Το να μετανοεί ένας Μαφιόζος δεν είναι κάτι καινούργιο. Μερικές φορές δεν είναι και πολύ ουσιαστικό, αφού πρόκειται για παροχή κάποιων πληροφοριών δευτερεύουσας σημασίας με αντάλλαγμα τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης. Το πράγμα αλλάζει, όμως, όταν αυτός που αποφασίζει να μιλήσει είναι ο Αντόνιο Ιόβινε, ένας από τους αρχηγούς των Καζαλέζι, της ισχυρότερης εγκληματικής οργάνωσης της Καμόρα.

Ο 50χρονος Ιόβινε, που για χρόνια θεωρούνταν «υπουργός Οικονομικών» αυτής της οργάνωσης, αποφάσισε να γυρίσει σελίδα και να αλλάξει ζωή. Για τον σκοπό αυτό, λοιπόν, άρχισε να διηγείται με λεπτομέρειες τις σχέσεις της Μαφίας με τον κόσμο των επιχειρήσεων, της πολιτικής και των θεσμών. «Σε γενικές γραμμές», είπε ο capo, «μου ήταν αδιάφορο ποιος ήταν υποψήφιος για τη δημαρχία, αφού όποιος κι αν κέρδιζε εντασσόταν αυτομάτως στο σύστημα που διαχειριζόμασταν εμείς».

Όταν ο Ιόβινε, που είχε το ψευδώνυμο O Ninno (Ο Μικρός) λέει «εμείς», εννοεί τη συμμορία από την οποία εμπνεύστηκε ο Ρομπέρτο Σαβιάνο για να γράψει το «Γόμορρα», ένα βιβλίο που έγινε μπεστ-σέλερ και τον ανάγκασε εδώ και χρόνια να κρύβεται για να γλιτώσει από την εκδίκηση των Μαφιόζων. Σύμφωνα με τον Σαβιάνο, η μετάνοια του Ιόβινε «μπορεί να αλλάξει για πάντα όσα ξέρουμε για τη σχέση των πολιτικών και των επιχειρηματιών με το οργανωμένο έγκλημα, όχι μόνο στην περιοχή της Καμπανίας αλλά σε όλη την Ιταλία. Κι αυτό, επειδή δεν είναι ένα μεσαίο στέλεχος ή ένας στρατιωτικός αρχηγός, αλλά ένας άνθρωπος που τα ξέρει όλα».

Γεννημένος το 1964, ο Ιόβινε έγινε φυγάς το 1996, όταν οι αρχές τον περιέλαβαν στον κατάλογο των 30 πιο επικίνδυνων εγκληματιών της χώρας. Η κατηγορία που τον βάραινε ήταν η εμπλοκή σε πολλές δολοφονίες μετά τη δεκαετία του ’80. Το 2008 καταδικάστηκε ερήμην σε ισόβια και το 2010 συνελήφθη ύστερα από ενέδρα στη γενέτειρά του, το χωριό Καζάλ ντελ Πρίντσιπε. Κλείστηκε στις φυλακές Νουόρο. Στις 13 του περασμένου Μαΐου αποφάσισε να συνεργαστεί με τη δικαιοσύνη. Έχει ήδη ανακριθεί τέσσερις φορές και οι αρχές έχουν συγκεντρώσει ένα μεγάλο υλικό.

Το σημαντικότερο κομμάτι αυτών που γνωρίζει ο Ιόβινε είναι ότι όλος ο κόσμος ήταν στο «κόλπο». Για τον λόγο αυτό, εξηγεί στην κατάθεσή του, δεν υπήρχε λόγος να χρησιμοποιείται βία. «Στο πλαίσιο εκείνο, όλοι γνώριζαν ότι τα πράγματα λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο».

Και ο τρόπος συμπυκνώνεται σε ένα ποσοστό: 5%. Αυτή ήταν η προμήθεια που έπαιρναν οι Μαφιόζοι για να εξασφαλίσουν ένα συμβόλαιο στον επιχειρηματία, μια θέση στον υπάλληλο και μερικές ψήφους στον πολιτικό. Μόνο όταν δεν κλείνονταν οι λογαριασμοί «μεταξύ κυρίων», λέει ο Ιόβινε, χρησιμοποιούνταν άλλα μέσα.

Ο capo αναγνώρισε στους ανακριτές του τα εγκλήματα της νιότης του: «Έλαβα μέρος στη δολοφονία ενός δημοτικού συμβούλου στο Σαν Τσιπριάνο. Θυμάμαι επίσης τη δολοφονία του Γκρίφο Νίκολα. Κι ύστερα ενός Τσιτσίλιο, γνωστού ως Ελ Παχαρίτο, κι ενός έγχρωμου στο Καστέλ Βολτούρνο». Ο κατάλογος είναι μακρύς. Από το 1991 ως το 1995 βρέθηκε στη φυλακή, κι όταν βγήκε προσπάθησε να εκδικηθεί για τη δολοφονία του αδελφού του, του Κάρμινε.

Η σοβαρότερη καταγγελία του αφορά την κατά περίπτωση συνενοχή του κράτους με την Καμόρα. «Ακόμη και προσωπικότητες γνωστές για τον αγώνα κατά της Μαφίας, όπως ο πρώην βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος Λορέντσο Ντιάνα, επέτρεψαν να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας όταν ήταν υποψήφιοι δήμαρχοι από τα δικά τους κόμματα», τόνισε. Ο Ντιάνα αρνείται πάντως κατηγορηματικά την κατηγορία αυτή.