Ανήκει στη ρέγκε, τους Ρασταφάρι, τον Μπομπ Μάρλεϊ και όλα όσα σημαίνει η λέξη ξεγνοιασιά.
Η Τζαμάικα, άλλο ένα στολίδι της Καραϊβικής, σε μαγεύει με τις εικόνες καρτ-ποστάλ, με αυτές τις ατέλειωτες τροπικές αμμουδιές, τα καταπράσινα νερά και το πολύχρωμο των εικόνων της.
Και ποιος δεν έχει ονειρευτεί να πάει κάποια στιγμή στη ζωή του; Να γευτεί τον επίγειο αυτό παράδεισο με τους μποέμ κατοίκους που φαίνεται να έχει κάτι για τον καθένα.
Από τη φύση και τις τροπικές ομορφιές μέχρι τις ξελογιάστρες περιπέτειες, την έντονη νυχτερινή ζωή και τον διάχυτο αισθησιασμό.
Το καμάρι των Μεγάλων Αντιλλών είναι όμως και ένας τόπος με μεγάλες αντιθέσεις. Κι έτσι ήταν πάντα δηλαδή αυτό το νησί που οι ντόπιοι αποκαλούν Xaymaca, νησί με πολλά νερά, που άκουσε ο Άγγλος ως Τζαμάικα.
Ένας τόπος απείθαρχος που σφυρηλατήθηκε μέσα από εξεγέρσεις σκλάβων, ανταρσίες, κουρσάρους και τρομακτικά φυσικά φαινόμενα, τυφώνες και σεισμούς.
Σπανιόλοι και Βρετανοί μετά άφησαν μαύρο και άραχνο το στίγμα τους, κάνοντάς τη μια απέραντη φυτεία ζαχαροκάλαμου. Και ένα ακόμα μεγαλύτερο παζάρι δούλων για την Αμερική. Οι λευκοί αποικιοκράτες ζούσαν τη μεγάλη ζωή όσο ο ντόπιος πληθυσμός στέναζε.
Κι αυτή είναι η ζοφερή κληρονομιά που άφησε ο Ευρωπαίος στο νησί, το πανταχού παρόν φυλετικό ζήτημα, που παραμένει και ο πρωταρχικός λόγος της εθνικής και πολιτικής πολυπλοκότητας.
Αυτές οι παλιές και ιστορικές πια αδικίες είναι η κύρια αιτία για όλα τα δεινά του νησιού, από την πολιτική βία και τις τεράστιες οικονομικές ανισότητες ως και τα εγκλήματα συμμοριών.
Αυτά δεν θα τα δεις σε καμιά ιλουστρασιόν εικόνα, θα τα ακούσεις όμως στις ταξιδιωτικές οδηγίες πολλών εθνών, που είτε καλούν τους πολίτες τους να μείνουν μακριά από την Τζαμάικα είτε πάλι να αποφεύγουν ένα καλό κομμάτι του νησιού.
Γι’ αυτό και οι νιόπαντροι κλείνονται εξάλλου σε αυτά τα πελώρια all-inclusive resorts, ώστε να χαρούν τον ήλιο και τη θάλασσα χωρίς σκοτούρες.
Την ώρα που ο τουρισμός παραμένει το βαρύ πυροβολικό της εθνικής οικονομίας, τα εγκλήματα ενάντια στους ξένους, η ανταλλαγή πυρών μεταξύ των ναρκο-συμμοριών και η διάχυτη ομοφοβία, απότοκο της εκεί θρησκείας, δεν μπορούν όμως να κρυφτούν…
Ένα από τα πράγματα που θα σου εμφανίσει μια αναζήτηση στο Google για την Τζαμάικα δεν είναι οι ακρογιαλιές και η νυχτερινή της ζωή. Είναι αν είναι ασφαλής για τουρισμό. Το 2020. Ή το 2019. Ή το 2018 και πάει λέγοντας.
Αυτό δεν αποτρέπει φυσικά εκατομμύρια ανθρώπους να την επισκέπτονται κάθε χρόνο και οι περισσότεροι να έχουν μόνο καλές εμπειρίες να διηγηθούν. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο κίνδυνος δεν είναι υπαρκτός, ιδιαίτερα για τον τουρίστα που την «ψάχνει» τη δουλειά και θέλει να βγει έξω και να δει την «πραγματική» Τζαμάικα.
Το Κίνγκστον, η πρωτεύουσα της χώρας και το απόλυτο hotspot για να έρθεις σε επαφή με την ανεπιτήδευτη καθημερινότητα των ντόπιων, ήταν για σειρά ετών ζοφερός πρωταθλητής στη λίστα του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC) με τον υψηλότερο κατά κεφαλήν δείκτη ανθρωποκτονιών της οικουμένης.
Όπου και παραμένει στις πρώτες θέσεις από το 2005 ως και σήμερα. Το 2010 η κυβέρνηση έβαλε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τον πόλεμο των συμμοριών και τα αιματηρά ξεκαθαρίσματα, κάνοντας όλο τον πλανήτη να τεντώσει τα αυτιά του.
Τέσσερα χρόνια μετά, ο τότε πρωθυπουργός P.J. Patterson χαρακτήρισε την κατάσταση ως «εθνική πρόκληση πρωτόγνωρων διαστάσεων». Ο σταθερά και τρομακτικά υψηλός δείκτης δολοφονιών δεν έχει κοπάσει και δεν αφορά μάλιστα μόνο στο Κίνγκστον, αλλά και σε κάποια από τα δημοφιλέστερα θέρετρα της χώρας, όπως το περίφημο Montego Bay και την παλιά πρωτεύουσα, το Spanish Town.
Τον περσινό Ιούλιο, ο πρωθυπουργός Andrew Holness αποκάλυψε πως η χώρα του συνεχίζει να έχει αδιανόητα υψηλά επίπεδα ανθρωποκτονιών, 8 φορές πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο!
Αυτά τα εγκλήματα αφορούν τους ντόπιους, θα πει κάποιος, καθώς είναι Τζαμαϊκανός που σκοτώνει Τζαμαϊκανό για τα ναρκωτικά, την πολιτική, τη φτώχεια και τέτοια πράγματα…
Η επικινδυνότητα της Τζαμάικα δεν εξαντλείται σε έναν εσωτερικό κύκλο εγκλήματος. Κάθε άλλο. Αφορά και στον τουρίστα και έρχεται να τον βρει εκεί ακριβώς που δεν το περιμένει.
Γιατί ναι μεν θα διαβάσεις σε κάθε τουριστικό οδηγό, έντυπο ή online, πως πρέπει να μείνεις μακριά από το Κίνγκστον (κάποια τμήματά του τουλάχιστον) και το Montego Bay, δεν μπορείς ωστόσο να μην πας πουθενά.
Δεν μπορείς να μην επισκεφτείς τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς, όπως το χίπικο Negril και το μποέμ Ocho Rios, που δένουν πια ακόμα και τα κρουαζιερόπλοια.
Το μικρότερο από τα προβλήματα του επισκέπτη είναι οι πορτοφολάδες, οι μικροκλοπές δηλαδή που αν ήταν μόνο αυτές, κανείς δεν θα διαμαρτυρόταν. «Να προσέχετε τους μοτοσικλετιστές», συμβουλεύει ένας ντόπιος στο World Nomads, «οι τσαντάκηδες και οι μικροκακοποιοί δεν είναι συνήθως βίαιοι, μόνο μην αντιστέκεστε».
Στην Τζαμάικα έχουν σημειωθεί όμως ανησυχητικά πολλές ένοπλες ληστείες κατά τουριστών. Γεγονότα που είχαν κάποιες φορές αιματηρή κατάληξη όταν το θύμα είπε να διαμαρτυρηθεί.
Κάτι τύποι με λευκά καπέλα, λευκά πουκάμισα και μαύρα παντελόνια αυτό κάνουν πια, περιπολούν τα θέρετρα ως μέρος της ειδικής τουριστικής αστυνομίας. «Οι τουρίστες στην Τζαμάικα ληστεύονται συχνά ενώ κοιμούνται στα δωμάτια των ξενοδοχείων τους», διαβάζουμε σε γνωστό τουριστικό οδηγό, «σιγουρευτείτε λοιπόν ότι κλειδώσατε όλες τις πόρτες και τα παράθυρα τη νύχτα και κρατήστε τα τιμαλφή σας στο χρηματοκιβώτιο του δωματίου».
Μεγάλη άνθιση γνωρίζουν επίσης τα τελευταία χρόνια και οι απάτες με τις πιστωτικές. Κάθε φορά που δίνεις την κάρτα σου σε ένα εστιατόριο ή κάποιο κατάστημα, ο κίνδυνος καραδοκεί. Όπως καραδοκεί και στα ΑΤΜ. «Μη χρησιμοποιείτε κάρτες ή ATM όταν είναι δυνατό, έχετε πάνω σας όσα μετρητά θα χρειαστείτε για κείνη τη μέρα», συμβουλεύει άλλος τουριστικός οδηγός.
Εξίσου περίπλοκη είναι και η κατάσταση στους δρόμους. Όπως μας ενημερώνει η Ένωση Ταξιδιωτών της Τζαμάικα, η JUTA (Jamaica Union of Travelers Association), αν νοικιάσεις αυτοκίνητο, μην το παρκάρεις στους δρόμους, παρά στο κλειστό πάρκινγκ του ξενοδοχείου ή σε φυλασσόμενο γκαράζ.
Αν πας για ψώνια, να παρκάρεις όσο μπορείς πιο κοντά στο κατάστημα, κλειδώνοντας πόρτες και παράθυρα και κρύβοντας ό,τι έχει αξία στο πορτμπαγκάζ.
Καλά, θα πάρω λεωφορείο, θα σκεφτεί κανείς. Η JUTA είναι όμως και πάλι εδώ να μας πει πως «η χρήση των μέσων μεταφοράς δεν προτείνεται, καθώς τα δημόσια λεωφορεία έχουν πολύ κόσμο και μπορούν να γίνουν χώροι εγκλήματος»!
Σοβαρό πρόβλημα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν στην Τζαμάικα τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, καθώς η ομοφοβία είναι δυστυχώς διαδεδομένη στο νησί. Η παρενόχληση σε άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό είναι ευρύτερα διαδεδομένη στη χώρα και κάποιες φορές οδηγεί ακόμα και σε πράξεις βίας.
Σε μια χώρα που ο ομοφυλοφιλικός έρωτας παραμένει παράνομος και τιμωρείται, μέχρι να αλλάξει αυτή η πλευρά της τοπικής κουλτούρας πολλές χώρες έχουν εκδώσει ισχυρές οδηγίες στους πολίτες τους να μην επισκέπτονται την Τζαμάικα αν δεν είναι ετεροφυλόφιλοι.
Όπως και με άλλους γνωστούς τουριστικούς προορισμούς που έχουν αυξημένη επικινδυνότητα, η Τζαμάικα χρειάζεται ταξιδιωτική εμπειρία και σύνεση. Η νυχτερινή ζωή, ας πούμε, είναι το δυνατό χαρτί της πρωτεύουσας, το Κίνγκστον ωστόσο είναι και το πιο επικίνδυνο μέρος της χώρας. Παίρνεις τα ρίσκα σου.
Το έγκλημα δεν εξαντλείται βέβαια σε αυτές τις υποβαθμισμένες περιοχές στα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς αφορά και σε κάποιους από τους δημοφιλέστερους προορισμούς της Τζαμάικα, όπως τα φημισμένα Negril και Montego Bay.
Η κυβέρνηση του νησιού έχει υποσχεθεί πάντως πως επιτηρούνται με αυξημένα αστυνομικά μέτρα, «διασφαλίζοντας περισσότερη ασφάλεια για τους ντόπιους και τους επισκέπτες του νησιού».
Αν δεν «ψάχνεσαι», συμβουλεύουν οι ντόπιοι σε γνωστά τουριστικά forum, τίποτα κακό δεν θα σου συμβεί. Αν δεν έρχεσαι εδώ για την γκάντζα (το χασίς) και την πορνεία, δεν θα έρθεις σε επαφή με τον υπόκοσμο.
Την ίδια ώρα, θα μάθεις από πριν ποιες περιοχές να αποφεύγεις. Δεν είναι όλο το Κίνγκστον κακόφημο. Και αυτό που είναι θα το καταλάβεις από την ισχυρή παρουσία της αστυνομίας, οπότε θα κρατηθείς μακριά ιδιαιτέρως όταν πέσει το σκοτάδι.
Όσο παραμένεις στα πολυσύχναστα σημεία, δεν χώνεις τη μύτη σου εκεί που δεν πρέπει και μετακινείσαι με ταξί, περιορίζεις κατά πολύ τη συναναστροφή με τα κακοποιά στοιχεία. Δεν υπάρχει εξάλλου λόγος να περπατάς το βράδυ και μάλιστα μόνος σε περιοχές εκτός τουριστικού ενδιαφέροντος.
Η Τζαμάικα έχει φυσικά και την «άλλη» της πλευρά, αυτό το τμήμα με τους ανθρώπους που συνεχίζουν να χαιρετάνε τους περαστικούς την ώρα που παίζουν το ντόμινό τους.
Αυτή είναι η λιγότερο γνωστή νότια ακτή της, με τα γραφικά ψαροχώρια, τους μικρούς αγροτικούς οικισμούς και τα μικρότερα καταλύματα. Τίποτα δεν συμβαίνει εκεί.
Η Τζαμάικα είναι ένας ιδιαίτερος προορισμός που χρειάζεται προσοχή, όχι φόβο. Όσο η κοινή λογική οδηγεί τα βήματα του τουρίστα, οι πιθανότητες είναι με το μέρος του. Και όσο δεν απαντάει στις προκλήσεις φυσικά, καθώς υπάρχουν και τέτοιες.
Αυτή η παρενόχληση του λευκού ξένου στους δρόμους είναι τόσο κοινή που έχει συζητηθεί πολλές φορές στο Κοινοβούλιο ως ένα από τα πιο παράδοξα μιας κοινωνίας που ζει από τον τουρισμό.
Δεν δίνεις σημασία, φοράς το ευγενικό σου πρόσωπο και συνεχίζεις να χαίρεσαι το ταξίδι της ζωής σου. Έχεις άλλωστε πολλά να ζήσεις και να γευτείς στον ιδιόρρυθμο αυτό τόπο της Καραϊβικής, ένα νησί με γνήσια αφρικανική ψυχή…
