Ενώ η Ελβετία είναι γεμάτη από αλπικά σαλέ και δυσπρόσιτα ξενοδοχεία, το Alp Grüm είναι μια ορεινή εξαίρεση που δεν μοιάζει με καμία άλλη.
«Ευτυχώς, δεν υπάρχουν δρόμοι. Υπάρχει μόνο η φύση. Η ανατολή του ήλιου. Ηλιοβασιλέματα. Ησυχία. Τίποτα άλλο», εξομολογήθηκε στο BBC ο Primo Semadeni, διευθυντής του ξενοδοχείου Alp Grüm στο Graubünden.
«Κοιτάξτε γύρω σας, έχουμε βουνά και παγετώνες και είμαστε μακριά από την καθημερινή ζωή. Αυτό είναι μια πρόκληση, αλλά και η ευλογία μας».
Το Alp Grüm, που εκτείνεται σε μια κόψη-ξυράφι στη νότια πλευρά του περάσματος Bernina στα 2.091 μέτρα, αποτελεί μία κατηγορία από μόνο του. Είναι παγιδευμένο ανάμεσα στις γλώσσες, με τον άμεσο βορρά να μιλάει ρομανικά και την κοιλάδα από κάτω ιταλικά. Δεν υπάρχει δρόμος προς αυτό κάτω από το Piz Bernina, την υψηλότερη κορυφή των Ανατολικών Άλπεων. Και ο μόνος τρόπος για να φτάσετε εκεί όλο το χρόνο είναι να περπατήσετε για ώρες -δεν συνιστάται το χειμώνα- ή να πάρετε το τρένο που ανεβαίνει ψηλά μεταξύ των μικρών πόλεων Pontresina και Poschiavo κοντά στα ιταλικά σύνορα.
Επιπλέον, η ταυτότητα του ξενοδοχείου αντλείται εξ ολοκλήρου από την ιστορία της σιδηροδρομικής εταιρείας και λειτουργεί ταυτόχρονα ως σιδηροδρομικός σταθμός, αποβάθρα και αίθουσα αναμονής. Μεταξύ 20.00 και 08.00, ωστόσο, τα τρένα εγκαταλείπουν τις ράγες και το ξενοδοχείο αποκόπτεται από την υπόλοιπη Ελβετία, αφήνοντας το να υπάρχει σε μια δική του «φούσκα».
Η επίσκεψη στις Άλπεις μοιάζει συχνά σαν να μπαίνεις σε ένα παραμύθι, και αυτή η αίσθηση είναι ιδιαίτερα έντονη στην κοιλάδα Engadin, όπου ο ορίζοντας είναι μια λιθογραφία από μεγάλα βουνά που μοιάζουν με κύματα.
Η ιστορία του Alp Grüm
Η ιστορία του Alp Grüm ξεκίνησε το 1906 με την Bernina-Bahngesellschaft, μια οραματική σιδηροδρομική εταιρεία που παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για ένα ηλεκτροκίνητο τρένο που θα συνέδεε την Ελβετία με την Ιταλία κάτω από μια κατρακύλα βουνών και παγετώνων. Αυτό που έκανε την ιδέα τόσο εξαιρετική ήταν ότι θα γινόταν η υψηλότερη σιδηροδρομική διάβαση των Άλπεων, ανοίγοντας την περιοχή για τους τουρίστες, αλλά και μειώνοντας τον χρόνο ταξιδιού για τους εμπόρους -τότε, οι ιππείς αγγελιοφόροι χρειάζονταν εννέα ώρες για να ολοκληρώσουν το επικίνδυνο ταξίδι μεταξύ Samedan και Tirano. Ο αγώνας γινόταν εντονότερος το χειμώνα λόγω του κινδύνου χιονοστιβάδων και της πιθανότητας να εγκλωβιστούν από τις έντονες χιονοπτώσεις.
Το να πει κανείς ότι η Ελβετία δεν είχε προηγούμενο για αυτού του είδους τα τεχνικά έργα θα ήταν υποτιμητικό. Τριάντα χρόνια πριν, το 1888, ο Ολλανδός ξενοδόχος Willem Jan Holsboer ίδρυσε τον κοντινό σιδηρόδρομο στενής τροχιάς Landquart-Davos. Η πόλη του Νταβός είναι περισσότερο γνωστή για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, αλλά οι ρίζες της είναι ως λουτρόπολη, και ο Holsboer επωφελήθηκε από το γεγονός ότι έφερε περισσότερους επισκέπτες στο θέρετρο από ό,τι έφερναν οι άμαξες με άλογα. Ένα θαύμα πριν από αυτό ήταν το άνοιγμα του σιδηροδρόμου Gotthard από το Immensee στο Chiasso το 1882, με το μακρύτερο τότε σιδηροδρομικό τούνελ στον κόσμο.
Σε αυτό το πλαίσιο, μια ηλιόλουστη μέρα του Ιουλίου του 1910, η γραμμή Bernina άνοιξε και το Alp Grüm ξεκίνησε τη ζωή της -όχι ως ένα πετρόχτιστο ξενοδοχείο με 10 δωμάτια και αίθουσα αναμονής, όπως σήμερα, αλλά ως μια ξύλινη καμπίνα, από όπου ο σταθμάρχης μπορούσε να ελέγχει τη γραμμή κάθε πρωί.
Ο σιδηρόδρομος Rhaetian ανέλαβε τον έλεγχο της γραμμής Bernina το 1943 και η ιδέα, όπως την περιγράφει ο εκπρόσωπος της εταιρείας Camille Härdi, ήταν απλώς «μια στάση ανάπαυσης» -μια ιδέα που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς σήμερα.
«Η γραμμή Bernina Line αρχικά δεν επρόκειτο καν να λειτουργεί όλο το χρόνο», δήλωσε ο Härdi. «Ωστόσο, το διοικητικό συμβούλιο του σιδηροδρόμου αποφάσισε το 1910 -μόλις ολοκληρώθηκε η γραμμή προς το Τιράνο- να αποκτήσει ένα εκχιονιστικό μηχάνημα. Τέθηκε για πρώτη φορά σε χρήση το χειμώνα του 1910/11 και αποδείχθηκε ένα θαυμαστό κομμάτι τεχνολογίας, ικανό να μειώσει το σημαντικό κόστος που συνήθως συνδέεται με τον καθαρισμό του χιονιού».
Στις μέρες μας, η γραμμή Bernina Line κλείνει σπάνια, αν κλείνει ποτέ, πράγμα που σημαίνει ότι το Alp Grüm δεν είναι πλέον το Shangri-La που ήταν κάποτε. «Ο χειμώνας έχει αλλάξει με την πάροδο των ετών, με την υποχώρηση των παγετώνων και την υπερθέρμανση του πλανήτη», δήλωσε ο Härdi. «Ακόμα κι έτσι, εξακολουθεί να συμβαίνει να υπάρχει άφθονο χιόνι. Υπάρχει μια ατμομηχανή που ονομάζεται «Snow Blower» και εξασφαλίζει ότι το τρένο λειτουργεί ακόμη και μετά από μια έντονη χιονόπτωση».
Φανταστείτε τον ενθουσιασμό των επιβατών της γραμμής σήμερα: η γραμμή Bernina Line, η οποία έχει χαρακτηριστεί από την Unesco ως Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, φιλοξενεί τη μοναδική αυτοκινούμενη ατμοκίνητη μηχανή εκχιονισμού στον κόσμο.
Η καθημερινότητα στο Alp Grüm
Το δυσκολότερο μέρος της ζωής στο Alp Grüm, σύμφωνα με τον Semadeni, ο οποίος έχει περάσει 18 χρόνια εδώ, είναι το απρόβλεπτο που φέρνει κάθε μέρα. «Σήμερα το πρωί, μία από τις σερβιτόρες μου παραιτήθηκε», είπε ο Semadeni αναστενάζοντας. «Πήδηξε στο τρένο και έφυγε για οπουδήποτε αλλού εκτός από εδώ. Καταλαβαίνετε ότι δεν πρόκειται μόνο για μια δουλειά. Είναι τρόπος ζωής να είσαι εδώ πάνω».
Υπάρχουν, επίσης, προβλήματα με την αλυσίδα εφοδιασμού της γραμμής. Όλα όσα σερβίρονται στο εστιατόριο για 10 μήνες το χρόνο (το ξενοδοχείο κλείνει το Νοέμβριο και για ένα μήνα μετά το Πάσχα) φτάνουν με τρένο, και η θεσπέσια τοποθεσία δεν αντισταθμίζει πάντα τα πράγματα που δεν φτάνουν στην ώρα τους.
Πρόκειται για βουνά γεμάτα κινδύνους -χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις, παγετώδεις σχισμές, καταιγίδες και καταρρεύσεις βράχων. Σαφώς, το να ξεμείνετε από ιταλικό ζαμπόν είναι μια από τις πιο διαχειρίσιμες δυσκολίες.
«Φυσικά, αλλά δεν μπορώ να πάω πουθενά αλλού για να το πάρω», χαμογέλασε ο Semadeni. «Κι αν ξεχάσω να παραγγείλω ψωμί, ούτε αυτό έχουμε. Κάποιες χειμωνιάτικες μέρες, αυτό δεν πειράζει, αφού δεν έχουμε καλεσμένους. Αλλά όταν ο ήλιος λάμπει, μπορεί να εμφανιστούν 60 ή και περισσότερα άτομα».
Το άλλο παράπονο του Semadeni -ίσως το πιο ενοχλητικό από όλα- είναι οι ημέρες που η γραμμή είναι κλειστή, από τις οποίες έχει βιώσει πολλές. Ευτυχώς, η υπηρεσία έχει διακοπεί μόνο μία φορά φέτος. Δεν είναι μοναχός του βουνού, στον Semadeni αρέσει ο ρυθμός των νέων αφίξεων.
Το Alp Grüm είναι, χωρίς αμφιβολία, ένα κρυμμένο ελβετικό διαμάντι -γεμάτο απερίγραπτη μεγαλοπρέπεια. Το καλοκαίρι, μεταμορφώνεται σε έναν αλπικό κήπο, όπου ανθίζουν γυναικωνίτης, εντελβάις, μελισσόχορτο και μέντα, χαρίζοντας χρώμα και άρωμα στο τοπίο. Τον χειμώνα, το χιονισμένο υψόμετρο μοιάζει να αγκαλιάζει τη νύχτα, ενώ τα αστέρια ρίχνουν το φως τους στη σιωπή. Και όταν το τελευταίο τρένο αναχωρεί, μένει πίσω μια απόκοσμη ηρεμία – σχεδόν ανέφικτη, σχεδόν μαγική.
