Η μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος της Ιταλίας με την μεταβίβαση περισσότερων εξουσιών στον πρόεδρο αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα της επικαιρότητας στην Ιταλία. Ο πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα φέρεται να προκρίνει την μεταρρύθμιση αυτή.

Σε αυτό συνέτειναν οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις. Ο ρόλος του προέδρου Τζόρτζιο Ναπολιτάνο θεωρείται όλο και σημαντικότερος. Τον Απρίλιο, ο Ναπολιτάνο δέχθηκε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα και να εκλεγεί στο ύπατο αξίωμα της δημοκρατίας της Ιταλίας, λέγοντας πως το έκανε για να βοηθήσει την χώρα να βγει από την πολιτική κρίση και να σχηματισθεί νέα κυβέρνηση.

Η κεντροδεξιά του Σίλβιο Μπερλουσκόνι επιθυμεί την μετατροπή του πολιτικού συστήματος σε προεδρικό. Εδώ και καιρό, ο Μπερλουσκόνι διαμαρτύρεται ότι «το σημερινό πολιτικό σύστημα είναι αναποτελεσματικό», καθώς «ο πρωθυπουργός χωρίς έγκριση του προέδρου δεν μπορεί να αλλάξει ούτε έναν υπουργό της κυβέρνησής του».

Το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD), στο οποίο ανήκει ο πρωθυπουργός Λέτα, μοιάζει όμως να διχάζεται. Περίπου οι μισοί βουλευτές και γερουσιαστές του PD εκτιμάται πως αντιτίθενται σε αυτή την πρόταση, αφού πιστεύουν πως υπό τις σημερινές συνθήκες ο Μπερλουσκόνι θα μπορούσε να διεκδικήσει και να εξασφαλίσει την εκλογή του στην προεδρία μετατρεπόμενος σε έναν «Σαρκοζί της Ιταλίας».

«Στην χώρα μας είναι απαραίτητος ένας ουδέτερος επιδιαιτητής» στο πολιτικό σκηνικό, και για αυτό «πιστεύω ότι πρέπει να ενισχύσουμε τον ρόλο του κοινοβουλίου και όχι του προέδρου της Δημοκρατίας», δήλωσε σχετικά ο Λουτσιάνο Βιολάντε, πρώην πρόεδρος της βουλής και σημαντικό στέλεχος του PD.

Ο Μπέπε Γκρίλο, επικεφαλής του Κινήματος Πέντε Αστέρων (M5S) δήλωσε κατηγορηματικά αντίθετος σε κάθε τέτοια προοπτική. Για τον Γκρίλο, ο Μπερλουσκόνι «ετοιμάζεται να γίνει ο νέος Ντούτσε της Ιταλίας, με την βοήθεια των τηλεοράσεων, φυσικά, που μπόρεσε να διατηρήσει χάρη στην στήριξη των δυο μεγάλων κομμάτων».

Πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι σε περίπτωση που υιοθετηθεί τελικά, ένα «ημιπροεδρικό σύστημα» οι εκλογές θα γίνονται σε δύο γύρους, κάτι το οποίο, όπως έδειξαν οι δημοτικές εκλογές, σε αυτή τη συγκυρία μάλλον ευνοεί τις δυνάμεις και συμμαχίες της κεντροαριστεράς.

Υπέρ της μεταρρύθμισης αυτής τάχθηκε με άρθρο του στον ιταλικό τύπο ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, που σημείωσε πως θεωρεί το «ημιπροεδρικό σύστημα που να προβλέπει δεύτερο γύρο για την εκλογή του προέδρου (. . .) την καταλληλότερη λύση ώστε να μπορέσει να ξεπεράσει η Ιταλία την πολιτική παράλυση των τελευταίων ετών», σε άρθρο του στην εφημερίδα Ιλ Μεσατζέρο.

Πάντως, ένα βασικό εμπόδιο σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία για την μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος παραμένει πάντως η διευθέτηση του ζητήματος σχετικά με το ασυμβίβαστο του Μπερλουσκόνι. Το PD θέλει να λυθεί με ειδικό νόμο το θέμα της παράλληλης επιχειρηματικής και πολιτικής δραστηριότητας του.

Ο πρόεδρος της δημοκρατίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο υπενθύμισε πάντως πως η σημερινή κυβέρνηση πολυκομματικής συνεργασίας «έχει ημερομηνία λήξης» και κατά συνέπεια «οι όποιες θεσμικές αλλαγές πρέπει να εγκριθούν μέσα στους επόμενους δεκαοκτώ μήνες».