Πολιτική κρίση πυροδότησε η ομιλία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη Βουλή των Κοινοτήτων στον Καναδά. Συγκεκριμένα στην ομιλία του κλήθηκε και παρέστη ένας άνδρας που πολέμησε για στρατιωτική μονάδα των Ναζί κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κάλεσαν τον πρόεδρο της Βουλής Άντονι Ρότα να παραιτηθεί και εξαπέλυσαν σφοδρά πυρά κατά του πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό.
«Για το καλό του θεσμού της Βουλής των Κοινοτήτων… Δεν πιστεύω ότι μπορείτε να συνεχίσετε σε αυτόν τον ρόλο», είπε ο Πίτερ Τζουλιάν, εκπρόσωπος του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος. «Δυστυχώς πρέπει να σας ζητήσω με σεβασμό να αποχωρήσετε». Το ίδιο αίτημα κατέθεσε και ο ηγέτης του Μπλοκ του Κεμπέκ, Ίβ Φρανσουά Μπλανσέ. «Ο Ρότα έχει χάσει την εμπιστοσύνη του Σώματος», είπε.
Για το θέμα παρενέβη και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, υπογραμμίζοντας πως ήταν «εξωφρενικό» το ότι οι βουλευτές σηκώθηκαν και χειροκρότησαν τον Γιάροσλαβ Χούνκα. Όπως είπε ο Ντμίτρι Πεσκόφ η μνήμη για τα εγκλήματα των Ναζί πρέπει να διασωθεί, επισημαίνοντας πως ο Καναδάς είναι μεταξύ των δυτικών χωρών που έχουν μεγαλώσει μια νέα γενιά η οποία δεν κατανοεί την απειλή του φασισμού.
Το περιστατικό αξιοποιήθηκε από τη Μόσχα και ως μια ακόμη επιβεβαίωση των ισχυρισμών του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος υποστηρίζοντας την εισβολή στην Ουκρανία είχε χαρακτηρίσει την ουκρανική ηγεσία ως «νεοναζί». Ο πρωθυπουργός του Καναδά, στις δηλώσεις, συνέδεσε το περιστατικό και με την αφήγηση του Κρεμλίνου, υποστηρίζοντας ωστόσο πως «θα πρέπει να απωθήσουμε τη ρωσική παραπληροφόρηση και να συνεχίσουμε τη σταθερή, κατηγορηματική υποστήριξή μας προς την Ουκρανία».
Ο Άντονι Ρότα αναγνώρισε το λάθος του και ζήτησε εγγράφως συγγνώμη, ωστόσο μέχρι τώρα αρνείται να παραιτηθεί. Ο πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό υπογραμμίζοντας τη συγγνώμη του Ρότα τόνισε πως πρόκειται για ένα «ντροπιαστικό» γεγονός για το κοινοβούλιο του Καναδά και κατ’ επέκταση για όλους τους Καναδούς.
Επίσης, σύμφωνα με το BBC, το πρωθυπουργικό γραφείο αρνήθηκε πως υπήρξε οποιαδήποτε συνάντηση με τον Ρότα για να εγκριθεί η πρόσκληση στον Γιάροσλαβ Χούνκα. Τον Τζάστιν Τριντό κάλυψε και ο ίδιος ο Ρότα, ο οποίος είπε πως η παρουσία του βετεράνου ουκρανού ναζί ήταν αποκλειστικά δική του απόφαση.
Παρά την αναγνώριση του «ντροπιαστικού» λάθους, ούτε το πρωθυπουργικό γραφείο, ούτε το Φιλελευθέρο Κόμμα, ζήτησαν ευθέως την παραίτηση του Ρότα. Ωστόσο οι πιέσεις κατά του προέδρου της Βουλής εντείνονται. Το κλίμα γίνεται ακόμη πιο βαρύ για τον Ρότα, καθώς παρουσίασε τον Χούνκα ως ήρωα πολέμου, ο οποίος πολέμησε για την 1η Ουκρανική Μεραρχία. Πρόκειται για τη μεραρχία που ήταν γνωστή και ως μεραρχία Waffen-SS Galicia, ή SS 14th Waffen Division, μια μονάδα που βρισκόταν υπό τη διοίκηση των Ναζί.
Το Κέντρο Μελετών του Ολοκαυτώματος Friends of Simon Wiesenthal εξέδωσε δήλωση την Κυριακή λέγοντας ότι η εν λόγω μονάδα «ήταν υπεύθυνη για τη μαζική δολοφονία αθώων πολιτών με αδιανόητη βαρβαρότητα».
Στην Οττάβα, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Πιερ Ποϊλιέβ κατηγόρησε τον Τριντό και τη φιλελεύθερη κυβέρνηση ότι προκάλεσαν μια «μεγάλη διπλωματική αμηχανία και ντροπή» που δεν έκαναν σωστά τον έλεγχο του Χούνκα. «Ο πρωθυπουργός είναι υπεύθυνος», είπε ο ηγέτης των Συντηρητικών. «Θα αναλάβει την ευθύνη για την τελευταία του αμηχανία;»
Η επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος στη Βουλή των Αντιπροσώπων Καρίνα Γκουλντ είπε ότι το περιστατικό «μάς πλήγωσε όλους στο κοινοβούλιο». «Ήταν βαθιά ντροπιαστικό για τον Καναδά και νομίζω ότι ήταν βαθιά ντροπιαστικό και για τον πρόεδρο της Ουκρανίας», είπε η Γκουλντ, απόγονος επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Η Γκουλντ υποστήριξε ωστόσο ότι ήταν απόφαση του Ρότα να προσκαλέσει τον Χούνκα. «Ούτε η κυβέρνηση του Καναδά ούτε η αντιπροσωπεία της Ουκρανίας γνώριζαν κάτι τέτοιο», είπε.
