Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και δεκάδες ηγέτες από όλο τον κόσμο απέτισαν σήμερα στην Ιερουσαλήμ τον ύστατο φόρο τιμής στον Σιμόν Πέρες με την ελπίδα ότι τα όνειρά του για την ειρήνη δεν θα ενταφιαστούν μαζί του.
Η ταφή του Σιμόν Πέρες έγινε το μεσημέρι στο εθνικό κοιμητήριο του όρους Χερτζλ στην Ιερουσαλήμ, μερικά μέτρα μακριά από τον τάφο ενός άλλου νομπελίστα Ειρήνης, του Γιτζάκ Ράμπιν.
Η σημερινή επικήδεια τελετή ήταν ένας ηχηρός φόρος τιμής σε έναν από τους ιδρυτές του κράτους του Ισραήλ και αρχιτέκτονα των συμφωνιών του Όσλο οι οποίες θεωρείται πως άνοιξαν τον δρόμο για την ειρήνη με τους Παλαιστινίους και τους Άραβες.
Η παρουσία του Ομπάμα, του γάλλου και του γερμανού ομολόγου του, του πρίγκιπα Καρόλου, του βασιλιά της Ισπανίας, ακόμη και του παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς μαρτυρούν τον μεγάλο σεβασμό που είχε κερδίσει ο Πέρες στα 70 χρόνια πολιτικής σταδιοδρομίας του, κατά τη διάρκεια της οποίας υπηρέτησε τη χώρα του από πολλούς θώκους – του πρωθυπουργού, του υπουργού Άμυνας, του υπουργού Εξωτερικών, του προέδρου.
Στην επικήδεια ομιλία του, ο Ομπάμα χαιρέτισε τον άνδρα που εργάστηκε με εννέα αμερικανούς προέδρους πριν από εκείνον και τον οποίο χαρακτήρισε έναν «από τους γίγαντες του 20ού αιώνα τον οποίο είχα την τιμή να συναντήσω». «Άνδρες όπως ο Νέλσον Μαντέλα, γυναίκες όπως η μεγαλειότητά της η βασίλισσα Ελισάβετ», προσωπικότητες των οποίων η ύπαρξη καλύπτει τέτοιες περιόδους και οι οποίες μιλούν «με βαθύτητα και γνώση, και όχι με μικρές φράσεις», υπογράμμισε ο Ομπάμα.
Ένα όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε
Όμως, παρουσία του παλαιστινίου προέδρου και του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, που κάθονταν στην πρώτη σειρά σε απόσταση ο ένας από τον άλλον, ο Ομπάμα ξεκίνησε την ομιλία του με τη διαπίστωση πως η ειρήνη που ονειρευόταν ο Πέρες είναι «ένα έργο ημιτελές».
Ο Πέρες ήταν πεπεισμένος πως η ασφάλεια την οποία αναζητεί το Ισραήλ περνά μέσα από την ειρήνη με τους Άραβες και τους Ισραηλινούς, και τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, είπε ο Ομπάμα. «Ασφαλώς, ενώ εμείς συγκεντρωθήκαμε σήμερα, ξέρουμε πως ο Σιμόν δεν είδε ποτέ το όνειρό του της ειρήνης να πραγματοποιείται», πρόσθεσε, καθώς η προοπτική της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας μοιάζει πιο μακρινή από ποτέ.
Λόγω της περίστασης, ο Ομπάμα δεν επεκτάθηκε και κατέληξε στα εβραϊκά: «Shalom haver iakar» («Στο επανιδείν, αγαπημένε φίλε»).
Πριν από τον Ομπάμα, ο Νετανιάχου χαιρέτισε στο πρόσωπο του Πέρες «έναν μεγάλο άνδρα» για το Ισραήλ και για όλο τον κόσμο και, στρεφόμενος προς το φέρετρο του πρώην αντιπάλου του, του υποσχέθηκε: «Θα υπάρξει ειρήνη, Σιμόν». Όμως αναγνώρισε πως, για εκείνον, η ασφάλεια προηγείται της ειρήνης.
Το «όνειρο» του Πέρες ήταν παρόν σε όλα τα χείλη που έπλεξαν επίσης το εγκώμιο στην αισιοδοξία του, την ακαταμάχητη πίστη του στο μέλλον, στη νεολαία και στην καινοτομία, στη γοητεία και στο χιούμορ του.
Την πένθιμη ατμόσφαιρα έσπασαν για λίγο τα παιδιά του μιλώντας για το χιούμορ του. Μιλώντας σε προσωπικό τόνο ένας από τους γιους του, ο Γιόνι, έκανε το πλήθος να γελάσει διηγούμενος ότι ο πατέρας του τού είχε πει: «Για τον επικήδειο λόγο μου, ξεκινήστε λέγοντας “πέθανε τόσο πολύ νέος”».
Ο Πέρες, που πέθανε την Τετάρτη από εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία 93 ετών, ήταν ο τελευταίος επιζών από τους τρεις τιμηθέντες με Νόμπελ Ειρήνης το 1994 για την συμβολή τους στην πρώτη συμφωνία του Όσλο. Η συμφωνία έθεσε τις βάσεις για μια παλαιστινιακή αυτονομία και πρόσφερε μια ελπίδα, που σήμερα μοιάζει αρκετά μακρινή, για μια διευθέτηση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.
Χειραψία Αμπάς-Νετανιάχου
Παρά τις συμφωνίες του Όσλο και τη μεταστροφή αυτού του πρώην γερακιού σε υπέρμαχο της ειρήνης, οι Παλαιαστίνιοι έχουν μια θολή εικόνα του Πέρες, τον οποίον θεωρούν πρωτεργάτη του εβραϊκού εποικισμού και έναν άνθρωπο του πολέμου και της κατοχής.
Χρειάστηκε να πεθάνει εκείνος με τον οποίο είχε διαπραγματευτεί τις συμφωνίες του Όσλο (1993), για να πραγματοποιήσει ο Αμπάς την πρώτη δημόσια εμφάνισή του στην Ιερουσαλήμ εδώ και πολλά χρόνια. Κατά την άφιξή του ο παλαιστίνιος πρόεδρος έσφιξε το χέρι και συνομίλησε για λίγο με τον Νετανιάχου. Όμως οι δύο άνδρες δεν έχουν ουσιαστικά συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο για την ειρήνη από το 2010.
Στα μάτια των Ισραηλινών, η εικόνα του Πέρες συνδεόταν στενά με εκείνη του έθνους, από τη γέννησή του μέχρι την ανάδειξή του σε περιφερειακή δύναμη και σε σπουδαία στρατιωτική δύναμη. Στην πατρίδα του, ο Πέρες θεωρείτο μια προσωπικότητα ευρέως συναινετική, ένας σοφός του έθνους. Πενήντα χιλιάδες απλοί πολίτες προσκύνησαν χθες το φέρετρό του.
