοποιώντας τα λεγόμενα «pilliwinks», μια μορφή βίδας, μέχρι να θρυμματιστούν. Αφού την «έριξαν» με ένα σχοινί, την έστριψαν γύρω από το κεφάλι της, την έγδυσαν και της ξύρισαν το σώμα και το κεφάλι. Οι βασανιστές της ισχυρίστηκαν ότι βρήκαν το «σημάδι του Διαβόλου» στο λαιμό της.
Σε εκείνο το σημείο, η Geillis έσπασε και τους έδωσε αυτό που έψαχναν: Μια μακρά λίστα με ονόματα όσων υποτίθεται ότι συμμετείχαν σε μια δαιμονική συγκέντρωση στην οποία ένας άντρας με μαύρα έδωσε εντολή στις συγκεντρωμένες μάγισσες να σκοτώσουν τον βασιλιά. Το τίμημα που πλήρωσα όσες και όσοι κατηγορήθηκαν για μαγεία ήταν φρικτός θάνατος δια απίστευτων βασανιστηρίων.
Τώρα, περισσότερα από 400 χρόνια αργότερα, μια εκστρατεία για να καθαρίσουν τα ονόματα όλων εκείνων (πάνω από 2.500) που εκτελέστηκαν σε ένα κύμα σατανικού πανικού στη Σκωτία από την ψήφιση του νόμου περί μαγείας το 1563 έως την κατάργησή του το 1736, δυναμώνει συνεχώς.
Απίστευτα τα βασανιστήρια
Τα βασανιστήρια που υπέμεναν όσες και όσοι κατηγορούνταν με βάση το νόμο περί μαγείας δεν μπορεί να τα χωρέσει ανθρώπου νους. Μεταξύ των συλληφθέντων από τη λίστα που έφτιαξαν οι αρχές μετά τις δηλώσεις της Geillis ήταν η Agnes Sampson, μια ηλικιωμένη γυναίκα, η οποία υποβλήθηκε σε στέρηση ύπνου, ένα συνηθισμένο εργαλείο των ανακριτών, και αφού άρχισε να πάσχει από παραισθήσεις, αυτά που είπε χρησιμοποιήθηκαν ως «απόδειξη».
Εν τω μεταξύ, κρατήθηκε καρφωμένη στον τοίχο του κελιού της από ένα «χαλινάρι της μάγισσας», ένα σιδερένιο σκεύασμα που πίεζε τέσσερις αιχμηρές προεξοχές στο στόμα της.
Ο Δρ John Fian, ένας δάσκαλος, είχε επίσης παγιδευτεί στη φρενίτιδα της εύρεσης μαγισσών. Του έβγαλαν τα νύχια και στη θέση τους μπήκαν σιδερένιες καρφίτσες. Τα δάχτυλά του συνθλίβονταν επίσης από τα μαξιλαράκια και τα πόδια του παγιδεύτηκαν από τη «μπότα», ένα μεταλλικό πλαίσιο που έχει σχεδιαστεί για να συνθλίβει το κόκκαλο της κνήμης.
Και οι τρεις εκτελέστηκαν τον Ιανουάριο του 1591, τα σώματά τους κάηκαν στην πυρά μπροστά στα πλήθη που στο Castlehill, την κορυφή του Royal Mile του Εδιμβούργου.
Τα όσα υπέστησαν οι «μάγισσες» έφτασαν μέχρι το σκωτσέζικο κοινοβούλιο
Μια αναφορά που κατατέθηκε από την οργάνωση Witches Of Scotland που παλεύει για να δοθεί χάρη στα θύματα του νόμου περί μαγείας έφτασε μέχρι το κοινοβούλιο της Σκωτίας, το οποίο έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμο να εξετάσει νομοθεσία παρόμοια με τον νόμο Turing της Αγγλίας. Ο σχετικός νόμος εκ των υστέρων χορηγεί αμνηστία σε άνδρες που καταδικάστηκαν για ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές σχέσεις, σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία ήταν εκτός νόμου.
Η συνιδρύτρια των Witches Of Scotland, Claire Mitchell ζητά μια επίσημη συγγνώμη, τόσο για τους καταδικασθέντες όσο και για τους κατηγορούμενους, που θα εκδοθεί τον Μάρτιο, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Θα ήθελε επίσης να δει ένα εθνικό μνημείο στη μνήμη τους.
«Οι άνθρωποι που καταδικάστηκαν ως μάγισσες παραμένουν καταδικασμένοι μέχρι σήμερα», λέει. «Πρόκειται για δικαστική αδικία και, όπως με κάθε άλλη δικαστική αδικία, θα πρέπει να αποκαταστήσουμε τα ονόματά τους».
Πάνω από 4.000 συλλήψεις και 2.500 φρικτές εκτελέσεις
Η Duncan, η Samson Σαμψών και ο Fian ήταν μόνο τρεις από τους άτυχους που συνελήφθησαν στις λεγόμενες δίκες μαγισσών του North Berwick, μια από τις πιο διαβόητες κρίσεις σατανικού πανικού που κυρίευσε τη Σκωτία για σχεδόν δύο αιώνες.
Το μέγεθος αυτού που συνέβη σχεδόν αψηφά τη φαντασία, αλλά ελάχιστες λεπτομέρειες είναι γνωστές εκτός των συνόρων της χώρας. Όλοι έχουν ακούσει για τις δίκες μαγισσών του Σάλεμ στη Νέα Αγγλία έναν αιώνα αργότερα: Εκεί, περίπου 300 άτομα κατηγορήθηκαν για μαγεία και 19 εκτελέστηκαν.
Στη Σκωτία, σχεδόν 4.000 άνθρωποι συνελήφθησαν και περισσότεροι από 2.500 εκτελέστηκαν με τον πιο φρικτό τρόπο.
Μετά τα βασανιστήρια τα σώματα καίγονταν και δεν έμενε τίποτα για ταφή. Κάποιοι κάηκαν ακόμα και ζωντανοί. Οι περισσότερες από τους κατηγορούμενους ήταν γυναίκες, ενώ ένας στους 6 άνδρας.
«Αν σε κατηγορούσαν για μαγεία δεν ήταν αρκετό να ομολογήσεις τον εαυτό σου, θα έπρεπε να ομολογήσεις ποιος ήταν μαζί σου. Στη συνέχεια θα έπαιρναν συνεντεύξεις και θα στοχοποιούσαν και άλλους, έτσι ο αριθμός των ανθρώπων θα αυξανόταν εκθετικά», αναφέρει η Mitchell.
Για να μην πέφτουμε από τα σύννεφα υπάρχουν ακόμα χώρες που έχουν νόμους περί μαγείας και χρησιμοποιούν τέτοιες πρακτικές.
Μόλις τον περασμένο Ιούλιο, ο ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που καλούσε τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις κατηγορίες για μαγεία ως εργαλείο δίωξης. «Δυστυχώς, λόγω της πανδημίας, οι κατηγορίες για μαγεία αυξάνονται», λέει η Mitchell.
«Φαίνεται ότι ακολουθείται ένα ιστορικό μοτίβο. Οι δίκες για μαγείας έτειναν να συμβαίνουν σε περιόδους δυσκολίας κατά τη διάρκεια του πολέμου ή λιμών. Όταν δηλαδή οι άνθρωποι έψαχναν κάποιον να κατηγορήσουν».
Πώς απλές διαμάχες ανάγονταν σε ζητήματα περί μαγείας
Τα πρώτα χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου περί μαγείας από την κυβέρνηση της Μαρίας, της Βασίλισσας της Σκωτίας, η οποία ανήγαγε τη μαγεία σε κεφαλαιώδες αδίκημα, οι μάγισσες έτειναν να αναγνωρίζονται μία προς μία, ως άτομα υπεύθυνα για κάποιου είδους βλάβη στην κοινότητα.
Πολύ συχνά ήταν θεραπευτές ή μαίες. Το μάτι της αμφιβολίας όμως θα μπορούσε να πέσει πάνω σε οποιονδήποτε. Ένας καυγάς με έναν γείτονα του οποίου οι καλλιέργειες στη συνέχεια απέτυχαν ή του οποίου τα βοοειδή πέθαναν μπορεί να είναι αρκετή για να τραβήξει την προσοχή.
«Ένα πράγμα μπορεί να μην είναι κρίσιμο, αλλά σίγουρα, αν οι άνθρωποι άρχιζαν να βλέπουν ένα μοτίβο κακών πραγμάτων να συμβαίνουν, θα άρχιζαν να υποψιάζονται», λέει ο καθηγητής Julian Goodare διευθυντής της Έρευνας για τη Μαγεία στη Σκωτία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
«Αυτή είναι η εποχή της Μεταρρύθμισης και της Αντιμεταρρύθμισης και οι Καθολικοί και οι Προτεστάντες προσπαθούν να δείξουν ότι ο καθένας είναι πιο ευσεβής από τον άλλον. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο κόσμος πλησιάζει στο τέλος του: είναι εκεί στο Βιβλίο της Αποκάλυψης. Ένιωσαν ότι δεν υπήρχε πολύς χρόνος για να χάσουν. Έπρεπε να είσαι στη σωστή πλευρά αλλιώς θα σε έπαιρνε ο Διάβολος. Πραγματικά πίστευαν ότι ο Διάβολος ήταν ενεργός στον κόσμο, προσπαθώντας να καταστρέψει την κοινωνία και στρατολογώντας μάγισσες ως ανθρώπινες πράκτορες. Οπότε οι μάγισσες ήταν ο εχθρός».
Το πρώτο, μεγάλης κλίμακας κυνήγι μαγισσών, North Berwick, υποκινήθηκε από τον Βασιλιά Ιάκωβο ΣΤ’ της Σκωτίας, ο οποίος έγινε Βασιλιάς Ιάκωβος Α’ της Αγγλίας και της Ιρλανδίας μετά την ένωση των κορωνών το 1603.
Τα αρχεία όσων ασχολούνται με τα εγκλήματα κατά των «μαγισσών» της Σκωτίας αναφέρουν ότι οι γυναίκες αυτές, όσες είχαν την «τύχη» να μην καούν, δεν μπορούσαν να βρουν γαλήνη ούτε στον τάφο. Συχνά έθαβαν τα σώματά τους σε περιοχές που γειτνιάζει η στεριά με τη θάλασσα. Σύμφωνα με τους μύθους εκεί τα πνεύματα είναι εγκλωβισμένα και δεν μπορούν να ταξιδέψουν από τον έναν κόσμο στον άλλο.
