Ο αρχαιότερος ποδοσφαιρικός σύλλογος του κόσμου και πού βρίσκεται σήμερα

Η ανάγκη δημιουργίας του ποδοσφαίρου προέκυψε ταυτόχρονα με την ανάγκη των εργατών στην κορύφωση της Βιομηχανικής Επανάστασης να βρουν μια δημιουργική ασχολία μετά τη δουλειά τους, ώστε να ξεφεύγουν και να χαλαρώνουν από την καθημερινότητά τους. Μάλιστα, το λαοφιλέστερο άθλημα του πλανήτη θα… ξεπηδούσε την «Πεινασμένη Δεκαετία» («Hungry Forties») μεταξύ 1840-50, όταν τα πράγματα δεν έδειχναν και τόσο ευοίωνα για την εργατική τάξη της Αγγλίας, παρά το γεγονός ότι υπήρχε ανάπτυξη, η οποία ωστόσο ακόμη δεν αντανακλούσε σε εκείνους.

Ακολούθησε η «Καταπληκτική Δεκαετία» («Fabulous Fifties»), που οι κατακτήσεις των εργατών άρχισαν να φαίνονται και στη ζωή τους και συνοδεύτηκαν με τη χημική βιομηχανική ανάπτυξη, την ηλεκτρική ενέργεια και… ακόμη περισσότερο παιχνίδι. Ήταν τότε που η ανάγκη των αστών να σπάσουν τη ρουτίνα έγινε μέρος και της κουλτούρας για τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Ο ελεύθερος χρόνος θα γινόταν ένα συστατικό και για την εργατική τάξη, που επισφραγίστηκε με τον «Εργοστασιακό Νόμο του 1850. Εκεί οριζόταν πως το απόγευμα του Σαββάτου δεν θα αποτελούσε πια μέρος της εργάσιμης ημέρας, αν και το μέτρο αυτό δεν τέθηκε άμεσα σε εφαρμογή, αλλά σταδιακά.

Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έγινε και η αιτία/αφορμή για να αρχίσει να εξαπλώνεται η φήμη του αθλήματος που έμελλε στη συνέχεια να καθηλώσει όχι μόνο το Νησί, αλλά σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη. Οι άνθρωποι που έκαναν τη σκληρή δουλειά στα ανθρακωρυχεία, στα ναυπηγεία και στα εργοστάσια απέκτησαν συνολικά μιάμιση συνεχόμενη ημέρα ανάπαυσης και έτσι το απόγευμα του Σαββάτου και η Κυριακή μετατράπηκαν σε «ποδοσφαιρικές ημέρες». Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και σήμερα η πλειοψηφία των αγώνων στην Αγγλία έχουν ως ώρα έναρξης τις 15:00 του Σαββάτου (17:00 ώρα Ελλάδας).

Η κίνηση που έβαλε σε «ράγες» το ποδόσφαιρο

Ωστόσο, οι τρόπος διεξαγωγής του αθλήματος δεν είχε ακόμη ξεκαθαρίσει πλήρως. Το ποδόσφαιρο έπρεπε να οριοθετηθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε να διαφέρει από τα άλλα σπορ που παίζονταν εκείνη την εποχή στην Αγγλία. Οι πρώτοι κανόνες μπήκαν στο κολέγιο του Κέιμπριτζ το 1848, σε μία συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τα κολέγια Ίτον, Χάροου και Ράγκμπι.

Εννέα χρόνια αργότερα ήρθε και η πρώτη μεγάλη τομή. Μια σημαδιακή ημερομηνία, που θα άνοιγε μια νέα σελίδα στο ποδόσφαιρο και θα το έβαζε… στις ράγες που κινείται μέχρι και σήμερα. Ήταν 24 Οκτωβρίου 1857, όταν οι Ναθάνιελ Κρέσγουϊκ και (Nathaniel Creswick) και Γουίλιαμ Πρεστ (William Prest), ίδρυσαν τη Σέφιλντ Φ.Κ. (Sheffield FC). Τον πρώτο αναγνωρισμένο ποδοσφαιρικό σύλλογο στον πλανήτη, που έχει τη «βούλα» και της FIFA ως το αρχαιότερο ποδοσφαιρικό σωματείο στη Γη. Ταυτόχρονα είναι και το παλιότερο αναγνωρισμένο σωματείο της Αγγλίας σε κάθε μορφή του αθλήματος.

Εκείνη τη χρονιά οι δύο ιδρυτές της Σέφιλντ καθιέρωσαν και τους κανόνες του παιχνιδιού, που σήμερα αποκαλούνται «Κανόνες του Σέφιλντ» («Sheffield Rules»). Την εποχή εκείνη δεν είχε ιδρυθεί ακόμη η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Αγγλίας, η γνωστή και ως Football Association (ή απλά FA), η οποία καθιέρωσε ενιαίους κανόνες για το άθλημα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διάφορες μορφές ποδοσφαίρου. Ουσιαστικά, η κάθε ομάδα είχε εκείνη την εποχή τους δικούς της κανόνες. Οι «Κανόνες του Σέφιλντ» διαφέρουν από τους σημερινούς και σε αυτούς βασίστηκαν εκείνοι του αυστραλιανού ποδοσφαίρου, που καθιερώθηκαν το επόμενο έτος. Τα μέλη του συλλόγου διοργάνωναν αγώνες μεταξύ τους, δημιουργώντας αντίπαλες ομάδες που όπως «Ελεύθεροι» και «Παντρεμένων» ή «Επαγγελματίες» και «Λοιποί». Κάτι σαν τα τουρνουά που διοργανώνονται σήμερα ανάμεσα σε επαγγελματικούς κλάδους ή σε γηπεδάκια 5×5 ή 7×7 και 8×8.

Το αρχαιότερο ποδοσφαιρικό ντέρμπι του κόσμου και η FA

Το 1860 ιδρύθηκε η γειτονική με τη Σέφιλντ ομάδα Χόλαμ Φ.Κ. (Hallam FC). Στις 26 Δεκεμβρίου του 1860 οι δύο ομάδες έπαιξαν για πρώτη φορά μεταξύ τους και από τότε δημιουργήθηκε αυτό που θεωρείται μέχρι και σήμερα ως το παλιότερο τοπικό ποδοσφαιρικό ντέρμπι στον κόσμο. Μπορεί να μην έχει τη λάμψη των Λίβερπουλ-Έβερτον, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Μάντσεστερ Σίτι, Τσέλσι-Άρσεναλ ή ακόμη και της άλλης «μάχης» στην πόλη μεταξύ της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ και της Σέφιλντ Γ ουένσντεϊ, αλλά κανείς δεν μπορεί να του πάρει τον τίτλο του παλαιότερου, καθώς συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Μέχρι το 1862 είχαν ιδρυθεί 15 σύλλογοι στη συγκεκριμένη περιφέρεια, οι οποίοι αποδέχτηκαν τον «Κανόνα του Σέφιλντ» και το 1867 ίδρυσαν την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Σέφιλντ (Sheffield Football Association). Ως τότε η Σέφιλντ Φ.Κ. αγωνιζόταν μόνο με ομάδες από άλλες περιοχές.

Παράλληλα, οι προσπάθειες για να ενοποιηθούν οι κανόνες του αθλήματος που τόσο αγάπησε ο κόσμος στην Αγγλία κορυφώθηκαν το 1863. Ήταν 26 Οκτωβρίου, όταν εκπρόσωποι συλλόγων και ενός κολεγίου συγκεντρώθηκαν στην «Ταβέρνα των Μασόνων» στο Λονδίνο, όπου συμφώνησαν στην ίδρυση της Ένωσης Ποδοσφαίρου Αγγλίας (Football Association) και στη δημιουργία των κανονισμών που διέπουν το άθλημα έως σήμερα, με τις όποιες τροποποιήσεις έγιναν στο πέρασμα του χρόνου. Τότε δημιουργήθηκε και ο όρος soccer, όπως ονομάζεται το άθλημα στα αγγλικά. Η λέξη προέρχεται από τη σύντμηση δύο λέξεων social ceremony, που στα ελληνικά σημαίνει «κοινωνική τελετή». Άλλωστε, το ποδόσφαιρο είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που προέκυψε μέσα από την εξέλιξη της κοινωνίας.

Επίσης, το 1863, η Σέφιλντ Φ.Κ. έγινε μέλος της Αγγλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, αλλά ανάλογα με τον αντίπαλο χρησιμοποιούσε και τους δικούς της κανόνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το παιχνίδι στις 31 Μαρτίου του 1866 μεταξύ των μικτών ομάδων του Σέφιλντ και του Λονδίνου στο «Μπέιτερσι Παρκ», στον οποίο χρησιμοποιήθηκαν οι κανονισμοί της FA. Ωστόσο, ο σύλλογος συνέχισε να αγωνίζεται με τους δικούς του κανόνες μέχρι το 1878…

Το χάσμα… της Πέμπτης και η παρακμή

Το 1876 ορισμένοι παίκτες της ομάδας επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στο Sheffield Challenge Cup. Όμως, ο σύλλογος είχε αποφασίσει να μην αγωνίζεται σε τοπικούς αγώνες. Έτσι, οι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονταν κάθε Πέμπτη στο τοπικό κύπελλο και ονόμασαν την ομάδα τους Thursday Wanderers, δηλαδή Ταξιδευτές της Πέμπτης. Η παράλληλη αυτή ομάδα αγωνίστηκε τρεις περιόδους 1876-77 μέχρι 1878-79, έχοντας ως κατόρθωμά τους το τρόπαιο την τελευταία χρονιά. Μια προσπάθεια αναβίωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1880 δεν είχε συνέχεια.

Μπορεί η Σέφιλντ Φ.Κ. να υπερηφανευόταν ότι ήταν στα πάντα πρώτη, αλλά αντίστοιχα εμφάνισε και μια πρωτιά όχι και τόσο τιμητική. Αυτή αφορούσε τα πρώτα σημάδια παρακμής στο άθλημα. Το γεγονός ότι το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται στην Αγγλία επαγγελματικό, έστω και με… αρχέγονο τρόπο από μακρινό 1885, έφερε την αδυναμία ανταγωνισμού με ομάδες όπως η Άστον Βίλα, η Νότιγχαμ Φόρεστ και η Νοτς Κάουντι, με αποτέλεσμα να έρθουν βαριές ήττες. Τότε οι διοικούντες τον σύλλογο πρότειναν στην Ομοσπονδία τη δημιουργία ενός ξεχωριστού Κυπέλλου Ερασιτεχνών, το οποίο πράγματι καθιερώθηκε και το οποίο κατέκτησε το 1904. Αυτό αποτελεί το πρώτο κύπελλο της ιστορίας της και το μοναδικό εθνικό τρόπαιο που έχει κατακτήσει.

Ωστόσο, σε επίπεδο Football League, όπως ονομάστηκε από το 1888 έως το 1892 το πρωτάθλημα και στη συνέχεια ως Football League First Division για τα επόμενα εκατό χρόνια, έως το 1992 που μετατράπηκε σε Premier League, η Σέφιλντ Φ.Κ. δεν κατάφερε ποτέ να έχει ενεργό ρόλο. Μάλιστα, ως έδρα χρησιμοποίησε κατά καιρούς διάφορα γήπεδα στην περιοχή, μεταξύ των οποίων και το «Μπράμαλ Λέιν» («Bramall Lane»), που είναι τώρα έδρα της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ. Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετός κόσμος θεωρεί ότι οι «λεπίδες» είναι ο αρχαιότερος ποδοσφαιρικός σύλλογος στον κόσμο. Ωστόσο, το «σπίτι» της ομάδας είναι το γήπεδο στο Ντόνφιλντ, το οποίο έχει χωρητικότητα 1.500 θεατών. Ωστόσο, οι άνθρωποι του αρχαιότεροι ποδοσφαιρικού σωματείου στον πλανήτη δεν κράτησαν κακία.

Λίγες στιγμές για να καμαρώνει, αλλά αισιοδοξία για το μέλλον

Το 1949 η Σέφιλντ Φ.Κ. έγινε μέλος της Yorkshire League. Από εκεί χρονολογείται και η αποτίμηση της σύγχρονης ιστορίας του συλλόγου, σύμφωνα και με την ιστοσελίδα της ομάδας. Παρέμεινε σε αυτήν μέχρι το 1982, οπότε η συγκεκριμένη κατηγορία συγχωνεύτηκε με τη Midland League, για να δημιουργηθεί η Northern Counties East League. Παρά το «βαρύ» της όνομα, δεν κατάφερε και πολλά στο τοπικό πρωτάθλημα του Γιόρκσαϊρ, παρά μόλις έναν τίτλο όλα αυτά τα χρόνια, το ταπεινό έπαθλο της Β΄ κατηγορίας την αγωνιστική περίοδο 1975-76.

Με την ένταξή της στη νέα Λίγκα αγωνίστηκε στις πιο χαμηλές κατηγορίες. Κέρδισε δυο φορές τον τίτλο της Α΄ κατηγορίας, το 1988-89 και το 1990-91 και από το 1991 έως το 2007 είχε συμμετοχή στην ανώτερη κατηγορία, την Premier Division της περιοχής. Το 1194 ο σύλλογος κέρδισε το Sheffield & Hallamshire Senior Cup για πρώτη φορά στην ιστορία του. Κάτι που θα γινόταν για ακόμη τέσσερις φορές στα επόμενα χρόνια. Το 2007, στη συμπλήρωση 150 ετών του σωματείου, έμελλε να είναι ιστορική χρονιά, καθώς η Σέφιλντ Φ.Κ. τερμάτισε στη δεύτερη θέση, η οποία είναι η υψηλότερη που έχει καταφέρει ποτέ. Μέσω των μπαράζ που έδινε η δεύτερη θέση κατάφερε να προβιβαστεί στην Α’ κατηγορία της Northern Premier League.

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ο σύλλογος διοργάνωσε ένα δείπνο για τα 150ά γενέθλιά του, στο οποίο παραβρέθηκε και ο τότε πρόεδρος της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (FIFA), Σεπ Μπλάτερ. Επίσης, στα πλαίσια των εορτασμών διοργανώθηκε και ένα τουρνουά στο οποίο συμμετείχαν η Ίντερ και ο Άγιαξ στο «Μπράμαλ Λέιν», όπου εμφανίστηκε και ο Πελέ ως επίτιμος καλεσμένος. Το παιχνίδι κόντρα στην ιταλική ομάδα έληξε με 5-2 για τους «νερατζούρι», αλλά το σημαντικότερο ήταν η παρουσία  18,741 οπαδών στις εξέδρες. Ο θρυλικός Βραζιλιάνος παρουσίασε επίσης και μια έκθεση στην οποία παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο κοινό τα αυθεντικά χειρόγραφα που περιείχαν τους κανονισμούς του αθλήματος.

Αν και όλα αυτά τα χρόνια ο σύλλογος δεν μπόρεσε ποτέ να παίξει σε υψηλό επίπεδο, υπάρχει η αισιοδοξία ότι θα κάνει βήματα προόδου και θα αρχίσει την αναρρίχηση στις κατηγορίες, έχοντας ως «καύσιμο» το πολύ ισχυρό brand name ως ο πρώτος ποδοσφαιρικός σύλλογος του πλανήτη μας. Φαντάζει δεδομένο ότι δεν θα φτάσει ποτέ τις Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Λίβερπουλ και τους υπόλοιπους «μεγάλους» στο Νησί, στην εποχή της πλήρους εμπορευματοποίησης του αθλήματος. Αλλά, τα 162 χρόνια ιστορίας αποτελούν εχέγγυο ότι πάντα θα στρέφεται προς την ταπεινή αυτή γωνία στο Ντόνφιλντ λίγα από τα φώτα της δημοσιότητας.