Πέρα από τα δημοφιλή και ευρέως γνωστά ορεινά χωριά της Ελλάδας, οι ορεινοί όγκοι και κυρίως όσοι συναντώνται κοντά στα σύνορα της χώρας μας με τις γειτονικές, κρύβουν πραγματικά διαμαντάκια που αξίζει κανείς να ανακαλύψει.

Φωλιασμένα στην πλούσια φύση των οροσειρών όπου εντοπίζονται αποτελούν πραγματική έκπληξη για όσους αποφασίσουν να τα ανακαλύψουν.

Μάζι

Πολύ κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, σε απόσταση 8 χλμ. από την Κόνιτσα, το Μάζι συναντάται στο σημείο που ο Βοϊοδομάτης ποταμός ενώνεται με τον Αώο. Νωχελικά απλωμένο σε μια πλαγιά χαμηλής οροσειράς, σε υψόμετρο 480 μέτρων, χαίρει άπλετης θέας προς τον καταπράσινο κάμπο της Κόνιτσας και τη δυτική απόληξη της οροσειράς της Τύμφης.

Από τα πιο σημαντικά σημεία του χωριού η πετρόκτιστη βρύση στην είσοδό του, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λαογραφίας με εκθέματα από τον 19ο και 20 αιώνα, καθώς και τα ξωκλήσια του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Ευθυμίας και του Αγίου Κωνσταντίνου.

Στα όσα σίγουρα κεντρίζουν το ενδιαφέρον στην ευρύτερη περιοχή το παραποτάμιο δάσος Αώου- Βοϊδομάτη με υπεραιωνόβια πλατάνια, ιτιές, λεύκες και σκλήθρα, καθώς και την παρουσία προστατευόμενων ειδών σπάνιας χλωρίδας και πανίδας.

Ψαράδες

Στη νότια όχθη της λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας, και σε απόσταση 59 χλμ. βορειοδυτικά της Φλώρινας, συναντάται ένας ορεινός, παραδοσιακός οικισμός πολύ ιδιαίτερος και ξεχωριστός.

Ο λόγος για τους Ψαράδες, ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία της Μεγάλης Πρέσπας και το μοναδικό χωριό στις όχθες της. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με το ψάρεμα, όπως γίνεται άμεσα αντιληπτό και από την ονομασία του χωριού, με την λίμνη να είναι ολόκληρη η ζωή τους.

Μόλις βρεθεί κανείς σε αυτόν τον μαγικό τόπο το βλέμμα χάνεται στον ορίζοντα, χαζεύοντας την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Ανακηρυγμένος ως παραδοσιακός οικισμός διαθέτει πέτρινα και πλινθόκτιστα σπίτια, χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής της Μακεδονίας, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο ναός της Παναγίας που χρονολογείται από το 19ο αιώνα.

Πληκάτι

Αμφιθεατρικά χτισμένο σε υψόμετρο 1.240 μέτρων στις υπώρειες του Γράμμου, μια ανάσα από τα σύνορα με την Αλβανία, το Πληκάτι είναι ένα από τα πιο ξακουστά Μαστοροχώρια της Ηπείρου και οφείλει την ονομασία του, πιθανότατα, στη λέξη «Πελεκάτι», η οποία, εικάζεται, ότι έχει σχέση με το πελέκημα της πέτρας.

Το χωριό είναι «πλημμυρισμένο» από άγρια πλατάνια, οξιές, έλατα και πεύκα, αγριοκερασιές, σφενδάμους κ.α. υπέροχα δέντρα, που προσθέτουν στην ήδη γοητευτική εικόνα του μοναδικές πράσινες πινελιές. Η ιστορία του ξεκινάει, περίπου, πριν 1.000 χρόνια, με την εκκλησία του χωριού που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα να μαρτυρά την κατοίκηση της περιοχής από πολύ παλιά.