Όσο πληθαίνουν οι πληροφορίες για το πώς οργανώθηκαν οι τρομοκρατικές απόπειρες με δέματα-βόμβες με προορισμό τις ΗΠΑ τόσο αυξάνονται και οι αναλύσεις σχετικά με τις οικονομικές δυσχέρειες της Αλ Κάιντα που την αναγκάζουν να στραφεί σε χαμηλού κόστους επιχειρήσεις.
Ερευνά της αμερικανικής Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων (CFR) υποστηρίζει ότι το κίνημα του Μπιν Λάντεν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας σε σχέση με το 2001, όταν, σύμφωνα με τη CIA, ο ετήσιος προϋπολογισμός της ξεπερνούσε τα 30 εκατ. δολάρια, τροφοδοτούμενος από τη γενναιοδωρία χορηγιών και δωρεών προερχόμενων από τον Περσικό Κόλπο και ιδίως από τη Σαουδική Αραβία.
Ως απόδειξη της δεινής οικονομικής θέσης της οργάνωσης αναφέρουν: Τις αποκαλύψεις συλληφθέντων νεοστρατολογημένων μελών της ότι αναγκάστηκαν να πληρώσουν από την τσέπη τους 2.000 ευρώ για το ταξίδι από την Ευρώπη, 900 ευρώ για τον οπλισμό τους και τα πολεμοφόδια και 450 ευρώ για τον εκπαιδευτή τους. Τις εκκλήσεις του Αϊμάν αλ Ζαουαχίρι, δεύτερου στην ηγεσία της Αλ Κάιντα, που επανειλημμένα έχει ζητήσει «να στηρίξετε την τζιχάντ και τους μουτζαχεντίν με άτομα, χρήματα, απόψεις, εμπειρία, πληροφορίες και κήρυκες». Τις διαμαρτυρίες του διοικητή της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν, Αμπού αλ Γιαζίντ, για ελλείψεις τροφίμων και όπλων.
Ο αμερικανός υφυπουργός Οικονομικών Ντέιβιντ Κοέν, μάλιστα, θεωρεί ότι «κατά συνέπεια, αποδυναμώνεται η επιρροή της», όπως καταδεικνύει το γεγονός ότι στρέφεται σε όλο και φτηνότερες απόπειρες ή επιθέσεις: ενώ η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους εκτιμάται ότι στοίχισε 500.000 δολάρια, στο Λονδίνο το 2005 στοίχισε κάπου 15.000 δολάρια, η αποτυχημένη απόπειρα πέρσι τα Χριστούγεννα κατά πτήσης με προορισμό το Ντιτρόιτ στοίχισε μόνο 6.000 δολάρια, από τα οποία τα 3.000 αφορούσαν το εισιτήριο, και τα πακέτα-βόμβες της Υεμένης στοίχισαν ακόμη λιγότερο.
Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρει σε σημερινό της δημοσίευμα η Ελευθεροτυπία, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η Αλ Κάιντα άλλαξε οργανωτική δομή, έγινε μια αποκεντρωμένη οργάνωση με παρακλάδια σε πολλές περιοχές του πλανήτη και, ενώ στο παρελθόν η ίδια χρηματοδοτούσε και ήλεγχε τις επιχειρήσεις από τη βάση της στο Αφγανιστάν, σήμερα οι «θυγατρικές» της καλούνται να αναζητήσουν και δικούς τους αυτόνομους πόρους.
Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους εξακολουθούν να αποτελούν οι δωρεές ζάπλουτων ιδιωτών του Κόλπου, ιδίως του Κουβέιτ και της Σαουδικής Αραβίας αλλά και ένα εκτενές δίκτυο φιλανθρωπικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, τζαμιών, ιστότοπων, τραπεζών ή το hawala, το άτυπο σύστημα χρηματικών συναλλαγών, που αποτελεί σήμα κατατεθέν του μουσουλμανικού κόσμου.
Δεν λείπουν και οι «νόμιμες» δραστηριότητες, όπως επισημαίνει η Λουίζ Σίλεϊ του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον: «Πυρήνες της Αλ Κάιντα επενδύουν στη μελισσοκομία, έχουν εμπλακεί στην καλλιέργεια οστρακοειδών και γαρίδων στην Κένυα ή στην υλοτομία στην Τουρκία και, παρότι στην πλειονότητά τους οι κατασκευαστικές εταιρείες της οικογένειας Μπιν Λάντεν είναι νόμιμες, ένα μέρος τους έχει χρηματοδοτήσει τρομοκρατικές δραστηριότητες».
Η ανάγκη για αυτοχρηματοδότηση των «θυγατρικών» της έχει οδηγήσει σε νέες «επικερδείς επενδύσεις». Τα κύτταρα της Αλ Κάιντα στην Ισπανία χρηματοδότησαν μέρος της τρομοκρατικής επίθεσης του 2004 με απάτες σε αεροπορικά εισιτήρια, κινητά και τηλεφωνικές κάρτες. Η Αλ Κάιντα στο Ιράκ έχει στραφεί στις απαγωγές, το λαθρεμπόριο και τις κλοπές. Στην αραιοκατοικημένη περιοχή του Σαχέλ, προτιμά στις απαγωγές. Στη Σομαλία, η Shabab, σύμμαχος της Αλ Κάιντα, φέρεται να «φορολογεί» τους πειρατές. Και η Αλ Κάιντα στο ισλαμικό Μαγκρέμπ πλουτίζει από τη διακίνηση ναρκωτικών.
Δεν είναι διόλου βέβαιο, ωστόσο, ότι, ακόμη και αν έχουν μειωθεί τα έσοδά της, έχει επηρεαστεί καταλυτικά η επιχειρησιακή της ικανότητα. Όπως επισημαίνει ο Μάθιου Λέβιτ, αμερικανός πρώην υφυπουργός Οικονομικών: «Υπάρχουν περισσότερα χρήματα από παράνομες και νόμιμες πηγές από αυτά που μπορούμε να ανακόψουμε».
Τα χρήματα αυτά, μάλιστα, είναι αρκετά για να μην κοπάσουν οι επιχειρήσεις. Η Αλ Κάιντα στο Ιράκ τις τελευταίες 15 ημέρες έκανε μερικές από τις πιο πολύνεκρες επιθέσεις της, με εκατοντάδες θύματα. Και οι απόπειρες εναντίον της Δύσης συνεχίζονται έστω και με «χαμηλού κόστους και τεχνολογίας».
Αυτές οι επιχειρήσεις φέρουν το σήμα κατατεθέν του Αντίλ, στρατιωτικού αρχηγού της Αλ Κάιντα, ο οποίος, σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ της εφημερίδας, στις αρχές του χρόνου απελευθερώθηκε μαζί με άλλα 15 μέλη της οργάνωσης (ανάμεσά τους κι ένας από τους γιους του Μπιν Λάντεν) από το Ιράν σε αντάλλαγμα της απελευθέρωσης του εμπορικού ακολούθου της ιρανικής πρεσβείας στο Πεσαβάρ του Πακιστάν, όπου και μετά εγκαταστάθηκαν. Η επιστροφή του Αντίλ στη διοίκηση της Αλ Κάιντα, εκτιμάται ότι αλλάζει τη στρατηγική που επέβαλε ο Χάλιντ Σέιχ Μοναμάντ, εγκέφαλος των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, καθώς αντιτίθεται σε μεγάλης εμβέλειας χτυπήματα, ικανά να επιφέρουν καταστροφικές για την οργάνωση αντεπιθέσεις.
Και, όπως γράφει η έγκριτη εφημερίδα, η απελευθέρωσή του είναι άσχημη είδηση για τη Δύση, καθώς θα σημάνει αναβίωση των διεθνών επιχειρήσεων της Αλ Κάιντα. «Ο Αντίλ θα είναι το νέο πρόσωπο της Αλ Κάιντα το 2011, με επιχειρήσεις που θα ξεκινούν από το Πακιστάν και θα εκτείνονται στη Σομαλία, την Υεμένη και την Τουρκία και στοχευμένες επιθέσεις σε Ευρώπη και Ινδία».
