Κάτι στην εμφάνιση του Ντομινίκ Πελικό έκανε αμέσως εντύπωση στον ψυχίατρο. Ο 68χρονος συνταξιούχος που είχε ήδη περάσει αρκετούς μήνες μέσα σε μια από τις πιο διαβόητες φυλακές της Γαλλίας, στη Μασσαλία, στεκόταν εκεί. Η φυλακή ήταν ένα ζοφερό, εκφοβιστικό μέρος, γεμάτο με μέλη των αντιμαχόμενων συμμοριών.
Κι, όμως, ο άνδρας στο επισκεπτήριο που σηκώθηκε για να υποδεχτεί τον δρ Λορέν Λαγιέτ μια κρύα μέρα του Φεβρουαρίου του 2021 φαινόταν «καθαρός, περιποιημένος… Μόλις είχε κόψει τα μαλλιά του. Ήρθε προς το μέρος μου με αυτή τη διεκδικητική στάση». Ο δρ Λαγιέτ εξεπλάγη.
Ο ψυχίατρος ήταν ο πρώτος από τους πολλούς ανθρώπους που εξέτασαν τον Ντομινίκ Πελικό. Κάθε ειδικός έψαχνε στοιχεία για να εξηγήσει πώς αυτός ο φαινομενικά ευγενικός συνταξιούχος μπορούσε να διαπράξει τόσο αλλόκοτα εγκλήματα και να εξαπατήσει το ανυποψίαστο θύμα του για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Όλα αυτά τα χρόνια που ο δρ Λαγιέτ πήρε συνεντεύξεις από εκατοντάδες βιαστές και ύποπτους για λογαριασμό της γαλλικής αστυνομίας και των εισαγγελέων δεν είχε συναντήσει ποτέ κανέναν σαν αυτόν τον γκριζομάλλη πρώην ηλεκτρολόγο, που περίμενε ήρεμα να του ασκηθεί δίωξη, επειδή νάρκωσε τη σύζυγό του, Ζιζέλ, και κάλεσε δεκάδες αγνώστους να τη βιάσουν, ενώ εκείνη βρισκόταν αναίσθητη στην κρεβατοκάμαρα του ζευγαριού.
«Κάτι δεν ταίριαζε. Ποτέ δεν είχα συναντήσει μια τόσο εξαιρετική περίπτωση», θυμάται ο δρ Λαγιέτ να σκέφτεται τότε.
Στο τέλος μιας εξαντλητικής, τετράμηνης δίκης που εξόργισε τους ανθρώπους σε όλη τη Γαλλία και εκτός χώρας, η σίγουρη συμπεριφορά του Ντομινίκ Πελικό, μια μεγαλειώδης παρουσία στην αίθουσα του δικαστηρίου της Αβινιόν, παρέμεινε ανεπηρέαστη.
Θα περίμενε κανείς ότι ένας άνθρωπος στη θέση του θα έδινε μια άθλια εικόνα. Και υπήρξαν ελάχιστες στιγμές που έκλαψε, ανοιχτά, στο δικαστήριο – συνήθως για τον εαυτό του.
Αλλά ως επί το πλείστον, είχε μια αυταρχική εικόνα, με το μικρόφωνο της αίθουσας στο ένα χέρι, το σώμα του σκυφτό σε μια καρέκλα που μοιάζει με θρόνο (λόγω των προβλημάτων υγείας του κατηγορουμένου), μερικές φορές έδειχνε να βαριέται, μερικές φορές παρενέβαινε σαν διευθυντής που προσπαθεί να κρατήσει ένα ατίθασο τσίρκο -τους άλλους 50 άνδρες που δικάζονται δίπλα του- στη θέση τους.
«Είμαι βιαστής, όπως και οι άλλοι σε αυτή την αίθουσα. Ήξεραν τα πάντα», τόνισε, μιλώντας με την αυτοπεποίθηση ενός ανθρώπου που θεωρούσε ότι τα λόγια του θα έβαζαν τέλος σε κάθε περαιτέρω συζήτηση.
«Δεν είναι τρελός»
Σύμφωνα με τον δρ Λαγιέτ, ο Πελικό δεν παρουσίαζε σημάδια σοβαρής ψυχικής ασθένειας. Δεν μπορούσε να απορριφθεί ως «τέρας». Ούτε ήταν ψυχωτικός, ανίκανος να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία.
Και όμως. Υπήρχε μια «ρωγμή», μια διάσπαση, στην προσωπικότητα του Πελικό.
Σε μια συνέντευξη στο BBC στο γραφείο του, ο δρ Λαγιέτ εξήγησε ότι το μυαλό του Πελικό είχε χωριστεί, με την πάροδο του χρόνου, όπως ένας δίσκος υπολογιστή με διαμερίσματα, σε δύο εντελώς ξεχωριστά «στεγανά μέρη… χωρίς καμία διαρροή μεταξύ τους».
Η διαιρεμένη προσωπικότητά του είναι πολύ αποτελεσματική και πολύ σταθερή. Τη νύχτα, στην κρεβατοκάμαρα, έχουμε είτε τον «κανονικό κύριο Πελικό είτε τον άλλο κύριο Πελικό».
Κληθείς στο δικαστήριο να εξηγήσει αυτόν τον «άλλο» Πελικό, είπε ότι είχε εντοπίσει μια σειρά από συναισθηματικές και σεξουαλικές ανωμαλίες. Αυτές αποτυπώνονται σε ένα έγγραφο της κατηγορούσας αρχής που είδε το BBC: «Εγωμανία, ναρκισσιστική ευθραυστότητα, συναισθηματικές διαταραχές… μια ανώμαλη σεξουαλική παρέκκλιση που συνδυάζει τον κανταουλισμό [εκθέτετε τη γυναίκα σύντροφό σας σε άλλους για σεξουαλική απόλαυση], τον ηδονοβλεψία και την υπνοφιλία».
Η ίδια η συνήγορος υπεράσπισης του Πελικό αγκάλιασε με ενθουσιασμό τη θεωρία της «διχασμένης» προσωπικότητας στην τελική της επιχειρηματολογία στη δίκη. Υποστήριξε ότι ο γοητευτικός νεαρός άνδρας που είχε ερωτευτεί και παντρευτεί γρήγορα η Ζιζέλ Πελικό το 1973 «δεν ήταν ο άνδρας που την είχε βλάψει».
Αλλά δεν εννοούσε αυτό ο δρ Λαγιέτ ή οι άλλοι ψυχίατροι. Μπορεί να υπάρχουν δύο πλευρές στη συμπεριφορά του Πελικό, αλλά υπάρχει -για να μείνουμε στη μεταφορά της πληροφορικής του δρ Λαγιέτ- μόνο ένα λειτουργικό σύστημα που ελέγχει τις σκληρές, ιδιωτικές ορμές του και τη δημόσια συμπεριφορά του.
«Ένας απλούστερος τρόπος να το θέσουμε είναι ότι ο Πελικό έχει αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας – ένας όρος που προτιμούν οι ψυχίατροι στις μέρες μας από λέξεις όπως ψυχοπαθής ή κοινωνιοπαθής. Αρκετοί ειδικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι μια λογική διάγνωση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο του διεστραμμένου μυαλού του Πελικό», σημειώνει το BBC.
Δεν είναι «τρελός» – δεν μπορεί να επικαλεστεί μειωμένη ευθύνη για τις πράξεις του. Ωστόσο, εμφανίζει καθιερωμένα χαρακτηριστικά μιας διαταραχής της προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενσυναίσθησης προς τους άλλους ανθρώπους. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να έχουν οξυνθεί από τη σεξουαλική κακοποίηση που βίωσε ως παιδί.
Ο δημοσιογράφος του BBC περιγράφει μια εμπειρία από την αίθουσα του δικαστηρίου της Αβινιόν. Η Ζιζέλ Πελικό βρισκόταν λίγα μέτρα στα δεξιά. Δεκάδες κατηγορούμενοι κάθονταν μπροστά του. Ο Ντομινίκ Πελικό βρισκόταν στην αριστερή πλευρά της αίθουσας.
Κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος στη διαδικασία, τον πλησίασε. Σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία, οι δημοσιογράφοι δεν επιτρέπεται να μιλούν στους κατηγορούμενους.
Αντ’ αυτού, στάθηκε για λίγο και τον παρακολουθούσε, καθώς καθόταν στην καρέκλα του, πίσω από τον γυάλινο τοίχο του, με το ένα χέρι στο μπαστούνι του. Τότε το κεφάλι του γύρισε προς το μέρος του δημοσιογράφου και τον κοίταξε για 20 δευτερόλεπτα – «αν και μου φάνηκε πολύ περισσότερο», σχολιάζει ο δημοσιογράφος.
«Η έκφρασή του δεν άλλαξε. Δεν φάνηκε να ανοιγοκλείνει τα μάτια. Και μετά, σαν ένας βαριεστημένος άνθρωπος που κάνει ζάπινγκ ανάμεσα σε εξίσου βαρετά τηλεοπτικά κανάλια, κοίταξε αλλού».
