Όλα ξεκίνησαν πριν περίπου μια δεκαετία, το 2012. Τότε που, ξαφνικά, μέσα στο καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς μας ενέσκηψε… το «Gangnam Style» από τον Νοτιοκορεάτη μουσικό PSY. Το συγκεκριμένο τραγούδι έκανε μια απολύτως και δίχως προηγούμενο τρελή τροχιά: αφού πρώτα καρφώθηκε για μήνες ολόκληρους στην κορυφή των νοτιοκορεατικών καταλόγων επιτυχιών, κατόπιν πήρε παραμάζωμα τα βρετανικά, τα αμερικανικά, τα σκανδιναβικά και τα γερμανικά charts, ώσπου στις 21 Δεκεμβρίου του 2012, έγινε το πρώτο διαδικτυακό βίντεο όλων των εποχών που έφτασε το δισεκατομμύριο θεάσεις στο Internet.
Η φράση «Gangnam Style», ένας κορεάτικος νεολογισμός που αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο ασιατικό lifestyle, το οποίο είναι συνδεδεμένο με την συνοικία Γκάνγκναμ της Σεούλ, έκτοτε έχει επηρεάσει τόσο πολύ την λαϊκή κουλτούρα σε παγκόσμιο επίπεδο έκτοτε, ώστε αποτέλεσε πηγή βίντεο παρωδιών και διαδικτυακών memes, ενώ ενέπνευσε επίσης δεκάδες dance mobs (ομάδες χορού) στο Παρίσι, την Ρώμη, και το Μιλάνο, με δεκάδες χιλιάδες συμμετεχόντων στο καθένα να το χορεύουν στους δρόμους.
Κατόπιν, το τραγούδι πέρασε μέχρι και στην πολιτική, καθώς οι χαρακτηριστικές του χορευτικές κινήσεις δοκιμάστηκαν από πολλούς πολιτικούς ηγέτες όπως ο τέως Βρετανός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, ο τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα, μέχρι και ο τέως Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι-Μουν, ο οποίος το χαρακτήρισε (λίγο υπερβολικά, είναι η αλήθεια) ως «μια δύναμη για την παγκόσμια ειρήνη».
Το «Gangnam Style», με την σειρά του, ουσιαστικά αν δεν γέννησε, τουλάχιστον γιγάντωσε σε μεγάλο βαθμό ένα τεράστιο μουσικό κύμα, αυτό που στην πορεία ονομάστηκε «K-pop», σύντμηση του «Korean Pop». Τα «k-pop idols» άρχισαν να ξεπηδούν το ένα μετά το άλλο και να απολαμβάνουν την επιτυχία όχι μόνο στην Ασία, αλλά σε όλη την υφήλιο.
Συνεπικουρούμενα από πολύχρωμες στυλιστικές επιλογές, κολλητικούς μουσικούς ρυθμός και ευφάνταστες χορογραφίες, τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρούμε μια πραγματική έκρηξη των τραγουδιών της K-Pop με κυριότερους εκπροσώπους τους BTS, ένα αντρικό συγκρότημα που αποτελείται από τους RM, Jin, Suga, J-Hope, Jimin, V και Jungkook και το οποίο έγινε διάσημο το 2015 με το single «I need u». Παραδίπλα τους, υπάρχουν οι EXO, ένα boy band που έχει κυκλοφορήσει τραγούδια σε διάφορες γλώσσες, αποτελούμενο από τα εννέα μέλη: τους Xiumin, Suho, Lay, Baekhyun, Chen, Chanyeol, D.O., Kai και Sehun αλλά και οι νεαρές Blackpink που πλέον είναι και επισήμως το πιο δημοφιλές γυναικείο ποπ γκρουπ στον κόσμο, όπως αποδείχτηκε άλλωστε και από την ιστορική εμφάνισή τους στο αμερικανικό φεστιβάλ Κοατσέλα το 2019.
Σύμφωνα με έρευνα της Nielsen Music, έχει παρατηρηθεί εσχάτως ότι η κατανάλωση της κορεάτικης μουσικής έχει διπλασιαστεί στην Αμερική από το 2018 μέχρι σήμερα. Επιπλέον, στοιχεία από το Spotify έδειξαν ότι η ακρόαση της κορεάτικης ποπ έχει αυξηθεί γύρω στο 65% ετησίως από το 2015 μέχρι σήμερα, ένα ποσοστό που μεταξύ 2017-2018 ανέβηκε στο 86% στις μετρήσεις της Apple Music.
K-drama και K-cinema
Τα τελευταία τρία χρόνια, το παγκόσμιο ενδιαφέρον του σινεμά και των τηλεοπτικών σειρών μετατοπίζεται σταδιακά προς την Νότια Κορέα, αλλάζοντας τις παγκόσμιες πολιτισμικές ισορροπίες στον κινηματογράφο, με το Χόλιγουντ, αλλά και δημοφιλείς πλατφόρμες όπως το Netflix να «υποκλίνονται» στα σενάρια που τους έρχονται από νοτιοκορεάτες δημιουργούς και σκηνοθέτες.
Πριν ενάμιση χρόνο, τα «Παράσιτα» του νοτιοκορεάτη Μπονγκ Τζουν Χο [Bong Joon Ho], έγραψαν ιστορία στα Οσκαρ του 2020, κερδίζοντας το βραβείο Καλύτερης Ταινίας.
Ήταν η πρώτη ξενόγλωσση ταινία που κερδίζει το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας, ενώ ταυτόχρονα κέρδισε το Οσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας, αυτό της Σκηνοθεσίας και εκείνο του Πρωτότυπου Σεναρίου.
Ο ίδιος ο σκηνοθέτης στις Χρυσές Σφαίρες, κερδίζοντας και εκεί το βραβείο καλύτερης ξένης ταινίας, είχε δηλώσει εμφατικά ότι «εσείς εδώ στο Χόλιγουντ, μόλις ξεπεράσετε το θέμα των υπότιτλων, τότε θα μπείτε σε έναν κόσμο πολλών εκπληκτικών ταινιών».
Τα «Παράσιτα» κέρδισαν επειδή πραγματεύονται με μαεστρία τις οικονομικές ανισότητες και τις ταξικές αντιθέσεις στη σύγχρονη Νότια Κορέα, χρησιμοποιώντας ως πρωταγωνιστές τους μια τετραμελή οικογένεια που προσπαθεί να επιβιώσει σε μια από τις λιγότερο προνομιούχες περιοχές της σημερινής Σεούλ.
Ώσπου φέτος ήρθε, σαν γευστικότατο κερασάκι σε αυτήν την ούτως ή άλλως, ενδιαφέρουσα πολιτισμική «τούρτα», το «Squid Game», η νοτιοκορεάτικη σειρά των εννέα επεισοδίων που είναι ένα νέο «φαινόμενο» και έχει σκαρφαλώσει στην κορυφή του Netflix σε 90 χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα αλλά ακόμη και η Αμερική, με θέμα εκατοντάδες άτομα που στρατολογούνται μετά από μία περίεργη διαδικασία, διεκδικώντας ένα αμύθητο χρηματικό ποσό παίζοντας παιδικά παιχνίδια και πληρώνοντας την ήττα τους με την ίδια τους την ζωή.
Πάντως, όπως σημειώνουν τα διεθνή ΜΜΕ, καίριο ρόλο στη διάδοση της σύγχρονης νοτιοκορεατικής ποπ κουλτούρας διαδραμάτισαν κυρίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τους αστέρες της K-pop να έχουν πολλά εκατομμύρια followers στο Instagram και άλλες τόσες προβολές στο YouΤube.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι μάλλον δεν υπάρχει μεγαλύτερο κομπλιμέντο για την επέλαση της κορεατικής κουλτούρας ανά την υφήλιο από το γεγονός ότι πέρσι το Harvard Business School ψηλάφησε το ζήτημα αυτό με ένα εκτενές του case study.
Ένα case study που ίσως στο μέλλον να πρέπει να το διαβάσουν και οι πολιτιστικοί εκπρόσωποι πολλών ακόμη κρατών.
