Τα λείψανα ενός νεαρού άνδρα και ενός σκύλου που σκοτώθηκαν από το τσουνάμι που προκλήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, πριν από 3.600 χρόνια, ανακαλύφθηκαν στην Τουρκία. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν το ζευγάρι των σκελετών κατά τη διάρκεια ανασκαφών στον αρχαιολογικό χώρο του Τσεσμέ-Μπαγκλαρασί, μια τοποθεσία της Ύστερης Εποχής του Χαλκού κοντά στον κόλπο Τσεσμέ, στη δυτική ακτή της Τουρκίας.
Παρά το γεγονός ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας είναι μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην καταγεγραμμένη ιστορία του πλανήτη, αυτή είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτονται λείψανα θυμάτων του γεγονότος.
Επιπλέον, η παρουσία του χτυπήματος του τσουνάμι στο Τσεσμέ-Μπαγκλαρασί δείχνει ότι μεγάλα και καταστροφικά κύματα έφτασαν στο βόρειο Αιγαίο μετά την έκρηξη του ηφαιστείου. Προηγουμένως, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, είχε θεωρηθεί ότι αυτή η περιοχή της Μεσογείου δεχόταν μόνο στάχτη από την έκρηξη της Θήρας.
Αντίθετα, φαίνεται τώρα ότι η περιοχή του κόλπου Τσεσμέ χτυπήθηκε από μια σειρά από τσουνάμι, καταστρέφοντας τοπικούς οικισμούς.
Τι δείχνουν τα σπουδαία ευρήματα
Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρα είναι διάσημη για το πώς τα τσουνάμι της πιστεύεται ότι τερμάτισαν τον μινωικό πολιτισμό στην κοντινή Κρήτη.
Με βάση τη χρονολόγηση που έγινε με τη χρήση ραδιενεργού άνθρακα στις εναποθέσεις από το τσουνάμι στο Τσεσμέ-Μπαγκλαρασί, η ομάδα πιστεύει ότι η έκρηξη του ηφαιστείου συνέβη όχι νωρίτερα από το 1612 π.Χ. Τη μελέτη ανέλαβε ο αρχαιολόγος Vasıf Şahoğlu του Πανεπιστημίου της Άγκυρας και οι συνεργάτες του.
«Η έκρηξη της Θήρας της Ύστερης Εποχής του Χαλκού ήταν μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές που έγιναν μάρτυρες στην ανθρώπινη ιστορία», έγραψαν οι ερευνητές στην εργασία τους. «Ο αντίκτυπος, οι συνέπειές του και ο χρονισμός του κυριαρχούν στον λόγο των αρχαίων μεσογειακών μελετών για σχεδόν έναν αιώνα.
«Παρά την υψηλή ένταση της έκρηξης και τις δυνατότητες δημιουργίας τσουνάμι, λίγες τέτοιες αναφορές έχουν καταγραφεί. Αντίθετα, οι περιγραφές των κοιτασμάτων ελαφρόπετρας, τέφρας και τέφρας δημοσιεύονται ευρέως».
Εν μέσω στρωματοποιημένων ιζημάτων στην τοποθεσία Τσεσμέ-Μπαγκλαρασί, οι ερευνητές βρήκαν τα ερείπια κατεστραμμένων τοίχων – κάποτε μέρος μιας οχύρωσης – μαζί με στρώματα ερειπίων και χαοτικά ιζήματα που χαρακτηρίζουν το χτύπημα του τσουνάμι.
Μέσα σε αυτά υπήρχαν δύο στρώματα ηφαιστειακής τέφρας, το δεύτερο παχύτερο από το πρώτο, και ένα στρώμα πλούσιο σε οστά που περιείχε άνθρακα και άλλα απανθρακωμένα υπολείμματα.
Οι εναποθέσεις που να σχετίζονται με τσουνάμι μετά την έκρηξη είναι σχετικά σπάνιες, με τρεις που βρέθηκαν κοντά στη βόρεια ακτογραμμή της Κρήτης και άλλες τρεις κατά μήκος της ακτής της Τουρκίας, αν και πολύ πιο νότια από το Τσεσμέ-Μπαγκλαραράσι.
«Ο ανθρώπινος σκελετός εντοπίστηκε περίπου ένα μέτρο κάτω από ένα λάκκο, υποδηλώνοντας ότι ήταν πολύ βαθύς για να βρεθεί και να ανακτηθεί και επομένως (μάλλον εν αγνοία του) έμεινε πίσω», πρόσθεσαν.
«Βρίσκεται επίσης στο χαμηλότερο τμήμα του κοιτάσματος, που χαρακτηρίζεται σε όλο το πεδίο των συντριμμιών από τις μεγαλύτερες και βαρύτερες πέτρες (μερικές μεγαλύτερες από 40 εκατοστά διάμετρο), περιπλέκοντας περαιτέρω κάθε προσπάθεια ανάκτησης.
Ο σκελετός του νεαρού άνδρα – που δείχνει τα χαρακτηριστικά σημάδια ότι παρασύρθηκε από μια ροή συντριμμιών – βρέθηκε στο πιο σοβαρά κατεστραμμένο τμήμα του οχυρωματικού τείχους, το οποίο η ομάδα πιστεύει ότι απέτυχε κατά τη διάρκεια του χτυπήματος του τσουνάμι.
Τα πλήρη ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο Proceedings of the National Academy of Sciences.
