Ο «βαρόνος» του ιταλικού σινεμά Ντίνο ντε Λαουρέντις

Ο ιταλός «αυτοκράτορας» της εγχώριας κινηματογραφίας έχει ήδη περάσει στα κιτάπια της Ιστορίας ως ο τελευταίος διατλαντικός μεγιστάνας του χώρου, καθώς γνώρισε δόξα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Σε μια λαμπρή καριέρα που μέτρησε 6 δεκαετίες κινηματογραφικής παραγωγής, χάρισε στην ανθρωπότητα μια σειρά από κορυφαία αριστουργήματα του παγκόσμιου σινεμά αλλά και μούφες τρελές, με την επιτυχία να διαδέχεται την αποτυχία σε έναν αδιάκοπο κύκλο ανατροπής! Ο ίδιος ακολούθησε ωστόσο με το ίδιο πείσμα τόσο τους μεγαλοπρεπείς θριάμβους όσο και τις παταγώδεις αποτυχίες του. Κι έτσι καταστράφηκε και ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του μπόλικες φορές στα 60 αυτά χρόνια της δράσης του, αυτός ο αποτυχημένος σκηνοθέτης που θα έβρισκε την κλίση του στην επικράτεια της παραγωγής, όπου και μεγαλούργησε. Ο ντε Λαουρέντις έκανε το ντεμπούτο του στην κινηματογραφική παραγωγή σε ηλικία 20 ετών και ήταν μόνο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που θα του στερούσε τον τίτλο του «παιδιού-θαύματος», καθώς ανήλθε σε διεθνή φήμη αναγκαστικά μετά τον πόλεμο. Χωρίς αυτόν, διαμάντια όπως «Ο Δρόμος» και «Οι Νύχτες της Καμπίρια» του Φελίνι δεν θα γεννιόταν ποτέ, ούτε βέβαια και μια σειρά επικών προδιαγραφών φιλμ, όπως το «Πόλεμος και Ειρήνη», ο «Βαραβάς», το «Βατερλό» και η «Βίβλος»! Η δαιμόνια ματιά του, που ήξερε να διαβάζει σενάρια και να προβλέπει την επιτυχία τους, στράφηκε αργότερα από το σινεμά-τέχνη στο σινεμά-ψυχαγωγία, κάτι που σηματοδότησε και τη μετακόμισή του στις ΗΠΑ, όπου εκεί υπέγραψε την παραγωγή σε εξίσου μνημειώδη φιλμ όπως το «Σέρπικο», οι «Τρεις Μέρες του Κόνδορα», «Κινγκ Κονγκ», «Φλας Γκόρντον», «Κόναν ο Βάρβαρος» και «Μπλε Βελούδο» για να αριθμήσουμε μερικές μόνο από τις επιτυχίες του. Ταυτοχρόνως, ήταν και ο παραγωγός που ενθρόνιζε σταρ, τόσο στην Ιταλία, όταν ανακάλυψε και έκανε διασημότητα τη σπουδαία ηθοποιό Σιλβάνα Μαγκάνο (την οποία παντρεύτηκε κιόλας), αλλά και μετά στις ΗΠΑ, όταν εκτόξευσε τον Αλ Πατσίνο στην υποκριτική κορυφή. Από ταινίες τρόμου και επιστημονικής φαντασίας μέχρι και σινεφίλ αριστουργήματα, ο ντε Λαουρέντις ασχολήθηκε με όλο το φάσμα του σινεμά, παραμένοντας ένας από τους τρομερότερους παραγωγούς που γνώρισε ποτέ η πολύπαθη κινηματογραφία. Και βέβαια συνεργάστηκε με αμέτρητους δημιουργούς, από τους οποίους θα αναφέρουμε τα μεγάλα ονόματα των Φεντερίκο Φελίνι («Ο Δρόμος»), Λουκίνο Βισκόντι («Ο Ξένος»), Ρομπέρτο Ροσελίνι («Δεν σε είχα απατήσει»), Τζον Χιούστον («Η Βίβλος»), Σίντνεϊ Λιούμετ («Σέρπικο»), Σίντνεϊ Πόλακ («Οι τρεις μέρες του Κόνδορα»), Μίλος Φόρμαν («Ράγκταϊμ»), Ίνγκμαρ Μπέργκμαν («Πρόσωπο με πρόσωπο») και Ντέιβιντ Λιντς… Πρώτα χρόνια Ο Ντίνο ντε Λαουρέντις γεννιέται στις 8 Αυγούστου 1919 στην επαρχία της Νάπολης ως γιος τοπικού παραγωγού ζυμαρικών. Ο μικρός μεγάλωσε πουλώντας τα μακαρόνια του πατέρα του και είχε πάντα όνειρο να ασχοληθεί με το σινεμά: ήθελε να γίνει σκηνοθέτης από μικρός! Κι έτσι θα βρεθεί αμέσως μετά το σχολείο να φοιτά πράγματι σε σχολή κινηματογράφου και μάλιστα στο περίφημο Centro Sperimentale di Cinematografia της Ρώμης, την παλιότερη σχολή σινεμά της Ευρώπης (είχε ιδρυθεί μόλις το 1935). Ασχολούνταν πλέον με την αγαπημένη του δραστηριότητα και πέρασε αναγκαστικά από όλες τις θέσεις του συνεργείου: από βοηθός παραγωγής και βοηθός σκηνοθέτη μέχρι ηθοποιός και μπούμαν. Το 1939 θα συνειδητοποιήσει πως είχε περισσότερο το πόστο του παραγωγού παρά του σκηνοθέτη και ήδη από την ίδια χρονιά θα υπογράψει την παραγωγή στην τοπικού βεληνεκούς ιταλική ταινία «Troppo tardi t’ho conosciuta» (1939). Το 1941 θα σκαρώσει άλλη μια ταινία, το «L’amore canta», αν και είναι τα αιματοβαμμένα χρόνια του Β’ Πολέμου, μια καθόλου ευνοϊκή εποχή για το σινεμά δηλαδή. Αμέσως μετά την αναγκαστική παύση για τον πόλεμο, ίδρυσε την περίφημη κατόπιν εταιρία παραγωγής του Dino de Laurentiis Cinematografica και πολλές φορές μαζί με τον άλλο τρομερό ιταλό παραγωγό Κάρλο Πόντι (και σύζυγο της Σοφία Λόρεν φυσικά) βάλθηκε να αλλάξει τη μοίρα του ιταλικού σινεμά. Κι έτσι αγκάλιασε ολόψυχα το νέο κινηματογραφικό ρεύμα που ξεπήδησε μέσα από τις στάχτες της κατεστραμμένης Ιταλίας, τον ιταλικό νεορεαλισμό! Το 1949 υπογράφει έτσι την παραγωγή σε μια ταινία-σταθμό του νέου είδους, το «Πικρό Ρύζι». Η ταινία έγινε παγκόσμια επιτυχία, ενώ γέννησε και την καριέρα της Σιλβάνα Μαγκάνο, την οποία επέλεξε ο ίδιος ο Ντίνο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι δυο τους ερωτεύτηκαν παράφορα στα γυρίσματα και παντρεύτηκαν την ίδια χρονιά. Σύντομα θα ήταν το αγαπημένο ζευγάρι της ιταλικής showbiz! Βασιλιάς του ιταλικού σινεμά Στις αρχές του 1950, ο ντε Λαουρέντις ένωσε τις δυνάμεις του με τον εξίσου θρυλικό παραγωγό Κάρλο Πόντι μέσω της νεοϊδρυθείσας εταιρίας παραγωγής Ponti-De Laurentiis. Μαζί αποφάσισαν να βγάλουν το ιταλικό σινεμά προς τα έξω και τα κατάφεραν από την πρώτη κιόλας στιγμή! Με τον κορυφαίο Φεντερίκο Φελίνι στη φαρέτρα του, ο Ντίνο υπογράφει την παραγωγή στα αριστουργήματα «Ο Δρόμος» (La Strada ) του 1954 και «Οι Νύχτες της Καμπίρια» του 1956, με αμφότερες τις ταινίες να αποσπούν το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας! Η εξωστρέφεια του ιταλικού σινεμά και η γέννηση του ιταλού μαέστρο Φελίνι χρωστούν πολλά στην εμπιστοσύνη που του έδειξε ο παραγωγός. Ντε Λαουρέντις και Πόντι το έριξαν κατόπιν σε σοφιστικέ έπη, με τον «Οδυσσέα» (1954), για τις ανάγκες του οποίου έφεραν στην Τσινετσιτά τον σπουδαίο αμερικανό ηθοποιό Κερκ Ντάγκλας, αλλά και τον αξιομνημόνευτο «Πόλεμο και Ειρήνη» (1956), ο οποίος έφερε στην Ιταλία τους Όντρεϊ Χέπμπορν και Χένρι Φόντα για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Οι στιγμές είναι ιστορικές για την εξωστρέφεια του ιταλικού σινεμά αλλά και την επαφή της ντόπιας κινηματογραφίας με το Χόλιγουντ. Η ταινία απέσπασε υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας… Η αγαστή συνεργασία με τον Πόντι πήρε ωστόσο τέλος στη στροφή της δεκαετίας του 1950 και οι δύο παραγωγοί τράβηξαν χωριστούς δρόμους. Ο ντε Λαουρέντις μόνο άπραγος δεν έμεινε: έχτισε τεραστίων διαστάσεων δικό του στούντιο έξω από τη Ρώμη, την Ντινοτσιτά (ως αντίπαλο δέος της Τσινετσιτά), για να εγκαινιάσει τη νέα δεκαετία παρουσίας στα κινηματογραφικά πράγματα της Ιταλίας. Εκεί γυρίστηκε το μεγαλύτερο μέρος της «Βίβλου» (1966), του επίσης μυθικού σκηνοθέτη Τζον Χιούστον, που έφερνε για μια ακόμα φορά στην Ιταλία διεθνή αστέρια όπως τους Ρίτσαρντ Χάρις, Άβα Γκάρντνερ και Πίτερ Ο’Τουλ. Πραγματικά ασταμάτητος, μετρούσε πια περισσότερες από 150 ταινίες στο ενεργητικό του! Η επόμενη τρομερή επιτυχία του ήταν η προσαρμογή του σεξπιρικού «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» από τον Φράνκο Τζεφιρέλι (1968). Αν και πάντα ενδιαφερόταν για το καλό σινεμά απ’ όποιο είδος κι αν αυτό ερχόταν, κι έτσι δεν δίστασε να υπογράψει την παραγωγή ακόμα και στο καλτ φιλμ επιστημονικής φαντασίας «Barbarella» (1968), που είχε πρωταγωνίστρια τη φουτουριστική Τζέιν Φόντα και σκηνοθέτη τον τότε άντρα της Ροζέ Βαντίμ… Κίνηση ματ: αλλαγή έδρας στο Χόλιγουντ Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο ντε Λαουρέντις έκανε στροφή από το ποιοτικό σινεμά στο πιο εμπορικό. Κι έτσι η κίνηση που όφειλε να κάνει ήταν να μετακομίσει στις ΗΠΑ, την καρδιά του σινεμά-ψυχαγωγία. Άφησε πλέον τα έπη και το βαρύ πυροβολικό των ιταλών μετρ και ασχολήθηκε με πιο γήινες παραγωγές, φιλμ δράσης και θρίλερ δηλαδή, για τα οποία αποζητούσε ωστόσο μια πιο καλλιτεχνική περιβολή, έτσι μαθημένος καθώς ήταν να δουλεύει με τον Φελίνι, τον Ροσελίνι και τον Βισκόντι! Στις πρώτες του μεγάλες παραγωγές στο Χόλιγουντ περιλαμβάνεται το σπουδαίο «Σέρπικο» (1973) του Σίντνεϊ Λιούμετ, που καθιέρωσε τον Αλ Πατσίνο ως μεγάλο πρωταγωνιστή του κινηματογραφικού πανιού. Ο ντε Λαουρέντις καθιέρωσε επίσης και τον άλλο δημοφιλή πρωταγωνιστή της δεκαετίας, τον σκληρό Τσαρλς Μπρόνσον, τις περισσότερες ταινίες του οποίου υπέγραψε ο ιταλός μεγιστάνας. Ξεχωρίζει εδώ το «The Valachi Papers» (1972)… Οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται όμως εύκολα κι έτσι το 1977 ο Ντίνο επέστρεψε στις σινεφίλ δημιουργίες με δύο ταινίες: τον «Καζανόβα» του παλιού του συνεργάτη Φεντερίκο Φελίνι και το «Αυγό του Φιδιού» του κορυφαίου Ίνγκμαρ Μπέργμαν! Εδώ και χρόνια ωστόσο δούλευε πυρετωδώς στο remake μιας ταινίας του 1933 που ήθελε διακαώς να αναβιώσει: μιλάμε φυσικά για την κλασική ταινία δράσης «Κινγκ Κονγκ» (1976)! Η πλέον αξιομνημόνευτη ενσάρκωση του τεράστιου πιθηκοειδούς εξασφάλισε στην Τζέσικα Λανγκ μια ζηλευτή καριέρα… Επιστρέφοντας στην επιστημονική φαντασία, ο ιταλός παραγωγός χρηματοδότησε πολλές μεταφορές βιβλίων στη μεγάλη οθόνη κατά τη δεκαετία του ’80. Το 1980 η σύγχρονη εκδοχή του κλασικού ήρωα «Flash Gordon» βγήκε στο πανί, αν και το κοινό δεν την υποδέχτηκε όπως θα ήθελε ο ντε Λαουρέντις. Λίγο αργότερα, το 1984, ο ντε Λαουρέντις έβαλε βαθιά το χέρι στην τσέπη για να φέρει στη ζωή το πολυδάπανο «Dune» (1984) του Ντέιβιντ Λιντς, που βασιζόταν στο ομώνυμο έπος επιστημονικής φαντασίας του Φρανκ Χέρμπερτ. Ο τεράστιος προϋπολογισμός της ταινίας δεν εξασφάλισε στο φιλμ την πορεία που θα ήθελαν οι δημιουργοί στο box office… Κατοπινά χρόνια και θάνατος Αυτή την εποχή ο ντε Λαουρέντις βίωσε μια σειρά προσωπικών τραγωδιών. Ο γιος του (είχε εν τω μεταξύ αποκτήσει με τη Μαγκάνο τέσσερα παιδιά) Φεντερίκο σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1981, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του. Δύο χρόνια αργότερα, έπεσαν οι τίτλοι τέλους στον μακροχρόνιο γάμο του με τη σπουδαία ηθοποιό, η οποία έφυγε από τον κόσμο το 1989 καταμεσής του θυελλώδους διαζυγίου τους. Η αμερικανική εταιρία παραγωγής που είχε ιδρύσει, η De Laurentiis Entertainment Group (DEG), μπήκε σε μεγάλες περιπέτειες χρηματοδοτώντας μια σειρά παταγωδών αποτυχιών αυτή την περίοδο (όπως το διαβόητο και τραγικό «Tai-Pan» του 1986), κάτι που έριξε βαριά σκιά στο μέλλον της επιχείρησης. Ο παραγωγός παραιτήθηκε από το τιμόνι της DEG το 1988 στον απόηχο της οικονομικής της δυσπραγίας. Στα τάρταρα πλέον, δεν είχε πει ωστόσο ακόμα την τελευταία του λέξη. Συνέχισε λοιπόν τις παραγωγές, αν και πλέον στράφηκε στην τηλεόραση και την καλωδιακή τηλεόραση, χρηματοδοτώντας μια σειρά από σειρές για το δίκτυο CBS αλλά και άλλους σταθμούς. Επέστρεψε βέβαια στο σινεμά, αν και πλέον φαινόταν ότι είχε χάσει το μαγικό του άγγιγμα: υπέγραψε την παραγωγή στο «Body of Evidence» (1993) με πρωταγωνίστρια τη Μαντόνα(!), αλλά και στο θρίλερ «Unforgettable» (1996) με τον Ρέι Λιότα. Αμφότερα τα φιλμ ήταν εισπρακτικές και καλλιτεχνικές αποτυχίες… Τελευταίος σταθμός του μεγάλου παραγωγού στο σινεμά ήταν τα γραπτά του Thomas Harris για τον θρυλικό ήρωά του, κάποιον… Hannibal Lecter! Παρά το γεγονός ότι αρνήθηκε την παραγωγή του πρώτου φιλμ της σειράς, του μοναδικού «Η Σιωπή των Αμνών» (1991), υπέγραψε το sequel «Hannibal» (2001) αλλά και τα δύο prequel, «Red Dragon» (2002) και «Hannibal Rising» (2007). Στη διάρκεια της 60χρονης καριέρας του ως παραγωγός, ο ντε Λαουρέντις υπέγραψε την παραγωγή σε 500 φιλμ και συμμετείχε με πολλούς ακόμα τρόπους και σε άλλες 100 ταινίες! Το 2000 έλαβε το σπουδαίο βραβείο Irving G. Thalberg Memorial Award από την Academy of Motion Picture Arts and Sciences σε αναγνώριση της αναντίρρητης συνεισφοράς του στο σινεμά. Το 1990 παντρεύτηκε την επίσης κινηματογραφική παραγωγό Martha Schumacher, με την οποία απέκτησε άλλες δύο κόρες. Ο Ντίνο ντε Λαουρέντις άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Νοεμβρίου 2010 στο σπίτι του στο Μπέβερλι Χιλς, έχοντας πια αγγίξει τα 91 χρόνια μιας υπέροχης ζωής γεμάτη σινεμά… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr