Η Αρκαδία, η πατρίδα του μυθικού θεού Πάνα είναι γεμάτη θρύλους, μύθους και παραδόσεις που τη συνοδεύουν αιώνες τώρα. Ωστόσο, δεν είναι συνδεδεμένη μόνο με τη μυθολογία, αλλά και με την ίδια την ιστορία της πατρίδας.
Γιατί η Αρκαδία, εκτός από τόπος θεών, υπήρξε και γη ηρώων κι ένδοξων μαχών, κυρίως, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του ’21. Μάλιστα, τα περισσότερα χωριά της είχαν ενεργό και σημαντικό ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, ενώ είναι το μέρος που έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη δράση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Στεμνίτσα
Την αποκαλούν και η «Χωριατοπούλα του Μοριά», όνομα που της είχε δώσει ο ίδιος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Έτσι, έβλεπε ο «Γέρος του Μοριά» τη Στεμνίτσα, το δικό του προσωπικό καταφύγιο στο οποίο κατέφευγε για να βρει προστασία ή παρηγοριά. Ο όμορφος αρκαδικός οικισμός διεκδικεί τον τίτλο της πρώτης πρωτεύουσας της επαναστατημένης Ελλάδας και της έδρας του πρώτου κοινοβουλίου της ενώ είναι πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων του αγώνα του 1821.
Λαγκάδια
Η πατρίδα των Δεληγιανναίων και άλλων αγωνιστών του ’21, με ενεργή συμμετοχή στη διάρκεια της Επανάστασης. Στα Λαγκάδια η επανάσταση κηρύχτηκε στις 23 Μαρτίου 1821. Η προσφορά των κατοίκων στον αγώνα του 1821 ήταν μεγάλη. Εκτός από την προσωπική τους συμμετοχή, βοήθησαν και με το χτίσιμο πολλών και σημαντικών οχυρωματικών έργων, αφού οι Λαγκαδινοί υπήρξαν φημισμένοι κτίστες οργώνοντας όλη την Πελοπόννησο σε ομάδες κατασκευάζοντας σπίτια, γεφύρια, σχολεία, βρύσες και εκκλησίες.
Λιμποβίσι
Είναι το χωριό που έθρεψε την γενιά των Κολοκοτρωναίων. Βρίσκεται πάνω από χαράδρες, στην καρδιά του ελατοσκέπαστου Μαίναλου και σε υψόμετρο 1200 μέτρων. Λιγοστά χαλάσματα θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν του τόπου και τη δική του συμβολή στον απελευθερωτικό αγώνα του ’21. Στο Λιμποβίσι ο επισκέπτης μπορεί να δει το ανακατασκευασμένο σπίτι του Κολοκοτρώνη που λειτουργεί σαν ανοικτό μουσείο και φιλοξενεί σύγχρονο εικονογραφικό υλικό από τη ζωή και δράση του «Γέρου του Μοριά».
Δημητσάνα
Η «αρχόντισσα» της Αρκαδίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση τόσο λόγω των μπαρουτόμυλων όσο και λόγω των σημαντικών Δημητσανιτών που σχετίστηκαν με αυτήν. Μάλιστα, στους Δημητσανίτες αδελφούς εμπόρους Νικόλαο και Σπυρίδωνα Σπυλιωτόπουλους (ή Σπηλιωτόπουλους) οφείλεται η επαναλειτουργία των μπαρουτόμυλων και σε μεγάλο βαθμό ο εφοδιασμός του αγώνα σε πυρομαχικά. Η Δημητσάνα είναι και ο τόπος που γέννησε τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’ και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.
Καρύταινα
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα τη θυμούνται από το χαρτονόμισμα του πεντοχίλιαρου, όπου απεικονιζόταν στη μία πλευρά του. Στην άλλη απεικονιζόταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης είχε επιλέξει την Καρύταινα ως ορμητήριό του. Το ιστορικό χωριό απέχει 54 χλμ. από την Τρίπολη και βρίσκεται σε υψόμετρο 550 μέτρων. Το ξακουστό της αξιοθέατο είναι το κάστρο της και είναι χτισμένο στην κορυφή του λόφου πάνω από τον οικισμό.
Λεβίδι
Χτισμένο σε υψόμετρο 860 μέτρων, στους ανατολικούς πρόποδες του Μαινάλου, βρίσκεται το Λεβίδι. Εδώ, στις 14 Απριλίου 1821, έγινε η ένδοξη μάχη του Λεβιδίου όπου ο οπλαρχηγός Αναγνώστης Στριφτόμπολας μαζί με 70 ακόμα Έλληνες αντιμετώπισε την επίθεση 3.000 Τούρκων και τους κατατρόπωσε, πεθαίνοντας την ίδια μέρα. Στο ιστορικό χωριό γεννήθηκε και ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο οποίος διατέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός (1924, 1932) και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγκαθίδρυση της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ζυγοβίστι
Κάποτε, το όμορφο αυτό χωριό της Αρκαδίας που βρίσκεται μόλις 5 χλμ. από τη Δημητσάνα, έσφυζε από ζωή. Σήμερα, το Ζυγοβίστι έχει λιγοστούς κατοίκους, όμως, η ιστορία που κουβαλά είναι μεγάλη και γεμάτη με ένδοξους και γενναίους άνδρες, που με αυταπάρνηση πολέμησαν στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ενώ ήταν από τους πρώτους που τον ακολούθησαν στον Αγώνα για την ελευθερία της Πατρίδας. Μάλιστα, στην είσοδο του χωριού θα συναντήσετε το μαρμάρινο μνημείο σε μορφή ανοιχτού βιβλίου, όπου αναγράφονται τα ονόματα των 250 περίπου ανδρών που πολέμησαν στην Επανάσταση του ’21 και αποτελούσαν την προσωπική φρουρά του Κολοκοτρώνη και ονομάστηκαν «Το Σώμα των Αθανάτων».
