Οι πολίτες καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν τη νέα ή τον νέο πρόεδρο της Ονδούρας, χώρα την οποία μαστίζει η βία των ισχυρών συμμοριών που επιδίδονται κυρίως στη διακίνηση ναρκωτικών κι έχουν επεκτείνει τη διαφθορά ως τα κορυφαία επίπεδα του κράτους.

Πολλοί νέοι έχουν χάσει κάθε πίστη στην πατρίδα τους κι εναποθέτουν τις ελπίδες τους για καλύτερο μέλλον στη μετανάστευση, κυρίως στις ΗΠΑ.

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον αριστερό πρόεδρο Μανουέλ Σελάγια το 2009, την Ονδούρα κυβερνά το Εθνικό Κόμμα (PN, συντηρητική δεξιά) του απερχόμενου προέδρου Χουάν Ορλάντο Ερνάντες, τον οποίο βαρύνουν υποψίες στις ΗΠΑ πως ενέχεται στην εμπορία των ναρκωτικών.

Η Σιομάρα Κάστρο, η σύζυγος του πρώην προέδρου Σελάγια, ηγετική μορφή του κόμματος της αριστεράς LIBRE, είναι σύμφωνα με αρκετές δημοσκοπήσεις το μεγάλο φαβορί· αλλά το PN, υποψήφιος του οποίου είναι ο δήμαρχος της πρωτεύουσας, ο Νάσρι Ασφούρα, δεν έχει πει ακόμη την τελευταία του λέξη.

«Έπειτα από μια δωδεκαετία του Εθνικού Κόμματος στην εξουσία, που σημαδεύτηκε από τη γενικευμένη διαφθορά και τη βία των εγκληματιών, η πλειοψηφία των πολιτών της Ονδούρας λέει φτάνει, μοιάζει να θέλει αλλαγή», εκτιμά ο Μάικλ Σίφτερ, πρόεδρος του Διαμερικανικού Διαλόγου.

Ο «μηχανισμός»

«Όμως ο μηχανισμός του Εθνικού Κόμματος δεν πρέπει να υποτιμηθεί και ισχυρά συμφέροντα θα κάνουν το παν εντός των δυνάμεών τους προκειμένου να εμποδίσουν την (Σιομάρα) Κάστρο να πάρει τα ηνία της χώρας», προειδοποιεί ο ίδιος.

Διαισθανόμενο την αλλαγή του ανέμου, το PN ανέβασε πολύ τον τόνο της προεκλογικής του εκστρατείας, προσάπτοντας στην επικεφαλής του LIBRE ότι είναι «κομμουνίστρια», δαιμονοποιώντας τις προτάσεις της για την αποποινικοποίηση της άμβλωσης και τους γάμους ομοφυλοφίλων, ζητήματα που προκαλούν πολεμικές στη μικρή, συντηρητική χώρα της Κεντρικής Αμερικής, όπου ο πληθυσμός μοιράζεται μεταξύ των καθολικών και των ευαγγελικών.

Το κυβερνών κόμμα της δεξιάς έχει εξάλλου κατηγορηθεί επανειλημμένα από την αντιπολίτευση πως δεν διστάζει να διαπράξει νοθεία για να κερδίσει εκλογικές αναμετρήσεις.

Το 2013, ο απερχόμενος πρόεδρος κέρδισε οριακά τη Σιομάρα Κάστρο, προτού προχωρήσει σε αναθεώρηση του Συντάγματος ώστε να μπορέσει να διεκδικήσει δεύτερη θητεία το 2017.

Επανεξελέγη εν μέσω νέων καταγγελιών για εκτεταμένη νοθεία, επικρατώντας του διάσημου τηλεοπτικού παρουσιαστή Σαλβαδόρ Νασράλα, με βίαιες διαδηλώσεις να ξεσπούν κατόπιν στη χώρα.

Εάν στην Ονδούρα ξεσπάσουν νέες ταραχές μετεκλογικά, αυτό θα προκαλέσει δυσφορία στην Ουάσινγκτον: οι ΗΠΑ «θέλουν να αποφευχθεί η επανάληψη (των εκλογών) του 2017 και η ενδεχόμενη αύξηση της μεταναστευτικής πίεσης», τονίζει ο κ. Σίφτερ.

Τεταμένη επαύριον

Η ψηφοφορία αναγγέλλεται αμφίρροπη και η επαύριον των εκλογών τεταμένη.

Εάν η Σιομάρα Κάστρο κερδίσει με μικρή διαφορά, «το Εθνικό Κόμμα θα κραυγάσει πως έγινε νοθεία», προειδοποιεί ο Βίκτορ Μέσα, διευθυντής μιας ΜΚΟ η οποία αγωνίζεται για τον εκδημοκρατισμό της Ονδούρας, πρώην υπουργός Εσωτερικών και Δικαιοσύνης επί των ημερών του Μανουέλ Σελάγια στην προεδρία.

Εάν αντιθέτως επικρατήσει ο Νάσρι Ασφούρα, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι «η αντιπολίτευση δεν θα το αποδεχθεί», συμπληρώνει.

Σχεδόν ο μισός από τον πληθυσμό των 10 εκατομμυρίων πολιτών της Ονδούρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και η πανδημία του νέου κορονοϊού επέτεινε τη μιζέρια.

Η ανεργία σχεδόν διπλασιάστηκε μέσα σε έναν χρόνο, από το 5,7% το 2019 στο 10,9% το 2020.

«Το σημαντικότερο είναι (η επόμενη ή ο επόμενος πρόεδρος) να φέρει θέσεις εργασίας, παιδεία, βοήθεια στους φτωχούς για να βγουν από την κατάστασή τους, και, ας το ελπίσουμε, όχι ταραχές», λέει ο Ουίλσον Γκαρσία, πλανόδιος έμπορος, 37 ετών.

«Ελπίζουμε πως οι εκλογές θα είναι ειρηνικές, ότι δεν θα έχουμε προβλήματα, ότι θα είναι όλα διαφανή και ότι όλοι οι υποψήφιοι» θα αποδεχθούν το αποτέλεσμα, προσθέτει η Ντέλια Φλόρες, και αυτή πλανόδια έμπορος, 65 ετών.

Πάντως, οι συγκεκριμένες δεσμεύσεις έλαμψαν διά της απουσίας τους σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία.

«Κράτος σε αποσύνθεση»

Ο Γιάνι Ρόζενταλ, του Φιλελεύθερου Κόμματος (κεντροδεξιά), τρίτος στις δημοσκοπήσεις από τους δεκατρείς συνολικά υποψήφιος για το κορυφαίο αξίωμα της χώρας, εξήγγειλε πως θα δίνει κάθε μήνα σε κάθε ενήλικο πολίτη της χώρας κουπόνια αξίας 60 δολαρίων. Ο σκεπτικισμός για τη δέσμευση αυτή του υποψήφιου που πέρασε τρία χρόνια σε φυλακή των ΗΠΑ μετά την καταδίκη του για ξέπλυμα χρήματος που προερχόταν από τη διακίνηση ναρκωτικών είναι άφθονος.

«Οι πολιτικοί υπόσχονται και τάζουν αλλά δεν βλέπω να κάνουν τίποτα», σχολιάζει με πικρία ο Χοσέ Βελάσκες, 50 ετών.

Όποια ή όποιος κι αν κερδίσει, θα αντιμετωπίσει «τεράστιο κατάλογο προκλήσεων, με την πρώτη να είναι η ανοικοδόμηση των δημοκρατικών θεσμών της χώρας», προειδοποιεί ο κ. Μέσα.

Στην πορεία των δύο τελευταίων ετών, το κοινοβούλιο διέλυσε επιτροπή καταπολέμησης της διαφθοράς που υποστηριζόταν από τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) και υιοθέτησε νέο ποινικό κώδικα, που προβλέπει ελαφρύτερες ποινές για πρόσωπα που καταδικάζονται για διαφθορά ή διακίνηση ναρκωτικών.

Κάτι όχι ακριβώς ανεξήγητο: Πολλοί κοινοβουλευτικοί βρίσκονταν στο στόχαστρο ερευνών της επιτροπής που διαλύθηκε.

Διακινητές ναρκωτικών που έχουν συλληφθεί ή εκδοθεί στις ΗΠΑ εμπλέκουν προσωπικά τον πρόεδρο Ερνάντες. Ο αδελφός του, ο Αντόνιο «Τόνι» Ερνάντες, καταδικάστηκε φέτος από αμερικανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο να εκτίσει ισόβια κάθειρξη για τη διακίνηση 185 τόνων κοκαΐνης με προορισμό τις ΗΠΑ.

Στην Ονδούρα «το κράτος βρίσκεται σε διαδικασία αποσύνθεσης, το έχει διαβρώσει το οργανωμένο έγκλημα», τονίζει ο κ. Μέσα.