Σε μια άλλη εποχή, όχι και τόσο μακρινή, για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο ήταν κάτι σαν εθισμός. Κοιμόντουσαν και ξυπνούσαν με μια και μόνη σκέψη: «πως θα γίνει να περάσω την επόμενη πίστα»;

Κάποιος θα μπορούσε να πει πως το Tetris δεν ήταν ένα απλό ηλεκτρονικό παιχνίδι και πιθανότατα θα είχε και δίκιο γιατί κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί… φαινόμενο.

Ειδικά, μάλιστα, αν μέσα σε όλα αυτά προσθέσουμε και λίγο άρωμα ψυχρού πολέμου τότε εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς γιατί το Tetris έχει περάσει, πλέον, στη σφαίρα του θρύλου και εξακολουθεί ακόμα και σήμερα, που το επίπεδο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχει ξεφύγει, να μαγνητίζει.

Ο δημιουργός ενός θρύλου που είχε ελληνικό όνομα

Όλα όσα διαβάσατε μέχρι τώρα και όλα όσα θα διαβάσετε στη συνέχεια οφείλονται στον Αλεξέι Παζίτνοφ. Το «μαιευτήριο» ήταν το Κέντρο Υπολογιστών της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών και χρονολογία γέννησης το 1985.

Στις αρχές εκείνου του έτους, λοιπόν, ο προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών, Αλεξέι Παζίτνοφ, χρησιμοποιώντας έναν ρωσικό υπολογιστή με την ονομασία Electronica 60, δημιουργεί το συγκεκριμένο παιχνίδι που ήταν βασισμένο στα αγαπημένα του παιδικά παιχνίδια, στο κλασικό παζλ και στο πεντόμινο που είναι ένα είδος παζλ με συνθέσεις ορθογωνίων σε πέντε διαφορετικά χρώματα.

Ο Αλεξέι αρχικώς είχε μοιραστεί τον κώδικα με τους φίλους του, οι οποίοι το μετέφεραν σε υπολογιστή IBM. Σε σύντομο χρονικό διάστημα το tetris παιζόταν σε όλο το Σοβιετικό μπλοκ. «Το πρόγραμμα δεν ήταν περίπλοκο. Δεν υπήρχε σκορ, ούτε επίπεδα. Όμως είχα ξεκινήσει να το παίζω και δεν μπορούσα να σταματήσω», είχε πει ο Παζίτνοφ το 2019 σε τηλεφωνική συνέντευξή του στο CNN, από το σπίτι του στο Σιάτλ των ΗΠΑ.

Η ονομασία Tetris είναι εμπνευσμένη από το συνδυασμό δύο λέξεων. Από το ελληνικό αριθμητικό πρόθημα «τέτρα» που σημαίνει τέσσερα και το «τένις» που ήταν το αγαπημένο άθλημα του σχεδιαστή.  

Η ιδέα ήταν απλή. Το παιχνίδι ήταν εύκολο, εύχρηστο και απευθυνόταν σε όλες τις ηλικίες. Στόχος του παιχνιδιού ήταν ο παίκτης να στοιβάξει τα τουβλάκια που έπεφταν ώστε να μην φτάσουν στην κορυφή και χάσει. Κάθε φορά που δημιουργούσε μια οριζόντια γραμμή, εξαφανιζόταν και το παιχνίδι παρατεινόταν. Έτσι, ο καθένας μπορούσε να παίζει ατελείωτες ώρες. Το ηλεκτρονικό παιχνίδι του Παζιτνόφ συνόδευε μια μουσική που ήταν διασκευή ενός παραδοσιακού ρώσικου παιχνιδιού του 19ου αιώνα.

Αρχικά το Tetris παιζόταν σε φορητές κονσόλες και σε υπολογιστές και στα γνωστά «ουφάδικα».

Ο ψυχρός πόλεμος και ο πόλεμος για τα δικαιώματα του Tetris

Ακόμα και τα όρια της αχανούς Σοβιετικής Ένωσης ήταν πολύ μικρά για να περιορίσουν την εξάπλωση του Tetris. Αλλά ας μην ξεχνάμε πως βρισκόμαστε στην εποχή του ψυχρού πολέμου και τότε τίποτα δεν ήταν τόσο απλό. Ειδικά όταν μιλάμε για τις σχέσεις Δύσης και ΕΣΣΔ.

Όσοι, έξω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα ανακάλυψαν το παιχνίδι προσπάθησαν να έρθουν σε μια συνεννόηση- διαπραγμάτευση προκειμένου να αποκτήσουν τα δικαιώματά του. Η επικοινωνία με τους Σοβιετικούς, ωστόσο, μόνο εύκολη υπόθεση δεν ήταν.

Παρόλα αυτά, ωστόσο, και οι ίδιοι οι Σοβιετικοί γνώριζαν πως απλά καθυστερούσαν το αναπόφευκτό, δεδομένου πως ο κώδικας είχε αντιγραφεί και το παιχνίδι ήταν διαθέσιμο από διάφορες εταιρείες χωρίς όμως να έχει παραχωρηθεί επίσημη άδεια από τον Αλεξέι.

Ο δημιουργός του Tetris είδε κι απόειδε και αφού δεν μπορούσε να διαπραγματευτεί από μόνος του τα δικαιώματά του, καθώς οι Σοβιετικοί δεν το επέτρεπαν, παραχώρησε τα δικαιώματα στην Κυβέρνηση για 10 χρόνια.

Το 1986 ο Παζιτνόφ έλαβε μέσω telex ένα μήνυμα από τον Ούγγρο πωλητή της εταιρίας λογισμικών Andromeda, Ρόμπερτ Στάιν, που ήθελε να αγοράσει τα δικαιώματα του Tetris και να τα διαθέσει στη Δύση.

«Τα αγγλικά μου δεν ήταν καλά και με όσες λέξεις γνώριζα προσπάθησα να του δώσω μια θετική απάντηση, εξηγώντας πως θα μπορούσε να επέλθει μια συμφωνία» είχε πει ο Παζιτνόφ. Από την πλευρά του ο Στάιν κατάλαβε μόνο το «ναι» και χωρίς να χάσει χρόνο άρχισε την παραγωγή. Πριν περάσει στην πώληση, έλαβε telex από τον αρμόδιο οργανισμό της Σοβιετικής Ένωσης που έλεγχε τις εξαγωγές λογισμικών, και το οποίο τον προειδοποιούσε πως αν κυκλοφορούσε το παιχνίδι, θα γινόταν παράνομα. Και θα είχε κυρώσεις.

Τελικά, το 1988 το σοβιετικό καθεστώς ξεκίνησε να διαπραγματεύεται με πολλές εταιρείες τα δικαιώματα του Tetris αλλά πάντα με… ψυχροπολεμικούς όρους.  Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Χένκ Ρότζερς ο οποίος τότε ήταν στέλεχος της Nindendo και ταξίδεψε μέχρι τη Μόσχα για να κάνει το μεγάλο deal. Μέχρι να το κάνει, ωστόσο, αναγκάστηκε να «συνομιλήσει» με εννέα Σοβιετικούς κυβερνητικούς παράγοντες αλλά και ανθρώπους της KGB!

Ο Αλεξέι του ανέφερε: «Αν θέλετε να παίζουν όλοι Game Boy πρέπει να αγοράσετε το Tetris». Μια προφητική δήλωση που έμελλε να γίνει πραγματικότητα.

Ένας παγκόσμιο best seller που πουλάει μέχρι και σήμερα

Από την πρώτη στιγμή το παιχνίδι άρχισε να πουλάει σαν τρελό! Η φορητή κονσόλα «Game Boy» πούλησε 35 εκατομμύρια αντίτυπα. Ένα πραγματικό χρυσορυχείο. Μετά άρχισαν οι δίκες μεταξύ Atari και Game Boy για το Tetris. Η απόφαση του 1989 που δικαίωσε το Game Boy ήταν το ουσιαστικό τέλος του Atari.

Ο Άλεξει κατάφερε να πάρει πίσω τα δικαιώματα του παιχνιδιού το 1996, όποτε και ίδρυσε τη δική του εταιρεία μαζί με τον Χενκ Ρότζερς της Nindendo. Μέχρι τότε δεν είχε αποδοχές από τις πωλήσεις του παιχνιδιού που συνέχιζε να πουλάει σα… να μην υπάρχει αύριο!

Και πουλάει ακόμα. Για την ακρίβεια, έχει ξεπεράσει τα 202 εκατομμύρια αντίτυπα. Παραμένει διαθέσιμο σε περισσότερες από 65 πλατφόρμες, ‘κρατά’ το σχετικό ρεκόρ Guinness και δεν έχει ‘πέσει’ η αξία του, μολονότι έχει κοντεύει να συμπληρώσει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες ύπαρξης και εκατομμυρίων εξελίξεων στο χώρο των video games.  Επιπλέον, έχει παιχτεί στο Facebook πάνω από 20 δισεκατομμύρια φορές!

Το θρυλικό ηλεκτρονικό παιχνίδι απέκτησε και την δική του παγκόσμια ημέρα! Αυτή είναι στις 6 Ιουνίου, καθώς εκείνη την ημέρα το 1984, ο Παζίτνοφ το παρουσίασε για πρώτη φορά!

Τέλος, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει, εκτός από διασκέδαση το Tetris βοηθάει στην καταπολέμηση του άγχους και στη συγκέντρωση των χρηστών.