Μια άκρως απόκοσμη και ατμοσφαιρική πόλη- φάντασμα συναντάται στη Νότια Ιταλία, στην περιοχή της Βασιλικάτας. Με μια άκρως μυστηριακή εικόνα η πόλη Craco εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της κατά την δεκαετία του 1960 μετά από μια έντονη κατολίσθηση που σημειώθηκε στην περιοχή.
Πρόκειται για μια μικρή πόλη στην επαρχία της Ματέρα, σκαρφαλωμένη σε λόφο και περιτριγυρισμένη από τεράστιες εκτάσεις σιταριού, η οποία χαρακτηρίζεται για το ελληνικό στοιχείο που την διακρίνει -επιβεβαιώνεται από τους τάφους που βρέθηκαν στην περιοχή- καθώς κατοικήθηκε από Έλληνες αποίκους τον 8ο αιώνα.
Το Craco για αιώνες, ήταν ένα δυναμικό μέρος με μεγάλο πληθυσμό αγροτών, τεχνιτών, κληρικών και επαγγελματιών. Με τα χρόνια η πόλη αντιμετώπισε πολλές προκλήσεις, όπως επιδρομές και πανούκλα, αλλά οι κάτοικοί της πάντα βρίσκανε τον τρόπο να ανακάμψουν.
Το Craco έγινε κέντρο εκπαίδευσης και θρησκείας, με ένα πανεπιστήμιο που ιδρύθηκε το 1276, και το μοναστήρι του San Pietro που ιδρύθηκε το 1630, ενώ μια μεγάλη μπαρόκ εκκλησία, αυτή του San Nicola, χτίστηκε τον 19ο αιώνα. Ως απόδειξη της επιτυχίας και της ευημερίας της, υπήρχαν πολλά μεγάλα παλάτια, ενώ τον 20ο αιώνα λειτουργούσε ακόμη και κινηματογράφος.
Το Craco χτίστηκε στην κορυφή ενός μεγάλου λόφου, που αποτελούσε ιδανική τοποθεσία για τους Νορμανδούς να χτίσουν έναν αμυντικό πύργο το 1040 (το παλαιότερο κτίριο στην πόλη). Η κορυφή του λόφου είναι ένας στέρεος βράχος με τα παλαιότερα τμήματα της πόλης να έχουν χτιστεί σε αυτό το στερεό έδαφος. Η υπόλοιπη πλαγιά του λόφου αποτελείται από πηλό, ένα γεωλογικό χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής.
Καθώς η πόλη συνέχισε να αναπτύσσεται τον 19ο και τον 20ο αιώνα, τα κτίριά της άρχισαν να επεκτείνονται και πέρα από το στερεό θεμέλιο λίθο προς το πηλό έδαφος. Λόγω της αστάθειας του πηλού εδάφους, η πόλη υπέστη μια σειρά από μικρότερες κατολισθήσεις (κυρίως το 1805, το 1857, το 1870 και το 1933), αλλά κάθε φορά οι κάτοικοί της κατάφερναν να αναστηλώσουν τα κτίριά τους.
Η ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους προκάλεσε και την εγκατάλειψη της πόλης με τους κατοίκους της να την αφήνουν πίσω τους μετά από μια φοβερή κατολίσθηση που κατέρριψε το έδαφος το 1960. Η ζωή συνεχίστηκε με τον εκτοπισμό των κατοίκων στο πλησιέστερο χωριό, Peschiera, αφήνοντας στην πραγματικότητα το Craco στο έλεος της φύσης.
Τόσο η δομή του εδάφους όσο και η γραφική ομορφιά της πόλης, έχουν κάνει το Craco ένα υπαίθριο φυσικό σκηνικό που γοητεύει πολλούς σκηνοθέτες ακόμη και πριν ξεκινήσει η εκκένωσή του. Παρόλο που η πιο διάσημη σκηνή που γυρίστηκε σε αυτό είναι η αυτοκτονία του Ιούδα στο «The Passion of The Christ» σε σκηνοθεσία του Μελ Γκίμπσον το 2004, η τοποθεσία επιλέχθηκε για πρώτη φορά από τον Alberto Latuada το 1953 για το «La lupa», ενώ μέχρι και το 2010 έχει επιλεγεί από αρκετές ακόμη κινηματογραφικές παραγωγές για το δραματικό σκηνικό του.
Από το 2009 η πόλη- φάντασμα αποτελεί τουριστική ατραξιόν της Ιταλίας (το 2010 συμπεριλήφθηκε στη λίστα του World Monuments Fund ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς), την οποία μπορεί να επισκεφτεί κανείς μέσω ξεναγήσεων, εξοπλισμένων με προστατευτικό κράνος και ειδικό δελτίο που εκδίδεται από τη δημοτική διοίκηση. Η διαδρομή, περίπου μιάμισης ώρας, επιτρέπει στους επισκέπτες να βυθιστούν σε ένα μέρος όπου ο χρόνος έχει σταματήσει, πραγματικά.
