Ως μια από τις πιο αναγνωρίσιμες γεύσεις του καιρού μας, η κέτσαπ δεν χρειάζεται σήμερα ιδιαίτερες συστάσεις.
Σήμερα, γιατί η πλούσια ιστορία της την έχει δει από σάλτσα για ψάρια κατά τον 17ο αιώνα μέχρι και φάρμακο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας! Ποιος θα περίμενε ότι ένα μπουκάλι κέτσαπ θα έκρυβε τέτοια ιστορία εντός του.
Και πολύ πριν σκεφτεί κάποιος να ζουλήξει μερικές ντομάτες μέσα σε ένα μπουκάλι, ένα από τα πιο αμερικάνικα προϊόντα όλων των εποχών δεν ήταν καν αμερικάνικο. Ήταν ασιατικό.
Η μακρά περιπέτεια της κέτσαπ στον δυτικό κόσμο φτάνει σίγουρα μέχρι και τον 16ο αιώνα, όταν οι πρώτοι Βρετανοί συνάντησαν στην Ιαπωνία ένα έδεσμα που είχαν στις βαλίτσες τους οι κινέζοι ναύτες και το αποκαλούσαν «κε-τσαπ».
Οι τοπικές συνταγές για την κε-τσαπ διέφεραν και διέφεραν πολύ, η πρώτη όμως μας έρχεται από το 544 μ.Χ. και είχε να κάνει με «τα εντόσθια, το στομάχι και την κύστη του κίτρινου ψαριού», τα οποία έπλεναν και έλιωναν καλά και τα αναμείγνυαν με αλάτι. Κατόπιν τα έβαζαν σε ένα μπουκάλι και τα άφηναν κάτω από τον ήλιο για μερικές εβδομάδες.
Αυτό που συνάντησαν οι Άγγλοι στην Άπω Ανατολή ήταν μια απλοποιημένη εκδοχή, μια πικάντικη και πορτοκαλί χρώματος παχύρρευστη ουσία που φτιαχνόταν από παστές αντζούγιες. Σάλτσα για ψάρι ήταν ουσιαστικά και άρεσε πολύ στους βρετανούς ναύτες και περιηγητές και ήθελαν να τη φέρουν πίσω στην πατρίδα.
Και την έφεραν, κάνοντάς τη λίγο πιο βρετανική προσθέτοντας μπίρα. Αργότερα εξαφάνισαν τις αντζούγιες και τις αντικατέστησαν με εκχύλισμα καρυδιού ή μανιταριού. Έτσι την έτρωγαν οι Άγγλοι για καμιά διακοσαριά χρόνια πριν σκεφτεί κάποιος να προσθέσει μερικές λιωμένες ντομάτες στο μείγμα. Οι ντομάτες θεωρούνταν εξάλλου στην Ευρώπη περισσότερο διακοσμητικές παρά βρώσιμες, αν και ο Ερνάν Κορτές τις είχε φέρει από το Μεξικό από τον 16ο αιώνα.
Οι λευκοί ευρωπαίοι άποικοι του Νέου Κόσμου έφεραν στις βαλίτσες τους την αποστροφή της Γηραιάς Ηπείρου για τις ντομάτες, οι οποίες θεωρούνταν ακόμα και δηλητηριώδεις. Και ήταν έργο μιας χούφτας ανθρώπων η αλλαγή του στερεοτύπου.
Κανένας δεν έκανε καλύτερη δουλειά από τον συνταγματάρχη Robert Gibbon Johnson, ο οποίος στεκόταν στα σκαλιά του δικαστικού μεγάρου στο Νιου Τζέρσεϊ της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του 1820 και καταβρόχθιζε καλάθια με ντομάτες για να δείξει στον κόσμο πως δεν ήταν δηλητηριώδες το εξωτικό φρούτο, όπως το αποκαλούσαν στην Ευρώπη.
Το 1834, ο γιατρός από το Οχάιο των ΗΠΑ, Dr. John Cook Bennett, διακήρυξε πως η ντομάτα ήταν η πανάκεια που τόσο έψαχνε στη ζωή του! Ένα καθολικό φάρμακο που μπορούσε να θεραπεύσει τα πάντα, από τη διάρροια και τη δυσπεψία μέχρι και σοβαρότερες μολυσματικές νόσους, όπως η χολέρα.
Ο γιατρός όχι μόνο δημοσίευε συνταγές για την κέτσαπ από ντομάτα, αλλά είχε καταφέρει να τη συμπυκνώσει σε μορφή χαπιού και να την πουλά ως πατενταρισμένο φάρμακο στα μήκη και τα πλάτη του Νέου Κόσμου. Θεραπεία δεν ξέρουμε αν έβρισκαν οι Αμερικανοί, βρήκαν όμως σίγουρα τη γεύση του σκευάσματος αχτύπητη.
Μέσα σε μερικές δεκαετίες, η κέτσαπ είχε γίνει ανάρπαστη και η κοινή γνώμη τη θεωρούσε πλέον ως μια διατροφική καινοτομία που δεν έλειπε από κανένα τραπέζι. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1876 συγκεκριμένα, κάποιος… Henry J. Heinz θα παθιαζόταν με την κέτσαπ και θα κυκλοφορούσε στην αγορά το δικό του μπουκάλι. Η συγκεκριμένη κέτσαπ σάρωσε στην αγορά, μέχρι το 1906 πουλούσε περισσότερα από 5 εκατ. μπουκάλια τον χρόνο και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία…
