Ήταν στις 22 Ιουλίου 2017 όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και το επιτελείο του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού εγκαινίασαν την επόμενη μέρα της ναυτικής αεροπορίας.
Επιφορτίζοντας επισήμως με στρατιωτικά καθήκοντα δηλαδή το νέο αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ, το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο που είδε ο άνθρωπος, αλλά και το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο όλων των εποχών (σε όρους εκτοπίσματος)!
Ο λόγος για το «Gerald R. Ford», έναν κολοσσό των νερών κόστους 12,9 δισ. δολαρίων που όπως καμάρωναν χαρακτηριστικά οι επιτελείς του Ναυτικού εκείνη τη μέρα «θα μπορούσε να κερδίσει μόνο του έναν μικρό πόλεμο».
Αφήνοντας τον μικρό πόλεμο κατά μέρος, αυτό που είναι πράγματι από μόνο του το νέο πολεμικό πλοίο είναι μια ολόκληρη κατηγορία αεροπλανοφόρων. Το πρώτο της κλάσης «Ford» δηλαδή, που έρχεται να αντικαταστήσει την κλάση «Nimitz» όχι μόνο σε όρους επιχειρησιακής ικανότητας, αλλά και τεχνολογικών καινοτομιών.
Πυρηνοκίνητο, το «Gerald R. Ford» εντάχθηκε στον στόλο των ΗΠΑ έπειτα από χρόνια αμφισβητήσεων, περιπετειών, καθυστερήσεων και απίστευτων σπαταλών. Επιχειρησιακά έτοιμο αναμένεται εξάλλου να είναι κάπου μεταξύ 2020-2022, αν κρίνουμε πάντως από την ταλαίπωρη ιστορία της κατασκευής του, μπορεί να καθυστερήσει κι άλλο η πολυπόθητη αυτή μέρα.
Ο Τραμπ έχει επικρίνει μάλιστα πολλάκις το καινοτόμο σύστημα με τους ηλεκτρομαγνητικούς καταπέλτες του, που έρχονται να αντικαταστήσουν τους παραδοσιακούς ατμοπροωθούμενους καταπέλτες της κλάσης «Nimitz», το σύστημα που υποβοηθά δηλαδή το αεροσκάφος να φτάσει στην απαραίτητη ταχύτητα απονήωσης.
Ακόμα και τηλέφωνο πήρε το 2017 τον κυβερνήτη Pat Hannifin, τον επικεφαλής αξιωματικό του αεροπλανοφόρου «Ronald Reagan», ζητώντας του να συγκρίνει το δικό του σκάφος με το «Gerald R. Ford» (CVN 78) και να αξιολογήσει τον πολυθρύλητο ηλεκτρομαγνητικό καταπέλτη του. Και μετά βγήκε και χαρακτήρισε «άχρηστη» την ηλεκτρομαγνητική τεχνολογία, λέγοντας πως το Ναυτικό πρέπει να επιστρέψει στον «καταραμένο ατμό»!
Μόνο που το «Gerald R. Ford» δεν είναι ο αμφισβητούμενος καταπέλτης του, αλλά μια νέα εποχή για τις μάχες σε στεριά και θάλασσα που θέλει τον χρόνο της για να δουλέψει. Πέρα από τις ραγδαίες αλλαγές στον ανεφοδιασμό και τον χειρισμό των οπλικών του συστημάτων, το θεόρατο «Gerald R. Ford» απαιτεί κατά 20% λιγότερους ναύτες από την κλάση «Nimitz» (2.600 έναντι 3.200) για να λειτουργήσει (δεν υπολογίζεται το προσωπικό της αεροπορικής πτέρυγας).
Τι χαρίζει αυτό στο νέο αεροπλανοφόρο; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιτελών, απαράμιλλη λειτουργικότητα και αύξηση κατά 33% στις αποστολές που μπορεί να ολοκληρώσει σε μία μέρα…
Εδώ και 44 χρόνια (από το «Nimitz» του 1975, τα εγκαίνια του οποίου είχε κάνει παρεμπιπτόντως ο ίδιος ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ), η κλάση «Nimitz» ήταν ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει η Αμερική σε όρους θαλάσσιας υπεροχής. Παρά το γεγονός ότι ο σχεδιασμός τους ερχόταν απευθείας από τη δεκαετία του 1960, οι ΗΠΑ επέμεναν στην κλάση και το τελευταίο μάλιστα της κατηγορίας αεροπλανοφόρο, το «George H.W. Bush» (CVN 77), παραδόθηκε το 2009.
Στην πορεία έγινε ωστόσο σαφές πως χρειαζόταν ένας ανασχεδιασμός και λίγος εκσυγχρονισμός της λειτουργίας αυτών των κολοσσών του νερού. Έτσι γεννήθηκε η κλάση «Ford», που εγκαινιάστηκε με το «Gerald R. Ford» (CVN 78).
Όπως μας εξηγεί το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι η βασική αποστολή του αεροπλανοφόρου παραμένει η ίδια, η κλάση «Ford» θα την εκτελεί «με μεγαλύτερη φονικότητα και ικανότητα επιβίωσης».
Το νέο αεροπλανοφόρο μπορεί εξάλλου να μεταφέρει τα πιο τεχνολογικά προωθημένα αεροσκάφη του Ναυτικού της Αμερικής, τα φοβερά και τρομερά F-35C Lightning II, F/A-18E/F Super Hornet, E-2D Advanced Hawkeye και EA-18G Growler, το ελικόπτερο MH-60R/S, αλλά και όλα τα μη επανδρωμένα drones. Ακόμα και πρόβλεψη για τα πειραματικά και πρωτότυπα αεροπλάνα του Ναυτικού έχει γίνει, έτσι ώστε να μπορεί κάποια στιγμή να τα φιλοξενήσει χωρίς πολλές μετατροπές.
Την ίδια στιγμή, μια σειρά από καινοτομίες θα εξοικονομήσουν στο Ναυτικό περισσότερα από 4 δισ. δολάρια σε λειτουργικά έξοδα στα 50 χρόνια του κύκλου ζωής του αεροπλανοφόρου. Ακόμα και οι δύο πυρηνικοί αντιδραστήρες του είναι πλήρως ανασχεδιασμένοι, αποδίδοντας κατά 250% περισσότερο ηλεκτρισμό από τους προκατόχους τους της κλάσης «Nimitz».
Οι βελτιώσεις επιτρέπουν ακόμα στο σκάφος να φορτώνει τα οπλικά του συστήματα και να εκτοξεύει τα αεροπλάνα του γρηγορότερα και αποδοτικότερα από ποτέ. Μόνο που η κατασκευή του ούτε εύκολη ήταν ούτε ακύμαντη. Κάθε άλλο!
Το «Gerald R. Ford» άρχισε να ναυπηγείται το 2005 από τη Huntington Ingalls Industries (την παλιά Northrop Grumman) στη Βιρτζίνια και αποδείχτηκε από την αρχή δυσκολότερο απ’ ό,τι είχε υποτεθεί. Μέχρι να βγει από το ναυπηγείο το 2013, μετρούσε ήδη μεγάλες καθυστερήσεις και αβυσσαλέες παρεκκλίσεις από τον αρχικό προϋπολογισμό.
Έγινε σαφές, όπως δήλωσαν τότε οι αξιωματούχοι του Ναυτικού, πως οι 5.000 εργάτες του ναυπηγείου και οι εκατοντάδες χιλιάδες εργατοώρες ίσως να μην ήταν ποτέ αρκετά για κάτι τόσο μεγάλο.
Όταν ο Τραμπ ανέβηκε πάντως στο κατάστρωμά του εκείνο τον Ιούλιο του 2017, ήταν όλα έτοιμα: οι δύο πρωτοποριακοί πυρηνικοί αντιδραστήρες, οι δομές για τη στέγαση 75+ αεροσκαφών και τα περισσότερα οπλικά συστήματα του σκάφους, με κάποια μάλιστα να είναι εντελώς καινούρια και ειδικά σχεδιασμένα για το «Gerald R. Ford».
Ο πρόεδρος επιθεωρούσε ένα αεροπλανοφόρο μήκους 332, ύψους 40 και πλάτους καταστρώματος πτήσεων 78 μέτρων, έχοντας εκτόπισμα πάνω από 100.000 τόνους. Ένα αεροπλανοφόρο που πιάνει τους 30+ κόμβους και θα έχει κάποια στιγμή προσωπικό 4.550 ανθρώπων στα 11 επίπεδά του.
Οι επιτελείς δεν ήταν πρόθυμοι να περιγράψουν λεπτομερώς το νέο σκάφος και φρόντιζαν να περιορίζουν τους δημοσιογράφους και τις κάμερες από το εσωτερικό του. Έλεγαν απλώς πως έχει «βελτιωμένο σχεδιασμό και χώρους, καλύτερο ανελκυστήρα όπλων, περισσότερο χώρο στο κατάστρωμα πτήσης, νέο ηλεκτρομαγνητικό καταπέλτη και τρεις φορές περισσότερη παραγωγή ηλεκτρισμού από κάθε προηγούμενο αεροπλανοφόρο». «Και πολλά άλλα», έσπευδαν να σημειώσουν.
Κάποια στιγμή το πελώριο «Gerald R. Ford» ελλιμενίστηκε στον ναύσταθμο του Νόρφολκ της Βιρτζίνια και κάποιοι δημοσιογράφοι το επισκέφθηκαν. Ήταν δίπλα στα αεροπλανοφόρα «George H. W. Bush» (CVN 77), «Truman» (CVN 75) και «Lincoln» (CVN 72) και έμοιαζε εντελώς διαφορετικό. Όχι μεγαλύτερο, απλώς αλλιώτικο. Πλάι τους είχαν πάντα ανθρώπους του Ναυτικού για να τους ξεναγήσουν και να σιγουρευτούν πως δεν θα κυκλοφορήσουν φωτογραφίες από μέρη που δεν έπρεπε.
Είδαν πάντως το άγαλμα του προέδρου Τζέραλντ Φορντ να κοσμεί το υπόστεγο και θαύμασαν το κατάστρωμα. Είδαν τις συστοιχίες Sea Sparrows, τα αντιαεροπορικά συστήματα μικρής εμβέλειας. Αλλά και τα συστήματα πυραύλων Rolling Airframe Missile.
Στη γέφυρα όλα ήταν ψηφιακά και αυτοματοποιημένα, υπήρχε πάντως κι ένα πατροπαράδοτο τιμόνι κρυμμένο κάπου εκεί για έκτακτη ανάγκη. «Αυτό το πλοίο μπορεί ουσιαστικά να πλοηγηθεί μόνο του», είχε πει στο CNN ο αξιωματικός Jose Triana.
Η δημοσιογραφική επίσκεψη έβγαλε πάντως ένα «λαβράκι», το οποίο έπαιζε εδώ και καιρό ως μύθος…
«Το ‘‘Gerald R. Ford’’ δεν έχει ουρητήρια!», είχαν αποκαλύψει μια σειρά από ναυτικές ιστοσελίδες των ΗΠΑ εδώ και καιρό, η πληροφορία ήταν ωστόσο ανεπιβεβαίωτη. Τώρα όμως οι δημοσιογράφοι το είδαν με τα μάτια τους: κάθε τουαλέτα πάνω στο αεροπλανοφόρο είναι, για πρώτη ποτέ φορά, ουδέτερου φύλου, εφοδιασμένη με λεκάνη και νιπτήρα για όλους.
Και η αλήθεια είναι πως έγινε μεγάλος ντόρος γι’ αυτό. Ειδικοί στον σχεδιασμό μπάνιων ισχυρίζονταν πως οι λεκάνες είναι λιγότερο υγιεινές από τα ουρητήρια και καταλαμβάνουν εξάλλου περισσότερο χώρο. Γιατί δεν υπάρχουν σε ένα πλοίο που η πλειονότητα του πληρώματος είναι άντρες (οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 18% του ανθρώπινου δυναμικού του αμερικανικού Ναυτικού);
Το επιτελείο του Ναυτικού απάντησε πως εγκατέλειψε τα ουρητήρια γιατί κάτι τέτοιο είχε πλεονεκτήματα τόσο για τις σημερινές όσο και τις μελλοντικές αποστολές. «Το να κάνουμε κάθε τουαλέτα προσβάσιμη σε όλους τους ναύτες του πλοίου, αυτό θα κάνει τα πράγματα πιο βολικά για τους ναύτες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος Τύπου του Πολεμικού Ναυτικού.
Οι ουδέτερου φύλου τουαλέτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν απ’ όλους, επιτρέποντας στο επιτελείο να ανακατανέμει το προσωπικό χωρίς να πρέπει να σκεφτεί τέτοιες λεπτομέρειες. «Αυτό σχεδιάστηκε έτσι για να δώσει στο πλοίο ευελιξία, μιας και δεν υπάρχουν τουαλέτες ειδικά αφιερωμένες στο ένα ή το άλλο φύλο», δήλωνε χαρακτηριστικά στο Navy Times η αξιωματικός Kaylea Motsenbocker.
Ο επανασχεδιασμός των χώρων του προσωπικού δεν περιορίστηκε βέβαια μόνο στα WC, καθώς τα δωμάτια του «Gerald R. Ford» είναι μεγαλύτερα και με λιγότερα κρεβάτια στο εσωτερικό τους. Ακόμα και οι διάδρομοι είναι πιο ευρύχωροι, διαθέτοντας καλύτερο εξαερισμό και κλιματισμό, φωτισμό νέας τεχνολογίας, πλήρως εξοπλισμένα γυμναστήρια και χώρους αναψυχής, που διακρίνονται εδώ από τους χώρους ανάπαυσης.
Μέχρι και θύρες USB έχουν εγκατασταθεί παντού στο πλοίο ώστε να φορτίζουν ευκολότερα τα κινητά τους οι ναύτες!
Συνολικά, το νέο αεροπλανοφόρο διαθέτει 23 νέες ή βελτιωμένες τεχνολογίες, σε σχέση με τους προκατόχους του, πειραματικά πράγματα δηλαδή που έβαλαν τη λειτουργία του σε μεγάλους μπελάδες. Καθώς, όπως και κάθε καινοτομία, χρειάζεται τον χρόνο της για να δουλέψει σωστά.
Τι άλλο έχει; Σαράντα σταθμούς ανεφοδιασμού, περισσότερους από κάθε αεροπλανοφόρο κλάσης «Nimitz», ραντάρ διπλής συχνότητας και βελτιστοποιημένη λειτουργία στα πάντα λίγο-πολύ. Ακόμα και τα καλώδια με τα οποία ανυψώνονται ή κατεβαίνουν οι πλατφόρμες έχουν αντικατασταθεί εδώ από συστήματα που δουλεύουν με ηλεκτρομαγνητικά πεδία, εξοικονομώντας χώρο, έξοδα συντήρησης και προσωπικό για τη λειτουργία τους.
Όσοι ναύτες εκπαιδευτούν στο «Gerald R. Ford» θα κάνουν αναγκαστικά καριέρα στο Ναυτικό, καθώς θα είναι οι μόνοι που θα ξέρουν πώς να χειρίζονται μια σειρά από νέα συστήματα. Και η κλάση «Ford» θα επεκταθεί σύντομα με άλλα δύο αεροπλανοφόρα, το CVN 79 («John F. Kennedy»), που βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο, και το CVN 80 («Enterprise»), που μόλις ξεκίνησε η κατασκευή του. «Εμείς δημιουργούμε τις κατευθυντήριες γραμμές», είπαν στο πρακτορείο Associated Press χειριστές ραντάρ και οπλικών συστημάτων του «Gerald R. Ford».
Παρά το γεγονός ότι σήμερα είναι πανέτοιμο, το επιτελείο του Ναυτικού εμφανίζεται διστακτικό να το κατεβάσει σε επιχειρήσεις, καθώς φοβούνται ακόμα το τεχνολογικό άλμα που ευαγγελίζεται. Θέλουν να προχωρήσουν βήμα-βήμα, λένε, και να ελεγχθούν εξονυχιστικά τα πάντα πριν πάρει μέρος σε στρατιωτικές αποστολές.
«Κάθε νέα τεχνολογία ενέχει ρίσκα», δήλωσε ο επικεφαλής αξιωματικός του «Gerald R. Ford», πλοίαρχος Richard McCormack, «αλλά γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ, για να βγούμε εκεί έξω και να τους ταρακουνήσουμε καλά»…
