Πέθανε ο Τομ Ρόμπινς – Ο Πίτερ Παν της αμερικανικής λογοτεχνίας έφυγε στα 92 του

Ο Τομ Ρόμπινς, ο συγγραφέας και φιλοσοφημένος πλακατζής που μάγεψε και μπέρδεψε εκατομμύρια αναγνώστες με τα εκκεντρικά του μυθιστορήματα, όπως τα «Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν», «Τρυποκάρυδος» και «Το Άρωμα του ονείρου», έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών.

Τον θάνατό του επιβεβαίωσε ο φίλος του και στέλεχος εκδοτικού οίκου, Κρεγκ Πόπελαρς, ο οποίος ανέφερε ότι ο συγγραφέας πέθανε το πρωί της Κυριακής.

Ο άνθρωπος που δεν μεγάλωσε ποτέ

Ο Ρόμπινς είχε αυτοχαρακτηριστεί ως ευλογημένος με μια «τρελή σοφία» και δημοσίευσε οκτώ μυθιστορήματα, καθώς και τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Tibetan Peach Pie». Το λογοτεχνικό του σύμπαν ήταν γεμάτο από νεκρική ειρωνεία, πνευματώδη σχόλια και αφηγηματικές περιπλανήσεις. Κανείς δεν είχε πιο αχαλίνωτη φαντασία – από μια ηρωίδα με αφύσικα μεγάλα αντίχειρα στο «Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν» μέχρι τον Χριστό που καταλήγει σε έναν αυτοσχέδιο ζωολογικό κήπο στο «Ένα άλλο δρόμο-αξιοθέατο».

Και κανείς δεν αυτοσαρκαζόταν με τόσο παράξενο τρόπο: είχε περιγράψει τη λεπτή, τραχιά προφορά του ως «μια φωνή που ακούγεται σαν να έχει περάσει μέσα από τα εσώρουχα του Ντέιβι Κρόκετ».

Ήταν ο αιώνιος έφηβος της αμερικανικής λογοτεχνίας. Το περιοδικό People τον είχε χαρακτηρίσει ως «το αιώνιο λουλούδι-παιδί» και τον «άγρια ανθισμένο Πίτερ Παν των αμερικανικών γραμμάτων», προσθέτοντας ότι «βουτάει τις κοτσίδες της ιστορίας σε παράξενο μελάνι και πιτσιλάει τα γκράφιτί του στο πρόσωπο της σύγχρονης λογοτεχνίας».

Ένας συγγραφέας γεμάτος ιστορίες – και εκτός των βιβλίων του

Γεννημένος στο Μπλόουινγκ Ροκ της Βόρειας Καρολίνας, μετακόμισε στη Βιρτζίνια και κέρδισε τον τίτλο του «πιο σκανταλιάρη αγοριού» στο λύκειο. Και η ζωή του ήταν εξίσου περίεργη όσο και τα βιβλία του: κάποτε πήγε σε έναν πρωκτολόγο φορώντας μια μάσκα πάπιας – και κατέληξαν να γίνουν φίλοι. Επίσης, μια σερβιτόρα στο Τέξας κάποτε ξεκούμπωσε την μπλούζα της για να του δείξει ένα τατουάζ με την ξεθωριασμένη υπογραφή του.

Στη δεκαετία του ’90, το FBI αναζητούσε στοιχεία για την ταυτότητα του Unabomber (του διαβόητου τρομοκράτη Τεντ Καζίνσκι) διαβάζοντας το μυθιστόρημά του Still Life with Woodpecker. Σύμφωνα με τον Ρόμπινς, οι ομοσπονδιακοί πράκτορες που τον επισκέφθηκαν ήταν δύο γοητευτικές γυναίκες. «Το FBI δεν είναι ηλίθιο!» έλεγε χαριτολογώντας. «Ήξεραν την αδυναμία μου!»

Από το LSD στα Όσκαρ – και ένα ποτήρι κολόνια

Ο Ρόμπινς συνδέθηκε με προσωπικότητες της ποπ κουλτούρας, χάρη και στην κινηματογραφική μεταφορά του Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν, με πρωταγωνιστές την Ούμα Θέρμαν και τον Κιάνου Ριβς. Εμφανίστηκε σε ταινίες όπως Breakfast of Champions και Mrs. Parker and the Vicious Circle, ενώ το 1991 ήταν συνοδός της Ντέμπρα Γουίνγκερ στα Όσκαρ.

Σε ένα μεταγενέστερο πάρτι, προσπάθησε να εντυπωσιάσει τον Αλ Πατσίνο – πίνοντας ένα ποτήρι κολόνια. Ευτυχώς, επέζησε.

Το πνεύμα των ‘60s – και η αθάνατη αναρχία της σκέψης του

Τα μυθιστορήματά του είναι ταξίδια γεμάτα παραδοξότητα, απρόβλεπτες ανατροπές και φιλοσοφικούς προβληματισμούς. Κατάφερε να αποτυπώσει την ατμόσφαιρα της δεκαετίας του ’60 όχι απλώς με αναφορές, αλλά επειδή έζησε την εποχή από μέσα: δοκίμασε LSD, έκανε ωτοστόπ από τη μία άκρη της χώρας στην άλλη, ταξίδεψε από την Τανζανία ως τα Ιμαλάια και έζησε καταστάσεις που – όπως παραδεχόταν – κανονικά δεν θα έπρεπε να έχει επιβιώσει.

Στα απομνημονεύματά του το 2014 έγραφε: «Ο Φόκνερ είχε το γοτθικό freak show του Νότου, ο Χέμινγουεϊ τα ευρωπαϊκά πεδία μάχης και τα καφέ, ο Μέλβιλ τα ιστιοφόρα της Νέας Αγγλίας. Εγώ είχα μια πολιτισμική φρενίτιδα που ο κόσμος δεν είχε ξαναδεί και δεν ξαναείδε ποτέ· μια ψυχική αναταραχή, μια παραδειγματική μετατόπιση, ένα εκτεταμένο, αν και τελικά μη βιώσιμο, άλμα στην ισότητα της συνείδησης».

Από τη στρατιωτική αεροπορία στη λογοτεχνία

Ο δρόμος του προς τη συγγραφή δεν ήταν λιγότερο παράδοξος. Εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο, υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ επειδή δεν ήξερε τι άλλο να κάνει και βρέθηκε στο Σιάτλ τη δεκαετία του ’60, όπου του ανέθεσαν – κατά λάθος – να γράψει κριτική για μια όπερα.

Όταν κάποτε ρωτήθηκε από έναν διάσημο μαέστρο αν έγραφε λιμπρέτο, απάντησε αστειευόμενος πως εργαζόταν πάνω στην όπερα Η τσιγγάνα του Ίσακουα (ένα προάστιο του Σιάτλ). «Είχε κάτι το οπερατικό, δεν νομίζετε;» έλεγε.

Από την αποτυχία στη λατρεία των αναγνωστών

Οι εκδότες έμαθαν για τις τρέλες του και του έδωσαν μια ευκαιρία. Το πρώτο του βιβλίο, Ένα άλλο δρόμο-αξιοθέατο (1971), δεν πούλησε ιδιαίτερα, παρά τους επαίνους από τον Γκράχαμ Γκριν και τον Λόρενς Φερλινγκέτι, αλλά έγινε cult επιτυχία σε έκδοση τσέπης.

Το 1976, το Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν έγινε best seller, πουλώντας πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα.

Ο Ρόμπινς έφυγε, αλλά οι σελίδες του συνεχίζουν να γελούν, να φιλοσοφούν και να αναστατώνουν.