Μέσα από ελικοειδής χωματόδρομους, μακριά από κάθε άλλη κατοικημένη περιοχή, εμφανίζεται το Riverbed Ranch, μια αναπτυσσόμενη κοινότητα, κυριολεκτικά εκτός δικτύου, στην έρημο της δυτικής Γιούτα.
Δεν πρόκειται για μια τυπική κοινότητα, αγροτική ή αστική. Είναι ένας «συνεταιρισμός» από 135 «μετόχους» με έναν και μοναδικό στόχο: Μια ζωή μακριά από τη σύγχρονη τεχνολογική καθημερινότητα και τη μαζική παραγωγή. «Ο πραγματικός πλούτος είναι πόσο καιρό μπορείς να επιβιώσεις χωρίς χρήματα», ανέφερε στο Business Insider ο Φίσερ, ένα από τα πρώτα μέλη της κοινότητας.
Το καλοκαίρι του 2019, ο Φίσερ και ακόμη 15 νοικοκυριά αγόρασαν το ακίνητο 1.245 στρεμμάτων, ξεκινώντας τη μακρά διαδικασία υλοποίησης του ονείρου τους για μια αυτοσυντηρούμενη κοινότητα.
Στα χρόνια της πανδημίας «είχα γείτονες που έχασαν τα σπίτια τους λόγω της ανεργίας. Σκέφτηκα: “είναι πραγματικά ανόητο που συνεχίζουμε στον ίδιο δρόμο αναπαράγοντας τα ίδια προβλήματα. Γιατί δεν τα λύνουμε;”», τόνισε ο Φίσερ. Σήμερα περίπου 40 οικογένειες ζουν εκεί.
Ένας αυξανόμενος αριθμός Αμερικανών φαίνεται να ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για εκπαίδευση σε δεξιότητες επιβίωσης, ώστε να είναι έτοιμοι στην πιθανότητα μιας καταστροφής. Σύμφωνα με την εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Finder, ο αριθμός των Αμερικανών που δήλωσαν ότι είχαν ξοδέψει χρήματα για να είναι έτοιμοι σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης αυξήθηκε από 20% το 2020 σε 29% το 2023. Κατά μέσο όρο οι εν λόγω πολίτες ξόδεψαν περίπου 150$ σε είδη, όπως κονσέρβες, ιατρικές προμήθειες και νερό.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα βίντεο που ασχολούνται με την προετοιμασία ανθρώπων και σπιτιών για μια καταστροφή έχουν συγκεντρώσει εκατομμύρια οπαδούς, όπως εξάλλου και τα ριάλιτι και οι εκπομπές επιβίωσης.
Η προετοιμασία για καταστροφές αυξάνεται, σε μεγάλο βαθμό, επειδή είναι γεγονός πως και αυξάνονται και οι καταστροφές και οι κίνδυνοι: Από τις ελλείψεις της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκαλούνται από τα lockdown του COVID-19 στην κλιματική κρίση, από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα στη μοναξιά και τους κινδύνους της τεχνολογίας, από την παραπληροφόρηση μέχρι δυσεπίλυτη πολιτική πόλωση.
«Περισσότεροι άνθρωποι ρωτούν: Είναι καλύτερα να είμαι υπερεξαρτώμενος από την παγκόσμια βιομηχανική οικονομία; Θα ήταν ασφαλέστερο να καλλιεργώ τη δική μου τροφή, να αποθηκεύω το δικό μου νερό και να μην βασίζομαι σε πολύπλοκα συστήματα που δεν καταλαβαίνω;», τονίζει το Business Insider.
Οι άνθρωποι στο Riverbed Ranch έχουν απαντήσει σε αυτές τις ερωτήσεις, υιοθετώντας μια ριζική στροφή προς την αυτονομία και τη βιωσιμότητα μικρής κλίμακας… ίσως με κάποιες «παρασπονδίες».
Ο 73χρονος Φίλιπ Γκλίσον είναι επίσης ένας από τους ιδρυτές του Riverbed. Μίλησε για την απεξάρτηση από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αλλά στο χέρι του, όπως υπογραμμίζει ο δημοσιογράφος του Business Insider, φορούσε ένα Apple Watch.
Όπως είπε η ιδέα του Riverbed Ranch, ξεκίνησε μετά από μια οδυνηρή εμπειρία πριν από δεκαετίες: Ως νεαρός πατέρας τριών κοριτσιών που ζούσαν σε ένα αγροτικό πάρκο ρυμουλκούμενων κοντά σε ένα εργοτάξιο στο Αϊντάχο, ήρθε αντιμέτωπος με ένα σκληρό χειμώνα και ένα blackout μέσα στη νύχτα. «Το πόσιμο νερό είχε παγώσει, η θερμοκρασία έπεφτε γρήγορα και δεν είχαμε τρόπο να ταΐσουμε τα μωρά μας», είπε ο Γκλίσον. Ξαφνικά συνειδητοποίησε την έκταση της εξάρτησης της οικογένειάς του από περίπλοκες κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές δυνάμεις που δεν μπορούσε να ελέγξει. «Αυτή η εμπειρία με άλλαξε», είπε.
Από εκείνη τη στιγμή ο Γκλίσον ανέπτυξε μια χρόνια εμμονή για να γίνεται όλο και λιγότερο εξαρτημένος. Σπούδασε permaculture, συσσώρευσε κονσερβοποιημένα προϊόντα και ερεύνησε κοινότητες εκτός δικτύου σε όλο τον κόσμο. «Ένιωθα πολύ καλά με αυτό που είχα καταφέρει και μετά ήρθε το επόμενο ερώτημα. Τι θα κάνεις εάν το πρόβλημα διαρκέσει δύο εβδομάδες; Εάν κρατήσει περισσότερο από τους πόρους που έχεις αποθηκεύσει; Το Riverbed Ranch ήταν η απάντηση».
Αυτός και η αρχική ομάδα μετόχων μοίρασαν το κόστος του ακινήτου και ξεκίνησαν τα έργα. Έχουν ακόμη να κάνουν πολλά, καθώς τα σχέδιά τους είναι αρκετά φιλόδοξα. Καθένας από τους μετόχους του Riverbed Ranch παίρνει ένα οικόπεδο 2,5 στρεμμάτων. Στη συμφωνία προβλέπεται πως θα πρέπει όλοι να έχουν συγκεκριμένες εγκαταστάσεις, ηλιακά πάνελ και υποδομές για καλλιέργεια τροφίμων.
Οι κάτοικοι συμμετέχουν επίσης σε έναν αγροτικό συνεταιρισμό, όπου όλοι μπορούν να μοιράζονται τα τρόφιμα που καλλιεργούνται. Αυτό σημαίνει πως μπορούν παράγουν περισσότεροι τροφή για να επιβιώσουν όλοι, σε περίπτωση που οι εξωτερικοί πόροι δεν είναι διαθέσιμοι. Στην πράξη όμως, τουλάχιστον μέχρι τώρα, οι περισσότεροι κάτοικοι εξακολουθούν να βασίζονται σε εξωτερικό εισόδημα για τη χρηματοδότηση κτιριακών έργων καθώς και για την αγορά τροφίμων και προμηθειών.
Οι περισσότεροι κάτοικοι συμφωνούν πως αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» για την μετεγκατάσταση στο Riverbed Ranch. Ακόμη και σε μια κοινότητα που στοχεύει να είναι αυτάρκης, οι περισσότεροι κάτοικοι δυσκολεύονται να ξεφύγουν από την ανάγκη να διατηρήσουν τα οικονομικά τους και να κερδίζουν τα προς το ζην.
Πάντως εάν συμβεί σήμερα μια καταστροφή, το Riverbed Ranch είναι σχετικά καλά προετοιμασμένο: Διαθέτει ιατρική κλινική, εθελοντικό πυροσβεστικό σταθμό, δεξαμενές αερίου και ντίζελ και ένα κατάστημα για βασικά προϊόντα. Υπάρχει ακόμη και μια εκκλησία. Χωρίς πρόσβαση σε δίκτυα κοινής ωφέλειας, οι κάτοικοι παίρνουν νερό από υπόγεια ύδατα και ενέργεια από ηλιακούς συλλέκτες.
Σχετικά με τον πληθυσμό, η ένταξη στην κοινότητα δεν εξαρτάται μόνο από την αγορά ενός οικοπέδου. Οι υποψήφιοι κάτοικοι περνούν από συνεντεύξεις και ελέγχονται από εκλεγμένα μέλη της κοινότητας ως προς τη δέσμευσή τους στους κανόνες, τις σχετικές δεξιότητες και την αξιοπιστία τους.
«Θέλουμε ανθρώπους με ακεραιότητα», τόνισε ο Γκλίσον. «Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα είναι ότι όταν κάποιος λέει ότι πρόκειται να κάνει κάτι να πιστεύει ότι θα το κάνει». Μόλις εγκριθούν, οι μέτοχοι ξοδεύουν 35.000 $ για να λάβουν πρόσβαση σε νερό, ένα οικόπεδο και πρόσβαση σε κοινόχρηστες εγκαταστάσεις. Κερδίζουν επίσης το δικαίωμα ψήφου για ορισμένα θέματα και εκλέγουν εκπροσώπους που επιβλέπουν πράγματα όπως η διαχείριση των δρόμων και η επίλυση πιθανών ενδοκοινοτικών συγκρούσεων.
«Οι περισσότεροι από τους κατοίκους με τους οποίους μίλησα μου φάνηκαν πραγματικά αφοσιωμένοι στο σκοπό τους, χωρίς πολιτική ταυτότητα», αναφέρει ο δημοσιογράφος του Business Insider. «Αυτή η κοινότητα έχει από όλους», αναφέρει η Πρισίλα Χαρτ, μέτοχος που βρίσκεται στη διαδικασία μετακόμισης με τον σύζυγό της από το Όγκντεν της Γιούτα στο Riverbed Ranch.
«Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν απλώς να αφήσουν τον κόσμο πίσω τους. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι preppers. Νομίζω ότι υπάρχουν και κάποιοι που μπορεί να είναι των θεωριών συνωμοσίας. Αλλά νομίζω ότι υπάρχει ένα πραγματικά ευρύ φάσμα ανθρώπων που θέλουν απλώς να μπορούν να φροντίζουν τον εαυτός τους χωρίς τις σύγχρονες εξαρτήσεις. Και αυτός το θεμέλιο είναι πολύ ισχυρό ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε τα προβλήματα».
Σε όλους τους κατοίκους του Riverbed Ranch αρέσει η ιδέα μιας κοινότητας εκτός δικτύου, αλλά σε σύνδεση με τη φύση, με τη γη. Μια ανάγκη απομόνωσης και απεξάρτησης από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Και έγιναν μέλη της κοινότητας επειδή ήθελαν να ζήσουν με ανθρώπους που μοιράζονταν την ίδια επιθυμία, να εξαρτώνται λιγότερο από ευρύτερες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές δομές, εν μέσω μιας αόριστης αίσθησης διαφαινόμενης κοινωνικής αστάθειας και καταστροφής.
«Οι πολιτισμοί ανεβαίνουν και πέφτουν», είπε ο Φίσερ με μια απαισιοδοξία για το μέλλον των ΗΠΑ. «Η αμερικανική ιδέα ότι θα συνεχίσουμε για πάντα έτσι στην καλύτερη περίπτωση είναι αφελής. Οι κοινωνίες μεταβαίνουν από τον ένα τύπο στον άλλο και η μετάβαση είναι πολύ άβολη. Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας μεγάλης μετάβασης στις ΗΠΑ. Εάν παράγεις τη δική σου τροφή, νερό, ενέργεια είναι λογικό πως πιθανότατα θα τα καταφέρεις». Είναι παράλογο όμως να πιστεύει κάποιος πως θα μπορούσε να επιβιώσει με ένα σωσίβιο στη μέση ενός ωκεανού, και οι άνθρωποι στο Riverbed το καταλαβαίνουν. Για αυτό αποφάσισαν να συσπειρωθούν.
