Οι πολίτες της Σλοβενίας την προσεχή Κυριακή θα αποφανθούν σε δημοψήφισμα αν θα τεθεί σε ισχύ ο νόμος για την προστασία του αρχειακού υλικού που η Βουλή ενέκρινε τον Ιανουάριο και η αντιπολίτευση αμφισβητεί, επειδή θεωρεί ότι δυσκολεύει την πρόσβαση των ερευνητών στα αρχεία, κυρίως στο υλικό που αφορά τη δράση του πρώην σλοβενικού τμήματος της UDBA(της υπηρεσίας κρατικής ασφάλειας της περιόδου της πρώην Γιουγκοσλαβίας).

Το δημοψήφισμα διοργανώνεται με πρωτοβουλία του αντιπολιτευόμενου Σλοβενικού Δημοκρατικού Κόμματος (SDS) του πρώην πρωθυπουργού, Γιάνεζ Γιάνσα, το οποίο υποστηρίζει ότι ο νέος νόμος καθιστά αδύνατη την πρόσβαση σε αρχεία που περιέχουν στοιχεία για εγκλήματα του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος.

Το αρχειακό υλικό στο μέλλον θα «ανωνυμοποιείται», δηλαδή θα αποκρύπτονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα για την προστασία της προσωπικής ακεραιότητας πρωταγωνιστών σε γεγονότα της περιόδου της πρώην Γιουγκοσλαβίας, υποστηρίζει το SDS.

Ενισχυμένη από την επιτυχία στις πρόσφατες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η κεντροδεξιά αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι με την απόρριψη του νόμου στο δημοψήφισμα θα αποσταλεί πρόσθετο μήνυμα για τη νίκη της στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 13 Ιουλίου στη χώρα.

«Κάποιος μπορεί να συμφωνήσει με τους υποστηρικτές του δημοψηφίσματος για τα αρχεία ότι η απάλειψη πληροφοριών από επίσημα έγγραφα μπορεί να είναι πολύ χρονοβόρα, αλλά «μπορούμε επίσης να κατανοήσουμε ότι το δικαίωμα στην πληροφόρηση δεν είναι απόλυτο, περιορίζεται από το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή» αναφέρεται σε σχόλιο της εφημερίδας «Ντέλο» της Λιουμπλιάνας.

Το δημοψήφισμα της Κυριακής για πρώτη φορά θα διεξαχθεί με βάση τις νέες διατάξεις που εισήχθησαν στο Σύνταγμα τον περασμένο χρόνο. Συγκεκριμένα για να απορριφθεί ο νόμος για τη προστασία των αρχείων, πρέπει στο δημοψήφισμα να ψηφίσει κατά η πλειοψηφία των ψηφισάντων, αλλά και τουλάχιστον το 1/5 του συνολικού εκλογικού σώματος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κρατικής Εκλογικής Επιτροπής οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι 1,7 εκ. και ο νόμος θα απορριφθεί αν ταχθούν κατά τουλάχιστον 340.000 εκλογείς κι αν αποτελέσουν την πλειοψηφία εκείνων που θα ψηφίσουν.

Από την ανεξαρτητοποίηση της Σλοβενίας διεξήχθησαν 15 δημοψηφίσματα, στα οποία η συμμετοχή των πολιτών σπάνια ξεπερνούσε το 25%.