Ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά μυαλά της Γερμανίας κατάρτισε ένα πλάνο για να συγκεντρώσει χρυσάφι από το θαλασσινό νερό, προκειμένου η Γερμανία να μπορέσει να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο νομπελίστας Fritz Haber, που κάποτε δημιουργούσε χημικά όπλα, αναζητούσε χρυσό στον ωκεανό. Θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα η έρευνά του;
Η ανάγκη του Fritz Haber να υπηρετήσει την πατρίδα του επισκίασε την επιστημονική του προσφορά. Όλοι θυμούνται τη συνδρομή του στην παραγωγή όπλων με αέριο χλώριο και τη δημιουργία ορισμένων άλλων όπλων μαζικής καταστροφής· ελάχιστοι θυμούνται την ανεκτίμητη συνεισφορά του στις τεχνολογίες της ειρήνης.
Ο Haber μαζί με την πρώτη σύζυγό του, την (επίσης χημικό) Clara Immerwahr, βοήθησαν τη γερμανική πολεμική μηχανή αναπτύσσοντας χημικά όπλα. Η ίδια η Clara αυτοκτόνησε από τις ενοχές της για τα όπλα αυτά (και λόγω των δυσκολιών στο γάμο τους). Ο Haber γλίτωσε την κατηγορία του εγκληματία πολέμου επειδή τόσο η Γαλλία όσο και η Βρετανία χρησιμοποιούσαν επίσης χημικά όπλα κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μετά το πέρας του πολέμου, η Συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) υποχρέωνε τη Γερμανία να καταβάλει ένα ποσό μεταξύ 50 και 132 δισεκατομμυρίων μάρκων στη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Ρωσία. Αυτό ήταν ένα καίριο χτύπημα σε μια ήδη κατεστραμμένη από τον πόλεμο οικονομία. Αν λάβουμε υπ’ όψη μας τον πληθωρισμό, η Γερμανία έπρεπε να πληρώσει, σε σημερινές τιμές, περίπου μισό τρισεκατομμύριο δολάρια.
Ο Fritz Haber, γεμάτος πατριωτισμό, θεώρησε πως κάτι έπρεπε να κάνει γι’ αυτό· έτσι, προσπάθησε να βρει έναν τρόπο να εξαγάγει χρυσό από το νερό της θάλασσας. Πίστευε πως αν τα ίχνη χρυσού που περιέχονται στο θαλασσινό νερό μπορούσαν να εξαχθούν, θα προέκυπτε μια νέα πηγή εσόδων για τη Γερμανία. Αρχικά, το παράξενο αυτό σχέδιο έμοιαζε οικονομικά πραγματοποιήσιμο. Ο Haber υπολόγιζε ότι από έναν τόνο θαλασσινού νερού μπορούσε να εξαγάγει 65 χιλιοστόγραμμα χρυσού.
Για να εξαγάγει το χρυσάφι, ο Haber σχεδίαζε να κάνει μια μαζική φυγοκέντρηση του θαλασσινού νερού, βασιζόμενος και στη μεγάλη του εμπειρία πάνω στην ηλεκτροχημεία. Η συλλογή του χρυσού θα κατανάλωνε ένα τεράστιο ποσό ενέργειας, όμως ο ρυθμός απόκτησης του πολύτιμου μετάλλου θα απέβαινε εξαιρετικά κερδοφόρος για τη Γερμανία.
Μετά την πρόταση του Haber, η Γερμανία προγραμμάτισε ένα διετές ταξίδι για να ερευνηθεί η ποσότητα του χρυσού στις θάλασσες του κόσμου το 1925. Όμως, ο Haber βρήκε ένα λάθος στους αρχικούς υπολογισμούς του· είχε υπερεκτιμήσει την ποσότητα του χρυσού στον ωκεανό, με την πραγματική συγκέντρωση του μετάλλου να είναι χίλιες φορές μικρότερη.
Αυτό θα σήμαινε ότι δεν θα άξιζε η προσπάθεια. Η ποσότητα χρυσού που θα συγκεντρωνόταν μέσω της διαδικασίας δεν θα επαρκούσε να καλύψει το κόστος της ενέργειας που θα απαιτούνταν. Η αποτυχία της εξαγωγής χρυσού από τη θάλασσα ήταν ένα βαρύ πλήγμα για τον Haber, ο οποίος πίστευε πως θα έπρεπε να είχε καταλάβει το λάθος του από την αρχή.
Το 1933, ο Haber έφυγε από τη Γερμανία· αν και Λουθηρανός, η καταγωγή του ήταν Εβραϊκή. Πέθανε το 1934 από καρδιαγγειακή ανεπάρκεια, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά που συνδυάζει χιλιάδες θανάτους στον Α’ ΠΠ με το βραβείο του Νόμπελ για την ειρηνική του εργασία, η οποία έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη αγροκαλλιέργεια.
