Η ιστορία του θρυλικού ξενοδοχείου «Ακταίον» στο Φάληρο

Υπήρξε μια εποχή που το Φάληρο ήταν στις μεγάλες δόξες του. Ήταν το κέντρο της κοσμικής ζωής τόσο της Αθήνας όσο και του Πειραιά. Εκεί σύχναζαν όχι μόνο οι ντόπιες προσωπικότητες των κοσμικών και πολιτικών σαλονιών, αλλά και πολλές και καθόλου ευκαταφρόνητες ξένες διασημότητες. Τα καλοκαίρια στην παραλία έκαναν την βόλτα τους πολιτικοί, λογοτέχνες, ποιητές, πολιτικοί, στρατιωτικοί. Όσοι Αθηναίοι αναζητούσαν λίγη δροσιά, πού αλλού, στο Φάληρο θα πήγαιναν. Ναυαρχίδα της «Belle Epoque» του Νέου Φαλήρου υπήρξε το ξενοδοχείο «Ακταίον». Ένα αριστουργηματικό-κτίριο ορόσημο, ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα σημείο αναφοράς για επιφανείς Έλληνες και ξένους. Βασιλείς και πρίγκιπες της εποχής, πρωθυπουργοί και υπουργοί, διεθνείς επιχειρηματίες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών αλλά και πολλοί περιηγητές ήταν πελάτες του ξενοδοχείου, που εξελίχθηκε στον επίσημο ξενώνα του ελληνικού κράτους. Στη θέση του σήμερα υπάρχει ένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Το «Ακταίον» υπήρξε ένα από τα αριστουργήματα σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάνου Καραθανασόπουλου, μαθητή του Ερνέστου Τσίλερ, που χτίστηκε στα πρότυπα των Hotel Palace των ευρωπαϊκών πόλεων. Για την ανέγερσή του λέγεται πως κατεδαφίστηκε η οικία του πρώτου κατοίκου του Νέου Φαλήρου Κωνσταντίνου Γιαννόπουλου, με έτος κατασκευής το 1875. Το επιβλητικό και εντυπωσιακό ξενοδοχείο εγκαινιάστηκε την 1η Ιουνίου 1903 από τον τραπεζίτη Ιωάννη Πεζματζόγλου και λειτούργησε υπό τη διεύθυνση του Γάλλου επιχειρηματία Meslier. Το κόστος του άγγιξε το αστρονομικό για την εποχή επίπεδο των 2.500.000 δραχμών, όπως ανέφεραν τα δημοσιεύματα.

Για δεκαετίες ήταν πυρήνας της κοσμικής ζωής, όχι μόνο του Φαλήρου αλλά της Αθήνας και του Πειραιά. Πολλοί ήταν και οι υψηλοί επισκέπτες του από όλη την Ευρώπη. Το τετραώροφο οικοδόμημα είχε 160 πολυτελή υπνοδωμάτια, μία αρκετά επιβλητική κεντρική είσοδο, εστιατόριο, σαλόνια, καφέ-ζαχαροπλαστείο, αίθουσες χορού, αίθουσα θεατρικών παραστάσεων, φημισμένους κήπους για περίπατο και πολυτελείς αίθουσες δεξιώσεων. Πολυτέλεια και χλιδή σε όλο της το μεγαλείο.

Η διαμονή στο ξενοδοχείο «Ακταίον» κόστιζε το 1903, 15 δραχμές ημερησίως, το γεύμα 4 δραχμές ενώ το δείπνο 5 δραχμές. Λίγα μέτρα πιο πέρα από το ξενοδοχείο, βρισκόταν η Ταραντέλλα, το περίπτερο στο οποίο η ορχήστρα του ξενοδοχείου έδινε μουσικές παραστάσεις. Στην κεντρική είσοδο δεξιώσεων δέσποζε το άγαλμα των Τριών Χαρίτων, έργο του γλύπτη Κανόβα.

Τα πορσελάνινα πιάτα προέρχονται από τα κεραμουργεία Sarreguemines, τα αργυρά και επάργυρα σερβίτσια από τους Οίκους Charles Christofle και τους αδερφούς Elkington ενώ τα κρυστάλλινα είδη από τα κρυσταλλουργεία της Βοημίας και του Saint-Gobain.

Στην κουζίνα του θρυλικού ξενοδοχείου μπαινόβγαινε όταν ήταν παιδί και ο Νικόλαος Τσελεμεντές. Η διακόσμηση υπήρξε ιδιαιτέρως εντυπωσιακή και καλαίσθητη. Όλα τα δωμάτια ήταν άνετα και εκλεκτικά διακοσμημένα. Οι τραπεζαρίες μπορούσαν να φιλοξενήσουν μέχρι και 500 άτομα σε γεύματα ενώ σε περιπτώσεις χοροεσπερίδων ή γιορτών χρησιμοποιούνταν ως μπουφέ για να εξυπηρετήσουν περισσότερα από 800 άτομα.

Το ξενοδοχείο είχε φιλοξενήσει μερικά από τα σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής και γνωστά μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας. Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του έμεινε εκεί η αυτοκράτειρα Ευγενία αλλά και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλέξανδρος Ζαΐμης.

Την περίοδο του Μεσοπολέμου το Ακταίον αρχίζει να χάνει σιγά σιγά την αίγλη του. Στη Μικρασιατική Καταστροφή γίνεται κατάλυμα προσφύγων. Από το 1930 στο ξενοδοχείο διεξάγονταν τα καλλιστεία ομορφιάς για την ανάδειξη της Μις Πειραιά, ενώ το 1935 σε δύο αίθουσές του λειτούργησε ο χειμερινός κινηματογράφος Γκρέκα μέχρι το 1956.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταλείφθηκε για να ακολουθήσει η κατεδάφισή του από τον διαβόητο για τις κατεδαφίσεις δήμαρχο Πειραιά Αριστείδη Στ. Σκυλίτση. Κατά τη διάρκεια της θητείας του κατεδαφίστηκαν μεταξύ άλλων η Ράλλειος Σχολή, το ιστορικό Ρολόι του Πειραιά, το θεατράκι του Τσίλερ στο νέο Φάληρο, η βίλα Ζαχαρίου. Είχε απομείνει ωστόσο, μονάχα το ισόγειο τμήμα του, το οποίο και κατεδαφίστηκε ολοσχερώς επί δημαρχίας Στέλιου Λογοθέτη (1991-1998) και στη θέση του ανεγέρθηκε ιδιωτικό θεραπευτήριο. Το ξενοδοχείο «Ακταίον» ήταν ένα κτήριο ορόσημο, ένα κόσμημα του Φαλήρου αλλά κι ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα που δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από τα αντίστοιχα τα εξωτερικού που έγινε στάχτη.

• Οι εσωτερικές φωτογραφίες είναι από τις ψηφιοποιημένες συλλογές του ελληνικού λογοτεχνικού και ιστορικού αρχείου (www.elia.org.gr).