Ο κόσμος πριν τους Νεάντερταλ πρέπει να θύμιζε μάλλον τη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «Game of Thrones». Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι επιστήμονες έπειτα από την ασυνήθιστη μαζική ανακάλυψη- ορόσημο 17 κρανίων και πολυάριθμων οστών από 28 σκελετούς, σε ένα υπόγειο σπήλαιο βάθους 14 μέτρων της βόρειας Ισπανίας, στα όρη Αταπουέρκα.
Είναι τα αρχαιότερα κρανία που έχουν βρεθεί να έχουν σαφή κάποια από τα γνώριμα χαρακτηριστικά προσώπου των Νεάντερταλ, αν και σε πιο πρωτόγονη μορφή. Αυτό δείχνει ότι ανήκουν σε προγόνους των τελευταίων ή σε πρωτο-Νεάντερταλ, έναν «χαμένο κρίκο» μεταξύ των Νεάντερταλ και ενός πιο πρωτόγονου είδους που προηγήθηκε και που μένει τώρα να προσδιοριστεί.
Οι Ισπανοί επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτό το αρχαιότερο προγονικό είδος ζούσε στην Ευρώπη πριν από ένα εκατομμύρια χρόνια και θα έπρεπε να ονομαστεί Homo antecessor. Πιθανώς από αυτό το άγνωστο είδος -που δεν ήταν ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» (Homo heidelbergensis), όπως θεωρείτο ως τώρα- ξεπήδησαν πριν από περίπου 500.000 χρόνια τόσο οι Νεάντερταλ, όσο και οι σύγχρονοι «έμφρονες» άνθρωποι (Homo sapiens).
Η μελέτη των παλαιότατων απολιθωμάτων, που χρονολογούνται έως πριν από 430.000 χρόνια, αποκαλύπτει συνεχείς μάχες επιβίωσης και εξουσίας ανάμεσα σε διαφορετικά «βασίλεια» και φυλές, γεγονός που, μεταξύ άλλων, είχε ως συνέπεια ορισμένοι πρόγονοι των Νεάντερταλ να εξελίξουν ορισμένα χρήσιμα χαρακτηριστικά του προσώπου τους πιο γρήγορα από άλλους.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παλαιοανθρωπολογίας Χουάν- Λουίς Αρσουάγκα, του Πανεπιστημίου Κομπλουτένσε της Μαδρίτης, που έκαναν τη σχετική παρουσίαση στο περιοδικό «Science» σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερς και Γαλλικό, το «Nature» και το «New Scientist» δήλωσαν ότι «ένα σενάριο όπως αυτό της σειράς «Games of Thrones” πιθανότατα περιγράφει την εξέλιξη των ανθρωπιδών στην Ευρασία και την Αφρική κατά τη Μέση Πλειστόκαινο περίοδο».
«Όπως και στη διάσημη σειρά, ποτέ δεν υπήρξε ένα ενωμένο και ενιαίο ευρωπαϊκό “βασίλειο” εκείνη την εποχή, αλλά ένας αριθμός “οίκων” που ζούσαν σε διαφορετικές περιοχές και συχνά ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για τη γη. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ανθρώπινη εξέλιξη δεν ήταν μια βαθμιαία και αργή διαδικασία όλου του πληθυσμού με τον ίδιο ρυθμό σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο» πρόσθεσε ο Ισπανός επιστήμονας.
Η ανάλυση των κρανίων δείχνει ότι τα μεγάλα σαγόνια με τα γερά δόντια ήταν το πρώτο χαρακτηριστικό που ξεχώρισε σε αυτούς τους προ- Νεάντερταλ, καθώς τα χρησιμοποιούσαν ως εργαλείο ή «τρίτο χέρι». Τα κρανία τους όμως ήσαν μικρά, καθώς δεν είχαν αναπτυχθεί ακόμη τα ογκώδη κρανία των κατοπινών Νεάντερταλ.
Τα κρανία ανήκουν σχεδόν όλα σε νεαρά άτομα και ανακύπτει το ερώτημα του πώς πέθαναν (δεν φαίνεται η αιτία να ήταν κάποια φυσική ή γεωλογική καταστροφή) και γιατί βρέθηκαν όλα μαζί στον πάτο του σπηλαίου.
Η γενετική ανάλυση δείχνει ότι αυτοί οι ανθρωπίδες (προ-άνθρωποι) δεν ήσαν Νεάντερταλ, καθώς οι τελευταίοι εμφανίστηκαν αργότερα και έζησαν στην Ευρώπη έως πριν από περίπου 35.000 χρόνια. Όλα τα κρανία ανήκουν πάντως στο ίδιο άγνωστο είδος και τώρα οι επιστήμονες πρέπει να βρουν έναν τρόπο για να τους κατατάξουν στο ανθρώπινο οικογενειακό δέντρο.
