«Αν θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο, πρέπει πρώτα να αλλάξεις εσύ», είχε πει ο Μαχάτμα Γκάντι, ένα απόφθεγμα που πρέπει να αποτελεί κριτήριο για αυτούς που εκλέγονται από τον κόσμο και εμπιστεύονται στα χέρια τους τις δικές τους τύχες. Μπορεί αυτό να μην είναι πάντα εύκολο, αλλά τουλάχιστον αυτό θέλουν να πετύχουν στον δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας, με την ανάπλαση που επιχειρείται στην έκταση των Λιπασμάτων. Ένα μεγαλόπνοο σχέδιο, το οποίο ωστόσο έχει και αρκετές δυσκολίες στο να υλοποιηθεί, όπως τόνισε στο newsbeast.gr ο δήμαρχος, Χρήστος Βρεττάκος.
Ο δάσκαλος, στο πρόσωπο του οποίου οι πολίτες της βασανισμένης -μαύρης θα έλεγε κανείς- περιοχής ευελπιστούν ότι θα δώσει σε αυτήν μια πνοή, κρατάει… χαμηλά την μπάλα, αλλά ταυτοχρόνως θέλει να κινητοποιήσει και τον κόσμο, καθώς θεωρεί πως μόνο με τη διάθεση της δημοτικής Αρχής, δεν μπορεί να υλοποιήσει το όποιο σχέδιο. Άλλωστε, κατά τον Σωκράτη, «εκείνος που θέλει να ταρακουνήσει τον κόσμο, ας ταρακουνήσει τον εαυτό του».
Το έργο στην έκταση των Λιπασμάτων είναι μεγάλης κλίμακας, φιλοδοξεί να γίνει πόλος έλξης όχι μόνο για τον Πειραιά, προτάσσει δραστηριότητες ανοιχτές και εύκολα προσβάσιμες για τους πολίτες, στην αναπαλαίωση και ανάδειξη των απομειναριών της βιομηχανικής κληρονομιάς, αλλά και στο να έρθει ο κόσμος κοντά στο φυσικό στοιχείο της πόλης, τη θάλασσα. Εκεί σχεδιάζεται να δημιουργηθεί παιδιατρικό νοσοκομείο 100 κλινών, όπως -αν είναι δυνατόν- και εγκαταστάσεις για το Πανεπιστήμιο Πειραιά. Πριν από αυτά, όμως, το ζήτημα είναι να ανοίξει ο χώρος, να μην έχει χαλάσματα και σκουπίδια, με το «Λιπάσματα 2017 – Φεστιβάλ στη θάλασσα» να σηματοδοτεί από το καλοκαίρι που μας πέρασε την έναρξη αναζωογόνησης της ακτογραμμής κατά μήκος της πρώην βιομηχανικής ζώνης του δήμου.
Στα απομεινάρια 20 ετών…
Ρωτήσαμε τον κ. Βρεττάκο για το πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί το έργο. Αυτό που έσπευσε πρώτα να κάνει, ήταν μια αναδρομή για το πώς κατέληξε αυτή η τεράστια έκταση να ερημώσει: «Είναι μια περιοχή 640 στρεμμάτων. Για δεκαετίες βρίσκονταν εκεί όλες οι ρυπογόνες εγκαταστάσεις της Αττικής. Ο καρκίνος, η φυματίωση και οι πνευμονίες θέριζαν. Σε αυτήν την έκταση, οι άνθρωποι αγωνίζονταν όχι να κλείσουν τα εργοστάσια, αλλά για να απομακρυνθούν αυτά από τις κατοικημένες περιοχές. Κάποια στιγμή αυτό έγινε, αλλά τα εργοστάσια δεν απομακρύνθηκαν. Έπεσαν… Από το ’99 που έγινε αυτό, είχαμε μια περιοχή δίπλα στη θάλασσα, έναν σκουπιδότοπο, που απέκλειε την πρόσβαση των κατοίκων σε αυτήν. Κάτι που συνέβαινε και πριν…».
«Για πάρα πολλά χρόνια οι άνθρωποι διεκδικούσαν το αυτονόητο: αυτή η έκταση να έρθει στα χέρια της πόλης», δηλώνει ο δήμαρχος. Και συμπληρώνει: «Έχει και σήμερα ιδιοκτήτες, που εμείς τους λέμε φερόμενους. Από τα 640 στρέμματα, τα 240 ανήκουν σε μια τράπεζα. Καταφέραμε και είχαμε μια κατάκτηση… Πλάι στα περίπου 80 στρέμματα που είχε στην ιδιοκτησία του ο δήμος τα προηγούμενα χρόνια, παραχωρήθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση το παραλιακό κομμάτι που άνηκε στον ΟΛΠ, 86 στρέμματα παραλίας. Είχαμε ένα στοίχημα ως δημοτική Αρχή. Σε αυτές τις συνθήκες, λόγω μνημονιακών πολιτικών, να δείξουμε στους ανθρώπους ότι πετυχαίνουμε και καμία νίκη. Γιατί εύκολα σου παραχωρείται κάτι με νόμο, εύκολα στο παίρνουν πίσω με τον ίδιο τρόπο».
Και τι έκαναν; «Πέρσι το καλοκαίρι, κυρίως με τη δουλειά των εργαζομένων του δήμου, κάναμε σοβαρές παρεμβάσεις στο μισό κομμάτι των 86 στρεμμάτων. Οι άνθρωποι πλέον μπορούσαν να έρθουν κοντά στη θάλασσά τους. Στο Φεστιβάλ έγιναν γύρω στις 40 σημαντικές θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετείχε χιλιάδες κόσμου. Κανείς από εμάς δεν περίμενε ότι θα έχει τέτοια επιτυχία, χωρίς εισιτήριο φυσικά, γιατί στη δική μας λογική ο πολιτισμός δεν είναι εμπόρευμα, είναι δικαίωμα.
Καταφέραμε, λοιπόν, από το προηγούμενο καλοκαίρι να αγκαλιαστεί αυτή η έκταση από τον κόσμο. Φιλοδοξούμε το προσεχές να κάνουμε αντίστοιχες παρεμβάσεις. Ταυτόχρονα, στην προσπάθεια να γίνουμε γρήγοροι και χρήσιμοι, προκηρύξαμε και έναν διαγωνισμό, που λέει ποιο είναι το σχέδιο της πόλης συνολικά για αυτήν την έκταση. Προτείναμε ένα νομοσχέδιο, στο οποίο οι χρήσεις γης να αφορούν υγεία, παιδεία, αθλητισμό, πολιτισμό, αναψυχή και τέλος». Σε αυτήν τη λογική «κούμπωσαν» και τα υπόλοιπα της μελέτης…
Προσπάθεια για την επόμενη ημέρα της πόλης
«Κάναμε μια προσπάθεια, η πόλη να προετοιμάσει την επόμενη δεκαετία της και στο κομμάτι να αναπτυχθεί, απαντώντας στο πώς θέλουμε αυτήν την ανάπτυξη. Δηλαδή, από ποιον και για ποιον. Με κριτήριο τις ανάγκες των ανθρώπων», λέει ο κ. Βρεττάκος, που ξεκαθαρίζει ότι «έχουμε μάθει να μην μπερδεύουμε το μπόι μας με τον ίσκιο μας, αλλά αυτό το βήμα που έγινε, που ο άνθρωπος μπορεί να κατέβει στη θάλασσά, θα πάμε να το στηρίξουμε».
Το όλο πρότζεκτ παρουσιάστηκε ως δρομολογημένο. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Όμως, «είναι η πρώτη φορά που έρχεται ο δήμος και λέει: “Ώπα, μάγκες, στο κομμάτι της πόλης μου, ποιος έχει τον πρώτο λόγο; Εγώ”. Μέχρι στιγμής εμφανίζονταν κάτι προτάσεις όπως πίστα Formula 1, ή ναυτιλιακό κέντρο και κανείς δεν ρωτούσε τον δήμο. Είναι η πρώτη φορά που έρχεται ο δήμος και λέει ότι “εμείς θέλουμε να κάνουμε αυτό”. Το δεύτερο ζήτημα είναι πλέον ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε και μέσα από τη διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, το κάνεις και καλύτερο και ταυτόχρονα προσπαθείς να “κουμπώσεις” και τις χρηματοδοτήσεις για να το κάνεις. Υπάρχουν προγράμματα ΕΣΠΑ, που εμείς τα κυνηγάμε, γιατί είναι δικά μας λεφτά, δεν μας τα δίνει κανείς έτσι. Υπάρχει και η Περιφέρεια, που δείχνει διάθεση στο συγκεκριμένο θέμα να βάλει πλάτη. Το τρίτο είναι ότι ξέρεις τις δυσκολίες».
Για το εάν στον δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας αποσκοπούν στο να προσελκύσουν κόσμο και από άλλες περιοχές του Πειραιά όπως και γενικότερα του λεκανοπεδίου, η απάντηση ήταν σαφής: «Πρέπει να σχηματοποιείται και στο κάτω κομμάτι αυτή η ιστορία. Εμείς δεν έχουμε στεγανά. Μας ενδιαφέρει οι πολίτες της πόλης να έχουν τη διέξοδό τους στη θάλασσα. Με μεγάλη χαρά είδαμε συμπολίτες μας από άλλες περιοχές, να έρχονται γιατί π.χ. φέραμε τον Καζάκο και την παράστασή του, ή γιατί φέραμε την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, στην οποία 1.000 άνθρωποι, σε έναν ανοικτό χώρο, με ευλαβική κατάνυξη, άκουγαν κλασική μουσική. Όλοι καλοδεχούμενοι λοιπόν…».
«Να διασφαλιστεί ο δημόσιος χαρακτήρας»
«Θα πω τι θα απαγορεύεται να γίνει. Δεν θα γίνει εμπορικό κέντρο, από το οποίο θα τσακίζεται η τοπική αγορά. Το να πάει να φτιάξει κάποιος καφέ, δεν με πειράζει. Αφήνουμε το ιδιωτικό κεφάλαιο που θα μπει, να είναι τέτοιου μεγέθους, που να μην μπορεί να καθορίζει τον προσανατολισμό της περιοχής. Με αυτήν την έννοια προτείναμε αυτό το νομοσχέδιο, που πλέον είναι νόμος της Βουλής. Να διασφαλίζει και τις χρήσεις γης και τον συντελεστή δόμησης και τις άδειες στον χώρο να τις δίνει ο δήμος. Εκεί κρίνεται η δημοτική αρχή και εμείς που τις επιλέγουμε. Οπότε είμαστε και υπεύθυνοι τον επιλογών μας», προσθέτει.
Όσον αφορά τα άτομα με κινητικά προβλήματα και αν θα μπορούν να χαίρονται το έργο εξίσου, απάντησε: «Ήταν ένα από τα πρώτα πράγματα που αντιμετωπίσαμε. Να έχουν τα άτομα αυτά δυνατότητα πρόσβασης σε όλον τον χώρο. Κάναμε και κάτι άλλο. Στην είσοδο του πάρκου, υπάρχει πάντα όλες τις ώρες αυτοκίνητο του δήμου που τους εξυπηρετεί, όπως και τους ηλικιωμένους. Πήραμε σοβαρά υπόψη μας, ότι σε πόλεις που είναι αφιλόξενες σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, εμείς πρέπει να φτιάξουμε έναν χώρο που μπορεί να τους εξυπηρετεί».
Θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας για πολύ κόσμο
Για το πόσες θέσεις εργασίας αναμένεται να παράσχει το έργο τόσο σε μόνιμο όσο και σε εποχιακό προσωπικό, απάντησε: «Τις εργασίες της διαμόρφωσης του χώρου τις κάνουμε κυρίως με εργαζόμενους του δήμου, όπως οι ηλεκτρολόγοι μας, που έκαναν ένα σημαντικότατο έργο εκεί. Δεν τους έχουμε μόνο για να αλλάζουν λάμπες… Δεν αναφέρομαι στην υλοποίηση του σχεδίου, εκεί μιλάμε για εκατοντάδες εργαζόμενους και για πολλά χρόνια.
Όταν περάσουμε στην πλήρη ανάπτυξη, αναλόγως με τις δραστηριότητες που θα «κουμπώσουν», προφανώς και θα χρειαστούν εκατοντάδες θέσεις εργασίας, τις οποίες δεν μπορώ να προσδιορίσω. Πέρα από αυτό, θα υπάρχουν και άλλα έσοδα, που δεν είναι μόνο θέσεις εργασίας. Είναι κυρίαρχο ζήτημα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το να μεταφέρεις στην πόλη σου ένα κομμάτι της κρουαζιέρας, δεν είναι δουλειά που θα αφορά τα 640 στέμματα. Από το μαγαζάκι που πουλάει τα τουριστικά, μέχρι οτιδήποτε άλλο δημιουργηθεί…».
Το υγρό στοιχείο αναπόσπαστο κομμάτι
Το όμορφο και ταυτοχρόνως πρωτότυπο είναι ότι το έργο θα έχει άμεση επαφή με τη θάλασσα και τις δραστηριότητες σε αυτήν. «Είμαστε σε μια συγκεκριμένη περιοχή, που η ζωή των ανθρώπων εξαρτάται από το υγρό στοιχείο. Και από αυτό ζούσαν, Συνήθως, η θάλασσα χρησιμοποιούνταν για να αποφέρει κέρδη σε κάποιους και ο κόσμος της περιοχής να αποκόπτεται. Οπότε, όσοι έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό, προφανώς και θα ήθελαν να επαναφέρουν την πόλη στον φυσικό της χώρο. Και στις 23 συμμετοχές η θάλασσα έπαιξε ρόλο. Φαντάζομαι ότι δεν μπορεί να μην πάρει κανείς υπόψη του αυτό το στοιχείο», απαντάει ο δήμαρχος.
Ένα υγρό στοιχείο που δέχθηκε πλήγματα το 2017… «Μπαίνοντας κανείς στις θάλασσές μας, δεν έχει ανάγκη και το αντιηλιακό, γιατί το λάδι και το πετρέλαιο κυριαρχεί σε αυτό», λέει χαριτολογώντας. «Έχει γίνει πλέον κατανοητό ότι ο άνθρωπος με το φυσικό του περιβάλλον είναι απόλυτα δεμένος. Οπότε, πρέπει να βρούμε τρόπο οι πολίτες να αγωνιστούν και να επιβάλλουν ώστε να μην υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά εκατοντάδες πλοία, έτοιμα να πάθουν αυτά που πριν κάποιους μήνες ζήσαμε. Εδώ είναι και το στοίχημα το δικό μας».
Τέλος, στο έργο προβλέπεται ότι θα υπάρχουν τα.. απομεινάρια της βιομηχανικής μορφής του χώρου. «Πρόλαβε η τοπική κοινωνία να μείνουν διατηρητέα κάποια κτίρια: ο ενεργειακός σταθμός που υπήρχαν τα λιπάσματα, το σιλό, τα σφαγεία και η καμινάδα. Θεωρώ ότι η βιομηχανική ιστορία, είναι η ιστορία της χώρας στην πορεία της ανάπτυξής της. Πρέπει να αναπαλαιώνεται και να επαναχρησιμοποιείται. Δεν μπορείς να αφήνεις τα κτίρια να καταρρέουν. Είναι σημαντικό που έμειναν αυτά όρθια. Το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε, όσον αφορά τα κτίρια στην ιδιοκτησία του δήμου, στην οποία ανήκουν τα σφαγεία και το σιλό, όχι απλά θα διατηρηθούν και θα αναπαλαιωθούν, αλλά θα παρέμβουμε για να δοθούν στους ανθρώπους. Τα απομεινάρια της βιομηχανικής ιστορίας δεν είναι μόνο συμβολισμός. Είναι και αυτό… Όποιος ξεχάσει ότι το Κερατσίνι και η Δραπετσώνα ήταν και είναι προσφυγικές περιοχές, είναι σαν να εγκληματεί στο μέλλον του. Όμως, ταυτόχρονα είναι και η επόμενη ημέρα».
Μια επόμενη ημέρα που φαίνεται καλύτερη για την περιοχή, που τόσο πολύ ποθούν οι κάτοικοί της. Το μέλλον, και μάλιστα σχετικά σύντομα, καθώς όσον αφορά το κομμάτι που είναι υπεύθυνος ο δήμος υπολογίζεται ότι θα έχει δοθεί ένα τμήμα του στα τέλη του 2018 και συνολικά λίγο μετά το 2020 θα δείξει κατά πόσο τα σχέδια επί χάρτου θα γίνουν και έργα. Πάντως, πρότζεκτ της τάξεως των 10.000.000 ευρώ -πάντα όσον αφορά το κομμάτι του δήμου- και διάθεση φαίνεται να υπάρχουν…
