Ξενάγηση στο πιο μακάβριο μουσείο του κόσμου

Το Μουσείο της πόλης Guanajuato στο Μεξικό, δέχεται περισσότερους από 4.000 επισκέπτες την εβδομάδα. Πληρώνοντας εισιτήριο περίπου 2,5 ευρώ μπαίνουν στο μουσείο για να δουν πιθανώς τα πιο μακάβρια εκθέματα σε όλο τον κόσμο: περισσότερα από εκατό μουμιοποιημένα ανθρώπινα πτώματα- τα οποία μεταφέρθηκαν εκεί ύστερα από εκταφή από το παρακείμενο νεκροταφείο! Μέσα στις μακάβριες «βιτρίνες» του το Museo de las Momias de Guanajuato επιδεικνύει θύματα δολοφονιών, εγκληματίες που θάφτηκαν ζωντανοί και βρέφη που τάφηκαν ντυμένα ως άγιοι, καθώς υπάρχει η πεποίθηση πως έτσι διευκολύνεται το πέρασμά τους στον παράδεισο. «Είναι τρομακτικό, νιώθω ναυτία», εξομολογείται η Περουβιανή επισκέπτρια Maria Goncalves την ώρα της «ξενάγησής» της στο Μουσείο. «Είναι οι φρικτές εκφράσεις που έχουν οι μούμιες που το κάνουν τόσο τρομερό». Δεν έχουν όμως όλοι την ίδια άποψη. Το Museo de las Momias de Guanajuato ψηφίστηκε πρόσφατα ως μια από τις καλύτερες τουριστικές ατραξιόν του Μεξικού από τους χρήστες ενός από τα πιο δημοφιλή τουριστικά σάιτ της χώρας. Οι μούμιες έχουν χρώμα κίτρινο παλαιωμένο, σαν του πάπυρου, και το στεγνό πια δέρμα τους «περισσεύει» γύρω από τα κόκκαλά τους που διαφαίνονται από κάτω. Στα σημεία που το δέρμα είναι πιο λεπτό, όπως τα βλέφαρα, τα γεννητικά όργανα, τα μάγουλα και οι λοβοί των αυτιών η φθορά ήταν πιο γρήγορη κι έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απομένουν παρά φθαρμένα απομεινάρια ή τρύπες. Παρά τα μακάβρια εκθέματα, οι ξεναγήσεις σε δεκαπενταμελή γκρουπ διαδέχονται η μία την άλλη κάθε περίπου δέκα λεπτά. «Τα Σαββατοκύριακα ο κόσμος είναι ακόμα περισσότερος, συνήθως τα Σάββατα η αναμονή φτάνει τη μία ώρα», εξηγεί ο Jose Martínez, που ξεπερνά σε μακάβρια ιδέα ακόμα και το ίδιο το μουσείο καθώς πουλά ζαχαρωτά- ομοιώματα των μουμιών στην έξοδό του χώρου. Οι σοροί έχουν διατηρηθεί χάρη στις μεθόδους ταφής που εφαρμόζονται στο κοιμητήριο Santa Paula που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Αντί να θάβονται στο έδαφος τα πτώματα σφραγίζονται σε αεροστεγείς κρύπτες όπου η έλλειψη οξυγόνου επιβραδύνει τη φυσική διαδικασία της αποσύνθεσης. «Οι σοροί περισσότερο αποξηραίνονται κι έτσι διατηρούνται σε αυτή την κατάσταση μουμιοποίησης», εξηγεί ο Jesús Saltillo, ξεναγός στο μακάβριο μουσείο. Πολλά από τα πτώματα διατηρούνται σε τόσο καλή κατάσταση που τα φρύδια τους, το μούσι τους ή τα νύχια τους είναι άθικτα- προσθέτοντας έναν τόνο ακόμα μεγαλύτερης ανατριχίλας στο όλο θέαμα. Σχεδόν όλες οι μούμιες έχουν ανοιχτό το στόμα, καθώς η γλώσσα σκληραίνει μετά το θάνατο ενώ οι μύες της γνάθου χαλαρώνουν. «Έτσι μοιάζουν σαν να έχουν μια έκφραση φρικτού πόνου αν και η πλειονότητά τους είχε ειρηνικό θάνατο», προσθέτει. Οι σοροί των ανθρώπων που δεν είχαν «άγιο θάνατο»- όπως περιγράφουν οι Μεξικανοί το θάνατο την ώρα του ύπνου- εκτίθενται σε άλλο χώρο. Σε μία από τις βιτρίνες του εκτίθενται τρεις μούμιες που ο χρόνος τις «πάγωσε» σε μια έκφραση που τις δείχνει να υποφέρουν. Είναι ένας άνδρας που δέχθηκε θανάσιμη μαχαιριά στην κοιλιά- και το κόψιμο είναι ακόμα ορατό στο αποξηραμένο δέρμα του. Δίπλα του είναι ένας άνδρας που βρέθηκε πνιγμένος και η νεκρική ακαμψία «πάγωσε» τα πόδια του σαν να είναι πόδια βατράχου. Τέλος είναι μια γυναίκα που έμεινε έγκυος εκτός γάμου και θάφτηκε ζωντανή από την ίδια την οικογένειά της. Η έκφραση του προσώπου της είναι σαν να ουρλιάζει ενώ καλύπτει το κεφάλι της με τα σκελετωμένα χέρια της.

«Πηγή» των μουμιοποιημένων σορών είναι για το μουσείο το παρακείμενο νεκροταφείο Santa Paula, το οποίο διαθέτει ολόκληρους τοίχους καλυμμένους με ατομικές κρύπτες, τη μία πάνω στην άλλη. Εκείνες που είναι κατειλημμένες είναι χτισμένες στην εξωτερική πλευρά και σφραγισμένες και αναγράφουν τα στοιχεία του ανθρώπου που αναπαύεται εντός τους. Οι κενές είναι μαύρες σκοτεινές, επειδή είναι άδειες, και μοιάζουν με δόντια που λείπουν στο πιο τρομακτικό και μακάβριο «στόμα». Όταν ο χρόνος ιδιοκτησίας κάποιου τάφου από μια οικογένεια λήγει, τους δίνεται προθεσμία πέντε ημερών για να ανανεώσουν το «ενοίκιο» πληρώνοντας 124 ευρώ για είκοσι χρόνια. Αν επιλέξουν να μην πληρώσουν, η σορός απομακρύνεται από τον τάφο και παραδίδεται στον επιμελητή του μουσείου για εξέταση. Αν εκείνος κρίνει πως η εμφάνιση του νεκρού είναι αρκετά καλή για να «κερδίσει» τους πάμπολλους επισκέπτες του μουσείου, τότε ο αποβιώσας προστίθεται στην απόκοσμη «συλλογή» του. Αν το πτώμα δεν εγκριθεί, αποστέλλεται σε χωνευτήρι στα προάστια της πόλης. Την τρομακτική «συλλογή» του το Μουσείο την οφείλει σε ξέσπασμα χολέρας που ρήμαξε το Guanajato από το 1833. Λέγεται πως τότε ήταν τόσοι οι νεκροί που θάβονταν και δύο και τρεις άνθρωποι στον ίδιο χώρο ενώ δεν ήταν σπάνιο ετοιμοθάνατοι άνθρωποι να θάβονται πριν ακόμα εκπνεύσουν… Η πρώτη μούμια για την οποία έγινε εκταφή ήταν ο Remigio Leroy, ο Γάλλος γιατρός που πέθανε κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Guanajuato τον 19ο αιώνα, την εποχή του ξεσπάσματος της χολέρας. Ύστερα από 20ετή παραμονή στο νεκροταφείο, το 1865, και προς μεγάλη έκπληξη όλων η σορός του είχε διατηρηθεί σε σχεδόν τέλεια κατάσταση. Η όψη του- φορά ακόμα τα ρούχα που φορούσε όταν θάφτηκε- προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό στη μικρή πόλη που το κοιμητήριο άρχισε να συλλέγει κι άλλες καλοδιατηρημένες σορούς με σκοπό την επίδειξή τους. Έτσι άρχισε τελικά να λειτουργεί το Μουσείο τη δεκαετία του 1950. Και παρότι το 1958 ψηφίστηκε νόμος που απαγορεύει την εκταφή νεκρών, το Μουσείο διατήρησε την αρχική συλλογή των τρομακτικών «εκθεμάτων» του με ελάχιστες προσθήκες. Το Μουσείο έχει και μία πρωτιά: διαθέτει τη μικρότερη μούμια στον κόσμο, το τεσσάρων μηνών έμβρυο μιας εγκύου που έχασε τη ζωή της σε ξέσπασμα χολέρας τη δεκαετία του 1860. Το έμβρυο δεν είναι μεγαλύτερο από ένα νόμισμα και βρέθηκε καλά διατηρημένο μέσα στη μήτρα της μητέρας του όταν έγινε η εκταφή της. Σήμερα οι επισκέπτες μπορούν να το δουν μέσω μεγεθυντικού φακού που είναι τοποθετημένος από πάνω του… Η πιο πρόσφατη προσθήκη του Μουσείου είναι ο μικρός Enrico, βρέφος που πέθανε σε ηλικία έξι μηνών το 1999. Μετά τη λήξη της πενταετούς ιδιοκτησίας του τάφου από την οικογένειά του, το μουσείο προχώρησε στην εκταφή του το 2004 και αποφάσισε να προσθέσει τη μικροσκοπική σορό του στο Μουσείο χάρη στην απόφαση των γονιών του να ντύσουν το νεκρό σώμα του σαν Άγιο Βαρθολομαίο. Έτσι έχει αναδειχθεί σε μια από τις πιο «δημοφιλείς» μούμιες του Μουσείου. «Οι γονείς του εξακολουθούν να έρχονται και να τον επισκέπτονται», αφηγείται ο ξεναγός Jesús σε ένα γκρουπ τρομοκρατημένων Μεξικανών και Καναδών. «Δεν μπορούσαν πια να πληρώσουν τα απαραίτητα χρήματα στο νεκροταφείο αλλά έρχονται κατά διαστήματα και τον βλέπουν εδώ». Ο μικρός Enrico είναι το δεύτερο «έκθεμα» στην ανατριχιαστική «αίθουσα μωρών» όπου πέντε βρέφη, όλα κάτω του ενός έτους σε ηλικία, «αναπαύονται» το ένα δίπλα στο άλλο σε ειδικές προθήκες με ελεγχόμενη θερμοκρασία, ντυμένα όπως τα βρήκαν όταν άνοιξαν τους τάφους τους. «Ο μικρός Saint Martin», το τελευταίο βρέφος στην «έκθεση», πέθανε στη γέννα, δεν βαφτίστηκε ποτέ κανονικά και οι γονείς του τον έντυσαν με τα ρούχα Αγίου- με πλήρη εμφάνιση που περιλάμβανε το ροζάριο και τα άμφιά του- με την ελπίδα η εμφάνισή του αυτή να του εξασφαλίσει ειρηνική «ζωή μετά». Μόνο μία σε μία σορό έγινε εκταφή ενώ είχε τοποθετηθεί στο έδαφος, όπως συνηθίζεται η ταφή στη Δύση, και η διαφορά της από τις υπόλοιπες που είχαν τοποθετηθεί σε κρύπτες είναι εμφανής: απομένει μόνο ο σκελετός. Το μουσείο είναι ανοιχτό επτά ημέρες την εβδομάδα αλλά κλείνει για μία μέρα κάθε δύο μήνες για να γίνει καθαρισμός στις μούμιες, πολλές από τις οποίες ακόμα φορούν τα ρούχα με τα οποία τάφηκαν. «Τα ρούχα φθείρονται πριν από τα σώματα», εξηγεί ο ξεναγός Manuel Limón, «και είναι ζωτικό να γίνεται συντήρησή τους». Τα πτώματα που είναι γυμνά αποτελούν ανατριχιαστική επίδειξη κίτρινου δέρματος, αποξηραμένων βολβών ματιών και ορθάνοιχτου στόματος που όλα μαζί παραπέμπουν σε χολιγουντιανές ταινίες με ζόμπι- και πράγματι υπάρχουν μεξικανικές ταινίες τρόμου που γυρίστηκαν χρησιμοποιώντας τις μούμιες αυτές. Σε έναν άλλο χώρο του μουσείου αποκαλύπτεται η πιο τρομακτική πλευρά της ιστορίας του: σε μία προθήκη εκτίθεται το οστό ενός δακτύλου που ανήκει σε άνδρα που δολοφονήθηκε και τάφηκε στο διπλανό κοιμητήριο. Ο θρύλος λέει πως μετά την κηδεία του και την ταφή και του υπόπτου για το φόνο του, ο δείκτης του δολοφονημένου εμφανίστηκε πάνω στη φρεσκοσφραγισμένη κρύπτη, να δείχνει τον δολοφόνο του! «Το μουσείο αποτελεί σημαντικό μέρος του τουριστικού προϊόντος της πόλης. Δεν παραβιάζει κανέναν νόμο επιδεικνύοντας τα εκθέματά του ενώ στους επισκέπτες γίνονται πολύ σαφείς προειδοποιήσεις για το περιεχόμενό του», λέει ο εκπρόσωπος της τοπικής κυβέρνησης Arturo Tabares, υπερασπιζόμενος το μακάβριο μουσείο της πόλης του. «Έχουμε διαφορετική προσέγγιση του θανάτου στο Μεξικό, εδώ γιορτάζουμε τον κύκλο της ζωής και αποδεχόμαστε τον θάνατο ως κάτι αναπόφευκτο. Το 99% των επισκεπτών φεύγει αποκομίζοντας θετική εμπειρία από την επίσκεψή του». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend