Οι δείκτες τους ρολογιού έδειχναν 07:45 το πρωί της 5ης Ιουνίου 1967 όταν οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν μια καλά σχεδιασμένη αιφνιδιαστική αεροπορικής επίθεση κατά της Αιγύπτου. Μόλις ξεκινούσε ο επονομαζόμενος Πόλεμος των Έξι Ημερών, καθώς μόλις τόσες λίγες χρειάστηκε το κράτος του Ισραήλ για να καθυποτάξει τα στρατεύματα των ενωμένων αραβικών κρατών της περιοχής.
Το κράτος είχε δημιουργηθεί από 1948 κατόπιν ψηφίσματος του Ο.Η.Ε., στην αραβική περιοχή της Παλαιστίνης. Ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος που ακολούθησε το ίδιο έτος μεταξύ του νεότευκτου Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του (Αίγυπτο, Ιορδανία, Συρία) αποτέλεσε την απαρχή των συγκρούσεων που φθάνουν έως σήμερα.
Η Συρία διευκόλυνε τις επιδρομές των Παλαιστινίων ανταρτών που διεκδικούσαν τη δημιουργία και δικού τους κράτους με αποτέλεσμα το Τελ Αβίβ να απειλήσει ευθέως τη Δαμασκό. Ως απάντηση, ο Αιγύπτιος πρόεδρος Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ κλιμάκωσε την κατάσταση αποκλείοντας ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια του Ισραήλ και διώχνοντας τις ειρηνευτικές δυνάμεις του Ο.Η.Ε. από τα σύνορα Αιγύπτου – Ισραήλ.
«Ο στόχος μας είναι σαφής, να σβήσουμε το Ισραήλ από τον χάρτη»
Η διεθνής διπλωματία ανέλαβε μια σειρά από πρωτοβουλίες συνεννόησης των δύο πλευρών αλλά καμία δεν είχε αποτέλεσμα. Η αναμέτρηση ήταν θέμα χρόνου. Ο Νάσερ έκλεισε τη διώρυγα του Σουέζ για τα ισραηλινά πλοία και παρέταξε στρατεύματα στη συνοριακή μεθόριο Αιγύπτου – Ισραήλ. Την ίδια ώρα η Ιορδανία επέτρεπε στις συριακές και ιρακινές δυνάμεις να μπουν στο έδαφός της και να ακροβολιστούν στα σύνορα με το Ισραήλ, ενώ όλες οι αραβικές χώρες δημιούργησαν ένα ενιαίο στρατηγείο. Ήθελαν να τελειώνουν μια και καλή με τον αντίπαλό τους. Άλλωστε το είχε πει ξεκάθαρα ο πρόεδρος του Ιράκ Άμπντελ Ραχμάν Αρέφ από τις 31 Μαΐου: «Ο στόχος μας είναι σαφής, να σβήσουμε το Ισραήλ από τον χάρτη».
Η περικύκλωση του Ισραήλ
Γύρω από το μικρό σε έκταση νεοπαγές κράτος που έδιωχνε συστηματικά τους Παλαιστίνιους από τα πάτρια εδάφη τους, είχαν συγκεντρωθεί τώρα οι ενωμένες δυνάμεις της Αιγύπτου, της Συρίας, της Ιορδανίας, της Υεμένης και της Αλγερίας. Ο συσχετισμός δυνάμεων τα έλεγε όλα. Ένας στρατός 200.000 Αράβων θα βρισκόταν απέναντι σε 120.000 Ισραηλινούς, 1.500 αραβικά τανκς κόντρα σε 1.000 ισραηλινά και 805 αραβικά αεροπλάνα (σοβιετικής κατασκευής) έναντι 327 ισραηλινών (αμερικανικής και γαλλικής προέλευσης).
Εντός του περικυκλωμένου κράτους αναζητούνται τρόποι αντίδρασης. Σχηματίζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας με υπουργό Άμυνας τον δαιμόνιο μονόφθαλμο στρατηγό Μοσέ Νταγιάν. Είχε χάσει το μάτι του το 1941, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν μια γερμανική σφαίρα χτύπησε τα κιάλια με τα οποία παρατηρούσε τον εχθρό. Τα θραύσματα κατέστρεψαν την κοιλότητα του αριστερού του ματιού. Γνωρίζει καλά τα τρωτά και τα ισχυρά σημεία του στρατού του. Αποφασίζει να επιτεθεί πρώτος, πραγματοποιώντας μια επιχείρηση πραγματικά εκπληκτική ως προς τη σύλληψη, τον σχεδιασμό και την πραγματοποίησή της.
Η επιχείρηση
Την αυγή της 5ης Ιουνίου 1967, ισραηλινά αεροπλάνα με τους καλύτερα εκπαιδευμένους πιλότους απογειώνονται από το Ισραήλ. Ακολουθούν μια πορεία που δεν θα την περίμενε κανείς. Κατευθύνονται βόρεια προς την Κύπρο, ακολούθως δυτικά, ανεφοδιάζονται πάνω από τη Μεσόγειο με τη βοήθεια αμερικανικών αεροσκαφών (αλλιώς θα ξέμεναν από καύσιμα) και ορμούν στην Αίγυπτο από εκεί που δεν το περίμενε κανείς. Ήταν σαν να έκανε κάποιος επίθεση από την Ιταλία.
Το χρονοδιάγραμμα τηρήθηκε με ακρίβεια λεπτού. Στις 07:45 π.μ. βρίσκονταν πάνω από τις αεροπορικές βάσεις των Αιγυπτίων. Ήταν η ώρα που νυχτερινοί αξιωματικοί των ραντάρ και οι πιλότοι άλλαζαν βάρδια με τους πρωινούς. Πλήρης αιφνιδιασμός. Όλες οι καίριας σημασίας στρατιωτικές εγκαταστάσεις βομβαρδίζονται.
Την ίδια ώρα ο αρχιστράτηγος των Αιγυπτίων βρισκόταν σε πτήση προς το Σινά, προκειμένου να επιθεωρήσει τα δικά του στρατεύματα. Δεν έφθασε ποτέ. Την ώρα που βρισκόταν στον αέρα, βλέπει μπροστά του ισραηλινά αεροσκάφη και αναγκάζεται να επιστρέψει στο Κάιρο. Έντρομος διαπιστώνει πως το αεροδρόμιο είχε μετατραπεί σε έναν σωρό από ερείπια.
Πλήρης καθήλωση της αραβικής αεροπορίας
Επί της ουσίας ο Πόλεμος των Έξι Ημερών ήταν ένας πόλεμος 170 λεπτών. Τόσο χρειάστηκε η αεροπορία του Ισραήλ για να καταστρέψει πέντε αιγυπτιακά, συριακά, ιορδανικά και ιρακινά αεροδρόμια. Κάποια απ’ αυτά θεωρούνταν κρυφά αλλά η Μοσάντ (οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ) τα είχε ανακαλύψει ένα προς ένα.
Συνολικά καταστράφηκαν στο έδαφος 339 μαχητικά αεροσκάφη καθώς δεν πρόλαβαν να απογειωθούν. Οι Ισραηλινοί δεν έχασαν ούτε ένα εκείνη την ημέρα! Κατόπιν αυτού, οι χερσαίες επιχειρήσεις που ακολούθησαν σε τρία μέτωπα, έμοιαζαν με περίπατο. Κάθε φορά που εμφανίζονταν αραβικά άρματα μάχης, το ισραηλινό πεζικό δεν χρειαζόταν να κάνει πολλά. Έδινε απλώς σήμα στα αεροπλάνα και αυτά ανενόχλητα χτυπούσαν τους στόχους. Την ίδια ώρα τα μεταγωγικά μετέφεραν από αέρος δυνάμεις όπου κρινόταν απαραίτητο. Αστραπιαία κατελήφθη η χερσόνησος του Σινά και η ανατολική όχθη της διώρυγας του Σουέζ, πάρθηκε ο έλεγχος της ανατολικής Ιερουσαλήμ, η παράλια Λωρίδα της Γάζας, η Δυτική Όχθη και τα υψίπεδα του Γκολάν.
Οι εντολές για την πόλη της Ιερουσαλήμ
Ο αρχιστράτηγος Νταγιάν είχε διατάξει τα στρατεύματα του να μην μπουν στην Ιερουσαλήμ· όμως, μόλις μαθεύτηκε πως ο Ο.Η.Ε. ήταν έτοιμος να προχωρήσει σε δραστικότερες ενέργειες για κατάπαυση του πυρός, άλλαξε γνώμη, και χωρίς την άδεια του υπουργικού συμβουλίου, αποφάσισε να πάρει την πόλη μετά από 1.900 χρόνια. Η εντολή ήταν να μην χρησιμοποιηθεί βαρύς οπλισμός στην Παλαιά πόλη καθώς ήταν ιερή και για τον ιουδαϊσμό. Έτσι, χρησιμοποιήθηκαν αλεξιπτωτιστές που κλήθηκαν ν’ αντιμετωπίσουν σκληρές οδομαχίες.
Η τελική επίθεση εκδηλώθηκε ταυτόχρονα από τις πύλες του Αγίου Στεφάνου και της Σιών, με τις μάχες να δίνονται δρόμο με δρόμο, σπίτι με σπίτι. Οι καλά οχυρωμένες ιορδανικές δυνάμεις δυσκόλεψαν τους Ισραηλινούς στρατιώτες στον πόλεμο εντός του αστικού ιστού. Παρά τις σαφείς εντολές, η παλαιά εκκλησία της Αγίας Άννης, που έστεκε από την εποχή των Σταυροφόρων, καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από το ισραηλινό πυροβολικό. Μετά την κατάληψη της Παλαιάς Πόλης, ο Νταγιάν ζήτησε από τα στρατεύματά του να σκάψουν αμυντικές τάφρους και να την κρατήσουν.
Οι απώλειες
Στον Πόλεμο των Έξι Ημερών οι Αιγύπτιοι έχασαν συνολικά 12.000 στρατιώτες και άφησαν πίσω τους τριπλάσιο αριθμό αιχμαλώτων κι όλο τον εξοπλισμό τους ενώ οι Ισραηλινοί είχαν 257 απώλειες. Έναντι της Ιορδανίας οι Ισραηλινοί έχασαν κάτι λιγότερο από 100 στρατιώτες. Οι Ιορδανοί νεκροί ήταν 6.000 και 530 άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Στη Συρία οι Ισραηλινοί απώλεσαν 150 άτομα. Οι Σύροι νεκροί ήταν πάνω από 2.500 ενώ άλλοι 590 αιχμαλωτίστηκαν. Η συνθηκολόγηση των Αράβων ήταν μονόδρομος. Η λήξη του πολέμου όμως δεν έφερε την ειρήνη όπως πολλοί θα πίστευαν. Αντιθέτως, προετοίμασε απλώς το έδαφος για τους επόμενους που θα ακολουθούσαν στην περιοχή.
