Σε μια σειρά από διπλωματικά επεισόδια υψηλού κινδύνου σε όλο τον κόσμο την Τετάρτη, αναδείχθηκε για άλλη μια φορά η ιδιαίτερη στάση του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην εξωτερική πολιτική και, μάλιστα, σε πραγματικό χρόνο μέσα από αναρτήσεις στον λογαριασμό του Truth Social, γράφει σε ανάλυσή του ο ανταποκριτής του βρετανικού BBC στη Βόρεια Αμερική, Anthony Zurcher.
Για τους υποστηρικτές του, ήταν η «τέχνη της διαπραγμάτευσης» του προέδρου των ΗΠΑ σε δράση, που χρησιμοποιούσε κάθε διαπραγματευτικό εργαλείο και τακτική που είχε στη διάθεσή του.
Για τους επικριτές, ήταν άλλη μια ημέρα αναστάτωσης, με ελάχιστη ανησυχία για τους κινδύνους ή τις πιθανές συνέπειες, σημειώνει ο Zurcher και συνεχίζει:
Η Χαμάς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
Η Τετάρτη ξεκίνησε με την είδηση ότι οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται απευθείας με τους ηγέτες της Χαμάς για την απελευθέρωση των αμερικανών ομήρων που βρίσκονται ακόμη στη Γάζα. Η επαφή με μια ομάδα που έχει χαρακτηριστεί ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ από το 1997 αντιπροσωπεύει μια δραματική μετατόπιση από την πολιτική δεκαετιών των ΗΠΑ.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν στηρίχθηκε σε μεσάζοντες κατά τη διάρκεια των προσπαθειών της να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα. Και ο Τραμπ καταδίκασε προηγουμένως τη Χαμάς για τη διάπραξη «φρικαλεοτήτων κατά της ανθρωπότητας» κατά τη διάρκεια της επίθεσής της στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, χαρακτηρίζοντας τα μέλη της «μοχθηρά και βίαια».
Αλλά για τον Τραμπ, όπως φαίνεται, το παλιό εγχειρίδιο δεν δούλευε και ήταν πρόθυμος να διακινδυνεύσει να φανεί υποκριτής, να παρακάμψει τον σύμμαχο των ΗΠΑ, το Ισραήλ, και να καθίσει στο τραπέζι με μια χαρακτηρισμένη τρομοκρατική ομάδα για να προωθήσει τους στόχους του για τη σύναψη συμφωνιών.
Το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, απάντησε με μια λιτή δήλωση, λέγοντας μόνο ότι «εξέφρασε τη θέση του» σχετικά με τις συνομιλίες.
Μέχρι το τέλος της ημέρας, μετά τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο με ορισμένους αμερικανούς ομήρους που είχαν απελευθερωθεί προηγουμένως, ο Τραμπ άναψε και πάλι τα αίματα. Μέσω Truth Social, αποκάλεσε την οργάνωση «άρρωστη και διεστραμμένη» και απηύθυνε μια «τελευταία προειδοποίηση» ότι αν τα μέλη δεν απελευθέρωναν όλους τους ομήρους θα γινόταν «κόλαση».
«Στέλνω στο Ισραήλ ό,τι χρειάζεται για να τελειώσει τη δουλειά», έγραψε, «ούτε ένα μέλος της Χαμάς δεν θα είναι ασφαλές αν δεν κάνετε ό,τι σας λέω».
Η Λόρα Μπλούμενφελντ, πρώην ανώτερη σύμβουλος ισραηλινο-παλαιστινιακής πολιτικής του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε στο BBC ότι το μήνυμα του Τραμπ προς τη Χαμάς ήταν τελεσίγραφο.
«Το θέμα, όμως, με αυτά τα τελεσίγραφα είναι ότι πρέπει να τα υλοποιήσεις», είπε, «και είδαμε τον περασμένο μήνα όταν ο Τραμπ είπε ότι “έχεις προθεσμία μέχρι το μεσημέρι του Σαββάτου, απελευθέρωσε τους ομήρους αλλιώς…”, δεν υπήρχε κανένα αλλιώς. Και η Χαμάς τους ξεμπρόστιασε. Είπαν, “πρόεδρε Τραμπ, οι απειλές σας δεν έχουν κανένα νόημα”».
Η εκπρόσωπος Τύπου, Καρολίν Λέβιτ, είχε τοποθετήσει νωρίτερα τις δραματικές αλλαγές πορείας του προέδρου στο πλαίσιο της ευρύτερης εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι «ο διάλογος και η συνομιλία με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο» είναι μέρος της «καλόπιστης προσπάθειάς του να κάνει αυτό που είναι σωστό για τον αμερικανικό λαό».
Ο Ζελένσκι επανέρχεται
Ο Λευκός Οίκος έχει χρησιμοποιήσει παρόμοια λογική στις πρόσφατες προσπάθειες του Τραμπ να ξεπαγώσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής υψηλόβαθμων αξιωματούχων της κυβέρνησης στη Σαουδική Αραβία για να συναντηθούν απευθείας με μια ρωσική αντιπροσωπεία.
Αυτή η δραματική διπλωματική στροφή συνοδεύτηκε από έντονη κριτική στην Ουκρανία και τον πρόεδρό της, τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η οποία κορυφώθηκε με την έντονη συνάντηση της Παρασκευής στο Οβάλ Γραφείο. Ακολούθησε μια ανακοίνωση αυτή την εβδομάδα που έλεγε ότι οι ΗΠΑ ανέστειλαν τις αποστολές όπλων, και μια άλλη την Τετάρτη ανέφερε ότι η ανταλλαγή πληροφοριών με το εμπόλεμο έθνος διακόπηκε.
Οι ενέργειες του Τραμπ προκάλεσαν ταραχή στους ευρωπαίους συμμάχους της Αμερικής και οι συνέπειες αυτού μπορεί να μην έχουν ακόμη εκτιμηθεί πλήρως. Αλλά οι προσπάθειές του να εκμεταλλευτεί το σημείο πίεσης της Ουκρανίας – η παρακράτηση βοήθειας και πληροφοριών – φαίνεται ότι έφεραν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Ο Ζελένσκι έστειλε την Τρίτη μια επιστολή στον Τραμπ προτείνοντας μια περιορισμένη κατάπαυση του πυρός, και αμερικανοί και ουκρανοί αξιωματούχοι επανέλαβαν την Τετάρτη τις συνομιλίες για μια συμφωνία ορυκτών για την αποζημίωση της Αμερικής για τις δαπάνες βοήθειας.
Αν ο στόχος του Τραμπ είναι να ενθαρρύνει την Ουκρανία και τη Ρωσία να ξεκινήσουν ειρηνευτικές συνομιλίες, έφερε ουσιαστικά τον Ζελένσκι σε δύσκολη θέση, ακόμη και αν παραμένει ασαφές ποιες παραχωρήσεις ζητά από τον ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων.
Ο εμπορικός πόλεμος
Μερικές φορές, ακόμη και με τον Τραμπ, τα σημεία πίεσης πηγαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Πριν από ένα μήνα, ανακοίνωσε νέους σαρωτικούς δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό, για να κάνει πίσω την τελευταία στιγμή. Αυτή την εβδομάδα επέτρεψε να τεθούν σε ισχύ αυτές οι εισφορές 25% – τουλάχιστον για μια ημέρα.
Μετά από δύο ημέρες απότομης πτώσης του αμερικανικού χρηματιστηρίου, ο Λευκός Οίκος φάνηκε να μειώνει κάπως τη σοβαρότητα αυτών των δασμών, ανακοινώνοντας ότι χορηγεί εξαίρεση ενός μήνα για τα αυτοκίνητα που εισάγονται από τον Καναδά και το Μεξικό.
Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες προειδοποίησαν ότι οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να καταστρέψουν τη βιομηχανία, οδηγώντας σε κλείσιμο εργοστασίων μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Ο Τραμπ συνομίλησε με τον καναδό πρωθυπουργό, Τζάστιν Τριντό, την Τετάρτη και προσέφερε τη δική του ανάγνωση – μέσω της Truth Social – για αυτό που είπε ότι ήταν μια «κάπως φιλική» κλήση, ακόμη και όταν κατηγόρησε τον «κυβερνήτη» του Καναδά ότι χρησιμοποιεί το εμπορικό ζήτημα για να «παραμείνει στην εξουσία».
Ενώ ο Ζελένσκι υποχώρησε γρήγορα κάτω από την πίεση του Λευκού Οίκου και οι συνομιλίες με τη Χαμάς μόλις ξεκίνησαν, ο Τριντό και οι Καναδοί, από την πλευρά τους, φαίνεται να ετοιμάζονται για μια μακρόχρονη μάχη.
Το πλάνο του Τραμπ μπορεί να ταρακουνάει τα πράγματα αυτή την εβδομάδα, αλλά δεν είναι καθόλου σαφές αν θα αποφέρει το είδος των νικών που θέλει.
