Ευρωπαϊκή Ένωση και Ηνωμένο Βασίλειο πέταξαν η μια στο άλλο και αντιστρόφως το μπαλάκι όσον αφορά τις προσπάθειες να υπάρξει συναίνεση στις διαπραγματεύσεις για το Brexit και να απομακρυνθεί το φάσμα του διαζυγίου χωρίς συμφωνία, κατά τη διάρκεια της άτυπης Συνόδου Κορυφής στο Σάλτσμπουργκ.

Θεωρητικά, το δείπνο εργασίας της Τετάρτης στην αυστριακή πόλη ήταν αφιερωμένο στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, το μήλο μιας ατελείωτης ευρωπαϊκής έριδας. Αλλά έδωσε επίσης την ευκαιρία στην πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι να παρουσιάσει το όραμά της για να αποφευχθεί ο κίνδυνος «χαοτικής αποχώρησης» του ΗΒ από την ΕΕ τον Μάρτιο του 2019.

«Εάν θέλουμε να καταλήξουμε σε επιτυχές αποτέλεσμα, τότε, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο εξέλιξε τη θέση του, η ΕΕ πρέπει επίσης να εξελίξει τη δική της», πέταξε στους δημοσιογράφους προσερχόμενη η συντηρητική πρωθυπουργός. «Δεν συμφωνούμε σε όλες τις λεπτομέρειες», αλλά «επαφίεται πλέον σε όλους εμάς να κλείσουμε συμφωνία», είπε αργότερα, κατά τη διάρκεια του δείπνου, η Μέι, η οποία επανέλαβε εκ νέου εμφατικά ότι δεν πρόκειται να διεξαχθεί νέο δημοψήφισμα στο ΗΒ για το διαζύγιο με την ΕΕ.

«Φρικτό» για το Λονδίνο

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ κάλεσε προηγουμένως το Λονδίνο να κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια. Στο «ιρλανδικό ζήτημα και ως προς το πλαίσιο της μελλοντικής οικονομικής συνεργασίας, οι προτάσεις του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας», έκρινε.

Το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες έχουν καταλήξει σε συμβιβασμούς για τα περισσότερα από τα ζητήματα που χαρακτηρίζονταν ακανθώδη ενόψει της αποχώρησης, ιδίως για την οικονομική διευθέτηση, όμως οι διαφωνίες παραμένουν σε κάποια σημεία, πάνω απ’ όλα όσον αφορά τα σύνορα με την Ιρλανδία.

Οι δύο πλευρές συναινούν ότι πρέπει να αποφευχθούν τα «σκληρά» σύνορα ανάμεσα στη βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, αλλά το Λονδίνο εναντιώνεται στους όρους του «μηχανισμού ασφαλείας» (του «backstop», κατά την ορολογία των Βρυξελλών) που θέλει η ΕΕ για να υπάρξει εγγυημένο αποτέλεσμα.

Η λύση που συνέστησαν οι 27, η παραμονή της Βόρειας Ιρλανδίας στην τελωνειακή ένωση εάν δεν βρεθεί άλλη ικανοποιητική λύση, κρίθηκε «απαράδεκτη» από το Λονδίνο, καθώς θα οδηγούσε όπως τόνισε η βρετανική κυβέρνηση στη δημιουργία συνόρων ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και το υπόλοιπο ΗΒ.

Εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν, αυτό «θα είναι δύσκολο για την Ευρώπη, αλλά θα είναι φρικτό για το Ηνωμένο Βασίλειο», προειδοποίησε ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς.

Οι 27 — χωρίς τη Μέι — θα συζητήσουν αργότερα σήμερα στο Σάλτσμπουργκ τα επόμενα βήματα των συνομιλιών.

Ο Τουσκ έχει ήδη αναγγείλει ότι δεν αποκλείεται να συγκαλέσει έκτακτη Σύνοδο Κορυφής «στα μέσα Νοεμβρίου», πέραν εκείνης της 18ης Οκτωβρίου, που αρχικά θεωρείτο ότι θα σηματοδοτούσε την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.

Το «παιγνίδι των αλληλοκατηγοριών»

Ως προς τη συζήτηση για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, το περιεχόμενο της οποίας αναμένεται να αποκαλυφθεί αργότερα σήμερα, αυτή έγινε μετά το καλοκαιρινό διπλωματικό μπραντεφέρ στη Μεσόγειο με αφορμή τα πλοία που διέσωζαν μετανάστες, στα οποία πλέον η Ιταλία αρνείται να ανοίξει τα λιμάνια της εάν δεν υπάρξουν δεσμεύσεις για την ανακατανομή των αιτούντων άσυλο σε όλη την Ευρώπη.

«Οι εντάσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη έχουν έλθει ξανά στην επιφάνεια», ανέφερε σε επιτιμητικό τόνο ο Τουσκ, καλώντας να τερματιστεί στο Σάλτσμπουργκ το «παιγνίδι των αλληλοκατηγοριών» που επιμένει παρά τη μεγάλη μείωση του αριθμού των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών στις ευρωπαϊκές ακτές σε σύγκριση με την κορύφωση των ροών το καλοκαίρι του 2015.

«Ειλικρινά, δεν περιμένω τίποτα σημαντικό (…) Αλλά ακόμα κι αν η Ευρώπη επιδείξει για νιοστή φορά ότι είναι απόλυτα ανύπαρκτη και αδιάφορη (για το μεταναστευτικό ζήτημα), θα αναλάβουμε δράση από τη δική μας πλευρά συνάπτοντας διμερείς συμφωνίες», διεμήνυσε ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας Ματέο Σαλβίνι.

Ελάχιστη πρόοδος αναμενόταν να σημειωθεί όσον αφορά τα ευρωπαϊκά σχέδια για «ελεγχόμενα κέντρα» στην Ευρώπη, ή την ταχεία διαλογή των αιτούντων άσυλο και των οικονομικών παράτυπων μεταναστών που θα επαναπροωθούνται.

Ως προς το σχέδιο να δημιουργηθούν «πλατφόρμες αποβίβασης» εκτός ΕΕ για τους μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα, η κατάσταση συνεχίζει να είναι ακόμα πολύ θολή, καθώς καμιά αφρικανική χώρα δεν έχει εκφράσει μέχρι σήμερα προθυμία να δεχθεί κάτι τέτοιο.

Πρέπει «να δημιουργηθεί ένα πιο προβλέψιμο σύστημα, ώστε να τερματιστούν οι ad hoc λύσεις για τις αποβιβάσεις» μεταναστών, όπως αυτές που βρέθηκαν με μεγάλη δυσκολία το καλοκαίρι στις περιπτώσεις των πλοίων Aquarius και Diciotti, έκρινε ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή.

«Χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη στην Ευρώπη», έκρινε από τη δική του πλευρά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προτρέποντας τις χώρες που δεν δέχονται να υποδεχθούν πρόσφυγες — «όπως θα όφειλαν» — να «συνεισφέρουν με άλλα μέσα».

Οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να διχάζονται όσον αφορά το ζήτημα της ανακατανομής των αιτούντων άσυλο, που ζητούν οι χώρες της Μεσογείου και απορρίπτουν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Συμφωνούν αντιθέτως πλέον στον στόχο της επιτάχυνσης των επαναπροωθήσεων μεταναστών που δεν έχουν δικαίωμα να τους χορηγηθεί άσυλο, την άσκηση πίεσης στις χώρες διέλευσης και προέλευσης και την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.

Για το τελευταίο σημείο, ο αυστριακός καγκελάριος επέκρινε τις επιφυλάξεις από μέρους της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας για το σχέδιο να ενισχυθεί σημαντικά η ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και συνοριοφυλακή.

«Είμαστε ευτυχείς που η συζήτηση επικεντρώνεται πλέον στο πώς θα προστατεύονται τα σύνορα. Όμως εμείς είμαστε σε θέση να φυλάσσουμε τα δικά μας σύνορα», δήλωσε με εμφανή ικανοποίηση ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος εξάλλου αρέσκεται να κατακεραυνώνει τις «φιλομεταναστευτικές δυνάμεις» στις Βρυξέλλες.