21η Δεκέμβρη: Η ημέρα της κρίσης για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο

Το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ αναμένεται να αποφανθεί οριστικά για την υπόθεση της προσφυγής της ευρωπαϊκής Super League κατά της ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας (UEFA) στις 21 Δεκεμβρίου.

Πρόκειται για την «ημέρα της κρίσης» για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, καθώς μια δικαίωση των υποστηρικτών της ευρωπαϊκής Super League θα μπορούσε να ανατρέψει ριζικά το ποδοσφαιρικό οικοδόμημα στην Ευρώπη. Αρκεί να δει κάποιος το παράδειγμα της Euroleague στο ευρωπαϊκό μπάσκετ.

Το σχέδιο

Η υπόθεση έσκασε τον Απρίλιο του 2021 και συντάραξε την ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική κοινότητα. Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία μιας κλειστής λίγκας, η οποία θα ονομαζόταν «European Super League» και στην οποία θα συμμετείχαν 20 ομάδες. Η συμμετοχή θα γινόταν με συμβόλαια, αποσυνδέοντας – και προφανώς υποβαθμίζοντας – τα εθνικά πρωταθλήματα.

Την ιδρυτική διακήρυξη υπέγραψαν 12 κορυφαίοι σύλλογοι της Ευρώπης (6 από Βρετανία, 3 από Ισπανία και 3 από Ιταλία) και συγκεκριμένα: Ρεάλ Μαδρίτης, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μπαρτσελόνα, Τσέλσι, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Σίτι, Ίντερ, Γιουβέντους, Μίλαν, Άρσεναλ, Ατλέτικο Μαδρίτης και Τότεναμ. Σε αυτές θα προστίθονταν ακόμη 8 ομάδες, τρεις ομάδες με συμβόλαια και πέντε με ετήσιες προσκλήσεις. Έτσι θα διαμορφωνόταν ένα κλειστό πρωτάθλημα με 20 ομάδες και τεράστια κέρδη.

Ο βασικός άξονας του οικοδομήματος ήταν προφανώς το κέρδος με τους ισχυρούς να γίνονται να πανίσχυροι. Τα κέρδη, στην πρώτη φάση, εκτιμάται πως θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 10.000.000.000 ευρώ.

Η «καρδιά» του ποδοσφαίρου… χτύπησε δυνατά

Το «πραξικόπημα του ποδόσφαιρου», όπως χαρακτηρίστηκε, κράτησε μόλις 24 ώρες καθώς μίλησε η «καρδιά» του βασιλιά του σπορ, οι ίδιοι οπαδοί. Ο κόσμος των ιδρυτικών ομάδων ξεσηκώθηκε, αρχικά στην Αγγλία και εν συνεχεία και στις υπόλοιπες χώρες.

Το ποδόσφαιρο εδώ και χρόνια έχει μετατραπεί σε ένα «χρυσό» προϊόν με ιλιγγιώδη ποσά, ωστόσο ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες εμπορευματοποίησης, διατηρείται σε μεγάλο βαθμό το ζωογόνο πάθος και ο συναισθηματισμός. Ήταν λοιπόν αδιανόητο για τους Άγγλους οπαδούς να φανταστούν τις ομάδες τους να συμμετέχουν σε μια λίγκα που θα υπονόμευε και θα απαξίωνε το πρωτάθλημα του νησιού, καταστρέφοντας τον εγχώριο ανταγωνισμό και τις Κυριακές τους.

Σε επίσημες ανακοινώσεις τους, οι οπαδοί των μεγάλων Αγγλικών συλλόγων στράφηκαν κατά των διοικήσεων των ομάδων τους κάνοντας λόγο για απαράδεκτες αποφάσεις «κόντρα σε όσα πρεσβεύει το ποδόσφαιρο», μια «υπέρτατη προδοσία» προς «όφελος των πλουσίων». «Οι οπαδοί λατρεύουν τον ανταγωνισμό ως έχει», είχε σχολιάσει ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον. «Είναι η απόλυτη ντροπή! Πρέπει να αντισταθούμε όλοι! Είναι απόλυτη απληστία. Οι άνθρωποι αυτοί είναι απατεώνες. Οι ιδιοκτήτες των κλαμπ αυτών δεν έχουν καμία σχέση με το ποδόσφαιρο και την ιστορία πάνω από 100 ετών που έχει σε αυτή τη χώρα, με φιλάθλους που έχουν ζήσει και αγαπήσει αυτές τις ομάδες…..», είχε τονίσει εξοργισμένος ο Γκάρι Νέβιλ.

Το κύμα των οπαδικών αντιδράσεων εξαπλώθηκε σε όλες τις χώρες, σαρώνοντας τους σχεδιασμούς των διοικήσεων. Το Football Supporters Europe τόνισε πως «το να δοθούν ακόμη περισσότερα χρήματα και δύναμη σε λίγους θα ήταν καταστροφικό, εμπλουτίζοντας μια χούφτα συλλόγων σε βάρος όλων των άλλων επιπέδων του παιχνιδιού».

Η μια ομάδα μετά την άλλη ανακοίνωναν την αποχώρησή τους από το project, το οποίο προκάλεσε σάλο, αλλά τελικά κράτησε λίγα 24ωρα. Αίσθηση είχε προκαλέσει πως από τη λίγκα απουσίαζαν και οι μεγάλες γαλλικές και οι γερμανικές ομάδες, όπως για παράδειγμα η Παρί Σεν Ζερμέν και η Μπάγερν Μονάχου. Επίσημα ο Βαυαροί τάχθηκαν κατά της κίνησης των «12» και το ίδιο δρόμο ακολούθησαν και άλλοι γερμανικοί σύλλογοι, όπως η Μπορούσια Ντόρτμουντ και η Λειψία. Την απόφαση να μη συμμετάσχουν στη Super League έλαβαν και οι γαλλικές ομάδες.

Και πολιτικές αντιδράσεις

Τη σκυτάλη των αποδοκιμασιών πήραν οι πολιτικοί. Πρωτοστάτες οι Μπόρις Τζόνσον (τότε πρωθυπουργό της Βρετανίας) και Εμανουέλ Μακρόν που χαιρέτισαν τις αντιδράσεις και τάχθηκαν υπέρ των «κυρώσεων» που σχεδίαζαν οι ευρωπαϊκές και παγκόσμιες ομοσπονδίες (UEFA και FIFA) κατά των εμπνευστών του «πραξικοπήματος». Η ισπανική κυβέρνηση τάχθηκε επίσης υπέρ των διεθνών ομοσπονδιών, ενώ ανάλογες δηλώσεις έγιναν και από άλλους ηγέτες κρατών – μελών της ΕΕ.

Ακόμη και ο ευρωπαίος επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς τόνισε πως η Super League δεν αντιπροσωπεύει «το είδος της Ευρώπης» που επιθυμεί. «Προσωπικά θα το μετάνιωνα πολύ αν αυτοί οι σύλλογοι διέκοψαν πραγματικά τους δεσμούς τους με την UEFA και τις εθνικές ομοσπονδίες και γυρνούσαν την πλάτη τους στον ανοιχτό ανταγωνισμό, την αθλητική αξία και την υποστήριξη στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο βάσης που εκπροσωπεί». 

Η ώρα της ετυμηγορίας

Η Super League καταδικάστηκε από την κοινή γνώμη, ως ένα θνησιγενές κατασκεύασμα της απληστίας των διοικήσεων, και διαλύθηκε εις τα εξ ων συνετέθη. Η υπόθεση πήρε το δρόμο προς τη δικαιοσύνη με τους βασικούς εκπροσώπους, τη European Super League Company και την εταιρεία προώθησης του εγχειρήματος «A22»), να προσφεύγουν κατά της UEFA, κατηγορώντας την για απαράδεκτο μονοπώλιο στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και για παραβίαση του ανταγωνισμού με τις απειλές για κυρώσεις σε συλλόγους και παίκτες που σχεδίαζαν να ενταχθούν στην κλειστή λίγκα.

Στη μάχη κατά της UEFA πρωτοστάτησαν οι διοικήσεις της Ρεάλ Μαδρίτης, της Μπαρτσελόνα και της Γιουβέντους, που φαίνεται πως δεν έχουν εγκαταλείψει ακόμη οριστικά την ιδέα της Super League. Η δίκη ξεκίνησε στο δικαστήριο της Μαδρίτης, ωστόσο παραπέμφθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η υπόθεση εκδικάστηκε στο Λουξεμβούργο τον Ιούλιο του 2022.

Ο εισαγγελέας τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της UEFA και της FIFA, τονίζοντας πως οι δύο ομοσπονδίες έχουν το δικαίωμα να επιβάλουν σκληρά μέτρα για να προστατεύσουν τις διοργανώσεις τους, και είναι «συμβατοί με το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ».

Υπογράμμισε επίσης πως η νομοθεσία της ΕΕ δεν απαγορεύει στην UEFA και τη FIFA να απειλούν με κυρώσεις συλλόγους που θέλουν να ενταχθούν σε ανταγωνιστικές διοργανώσεις και υποστήριξε το δικαίωμα των δύο ομοσπονδιών να διατηρούν το «αποκλειστικό μάρκετινγκ» στα δικά τους τουρνουά.

Όπως σημείωνε το Politico, η γνωμοδότηση του εισαγγελέα αποτέλεσε μια «σημαντική οπισθοδρόμηση» για τους εμπνευστές της Super League, οι οποίοι ευελπιστούσαν με την προσφυγή στη δικαιοσύνη να ανοίξει ο δρόμος για το εγχείρημά τους. «Το γεγονός και μόνο ότι η ίδια οντότητα λειτουργεί τόσο ως ρυθμιστική αρχή όσο και ως διοργανώτρια αρχή αθλητικών εκδηλώσεων δεν συνεπάγεται από μόνη της παραβίαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ», τόνισε ο εισαγγελέας.

Η UEFA χαιρέτισε «θερμά την κατηγορηματική γνωμοδότηση στο πλαίσιο της πρότασης του εισαγγελέα για την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υποστηρίζει την κεντρική αποστολή της ομοσπονδίας να διοικεί το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, να προστατεύει την πυραμιδική δομή και να αναπτύσσει το παιχνίδι σε όλη την Ευρώπη».

Εκατοντάδες σύλλογοι σε όλη την γηραιά ήπειρο εξέφρασαν επίσης την ικανοποίησή τους. Η γνωμοδότηση, ανέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση Συλλόγων, «προτείνει τη σαφή απόρριψη των προσπαθειών λίγων να υπονομεύσουν τα θεμέλια και την ιστορική κληρονομιά του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου για τους πολλούς».

Η οριστική απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται τον Δεκέμβριο και σύμφωνα με αξιωματούχο που έχει άμεση γνώση του θέματος η «ημέρα της κρίσης» θα είναι η 21^η Δεκεμβρίου. Η απόφαση, με την έκδοσή της, θα αποτελεί μια δεσμευτική ερμηνεία του δίκαιου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εν συνεχεία η υπόθεση θα επιστρέψει στο εμπορικό δικαστήριο της Μαδρίτης, το οποίο θα κληθεί να εφαρμόσει τα όσα αποφασίστηκαν για την υπόθεση «C-333/21 European Superleague Company».