Τον έχουν χαρακτηρίσει ως τον «Χανς Κρίστιαν Άντερσεν των κόμικς», κι αυτό γιατί ο αγαπημένος σχεδιαστής μικρών και μεγάλων ήταν μεγάλος παραμυθάς!
Η πένα του έδωσε ζωή σε τόσους και τόσους λατρεμένους ήρωες της Disney, όπως τον Ντόναλντ Ντακ, τον Σκρουτζ Μακ Ντακ, αλλά και τον Γκαστόνε, τον Κύρο Γρανάζη, τον Γλόμπο, τη Μάτζικα Ντε Σπελ, τους Μικρούς Εξερευνητές, του Λύκους, ακόμα τον άσπονδο γείτονα του Ντόναλντ, κύριο Τζόουνς!
Και βέβαια μπορεί να έκανε εκατομμύρια μικρούς και μεγαλύτερους φίλους των ιστοριών της Disney να σκάνε στα γέλια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, ο ίδιος ήταν ωστόσο άγνωστος στο πλατύ κοινό, άλλος ένας συνεπής εργάτης της φίρμας δηλαδή που περνούσε τη ζωή του στο σχεδιαστήριο (μέχρι τα ύστερά του χρόνια τουλάχιστον!).
Ο Καρλ Μπαρκς υπέγραψε, γράφοντας και σχεδιάζοντας, τις ιστορίες του Ντόναλντ Ντακ και της θεότρελης παρέας του από το 1942-1966, με το έργο του να επανεκδίδεται συνεχώς και να απολαμβάνεται από όλους εδώ και πάνω από μισό αιώνα. Ήταν όμως κάτι παραπάνω από σχεδιαστής, καθώς από τις σελίδες των κόμικς του σατιρίστηκε μια ολόκληρη εποχή, σε ένα διαχρονικό και εντελώς ιδιοσυγκρασιακό μείγμα χιούμορ και περιπέτειας.
Ο Μπαρκς διακωμώδησε τις μεγάλες αφηγήσεις του παρελθόντος, από το γουέστερν μέχρι την αρχαία ελληνική μυθολογία, όχι όμως για να τις απομυθοποιήσει, αλλά για να τους δώσει μια δεύτερη ζωή στο σήμερα. Δικαίως λοιπόν έχει θεωρηθεί ως ένας από τους μεγαλύτερους παραμυθάδες του 20ού αιώνα: κάνοντάς μας να γελάμε με τα κωμικά του παραμύθια και τα παρατράγουδα των παπιών του, μας πέρασε οικουμενικά μηνύματα που ούτε τα καταλάβαμε ως παιδιά, είναι όμως πλέον βαθιά ριζωμένα στον ψυχισμό μας…
Πρώτα χρόνια
Ο Καρλ Μπαρκς γεννιέται στις 27 Μαρτίου 1901 στο Όρεγκον των ΗΠΑ, μέσα σε αγροτική οικογένεια, η οποία ζούσε σχεδόν απομονωμένη στη φάρμα της. Μοναχικό και συνεσταλμένο παιδί, δούλευε από μικρός στα χωράφια με τον αδερφό του, διαπρέποντας ταυτοχρόνως στο σχολείο.
Το 1911 η φαμίλια μετακόμισε στην Καλιφόρνια, αν και σύντομα οι οικονομικές περιπέτειες θα τους ανάγκαζαν να επιστρέψουν στο Όρεγκον, μόνο για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα: το 1916 πεθαίνει η μητέρα και το πρόβλημα ακοής του νεαρού αγοριού επιδεινώνεται, μην μπορώντας πια να παρακολουθεί τους δασκάλους στην τάξη.
Και καθώς η οικογένεια πάλευε καθημερινά για τον επιούσιο, ο έφηβος Καρλ εγκαταλείπει το σχολείο και ψάχνει για δουλειά…
Οικονομικές περιπέτειες και γάμοι
Πήρε λοιπόν σβάρνα μια σειρά από δουλειές του ποδαριού, όπως αχθοφόρος, φορτηγατζής, ξυλοκόπος, σιδηροδρομικός υπάλληλος, καουμπόι και άλλα πολλά, με τον κατοπινό του ήρωα, τον Ντόναλντ, που δεν στέριωνε ποτέ σε δουλειά, να έλκει την έμπνευσή του από τις πρώτες αυτές περιπέτειες του δημιουργού του!
Οι μετακινήσεις του από εργασία σε εργασία θα τον φέρουν σε επαφή με πολλούς ιδιαίτερους ανθρώπους, με τον ίδιο να εμπιστεύεται πάντα το έμφυτο χιούμορ του για να παλεύει τις δυσκολίες της ζωής, όπως ακριβώς δηλαδή και οι κατοπινοί ήρωές του. Αφού λοιπόν μαστίστηκε από οικονομικές δυσκολίες και δεν στέριωσε πουθενά, σκέφτηκε τότε να ασχοληθεί πιο σοβαρά με το χόμπι που είχε από παιδί: τον σχεδιασμό.
Ήταν αυτοδίδακτος καρτουνίστας, αντιγράφοντας ως πιτσιρίκι τα σκίτσα και τις γελοιογραφίες που έβλεπε σε εφημερίδες και περιοδικά, αν και το ταλέντο του περνούσε απαρατήρητο στη μικρή αγροτική κωμόπολη. Αυτό που δεν πέρασε απαρατήρητο ήταν τα νιάτα του και το παράστημά του, που θα κάνουν την όμορφη χωριατοπούλα Pearl Turner να τον παντρευτεί το 1921 και να του χαρίσει σύντομα δύο παιδιά.
Το μικρόβιο του σκιτσογράφου όμως τον είχε προσβάλει για τα καλά και πλέον άρχισε να πουλά σκίτσα του σε τοπικές εφημερίδες. Η νέα του αυτή απασχόληση έδειχνε τη δυναμική της, δεν μπορούσε ωστόσο να του εξασφαλίσει τα προς το ζην, έκανε λοιπόν και άλλες δουλειές. Το 1929 χώρισε τη σύζυγό του και λίγο αργότερα γνώρισε τη δεύτερη κυρία Μπαρκς, την Clara Balken, την οποία θα παντρευτεί το 1938…
Η περιπέτεια με την Disney
Τον Νοέμβριο του 1935 ο Καρλ έμαθε ότι ο Γουόλτ Ντίσνεϊ έψαχνε σχεδιαστές για το στούντιό του κι έτσι σκέφτηκε αμέσως να κάνει αίτηση. Εντελώς αναπάντεχα, η Disney τον κάλεσε για δοκιμαστικό κι έτσι ο νεαρός επαρχιώτης πήρε τα μπογαλάκια του και κατηφόρισε στο Λος Άντζελες!
Κι έτσι ξεκίνησε ως μαθητευόμενος και δειλά-δειλά στο μεγάλο στούντιο της Καλιφόρνια, έναν και πλέον χρόνο μετά την εμφάνιση του Ντόναλντ Ντακ στις μικρές ιστορίες «The Wise Little Hen» (9 Ιουνίου 1934).
Παρά το γεγονός ότι ζωγράφιζε και αντέγραφε τα σχέδια των άλλων, σύντομα άρχισε να υποβάλει προτάσεις για ιστορίες και χαρακτήρες με τέτοια δυναμική και ταλέντο, που δεν μπορούσε φυσικά να περάσει απαρατήρητο: κι έτσι μέσα σε δύο χρόνια μετακινήθηκε στο τμήμα ιστοριών!
Η πρώτη του ιστορία που πουλήθηκε ήταν με τον Ντόναλντ Ντακ (που δεν είναι δικός του ήρωας, ο Μπαρκς απλώς τον υιοθέτησε και τον απογείωσε), μια σεκάνς δηλαδή όπου ένας αυτόματος κουρέας-καρέκλα τον αφήνει γουλί. Έπειτα από τις πιέσεις του ίδιου, το 1937 ο Ντόναλντ Ντακ αποσπάστηκε από τσιράκι του Μίκι Μάους και του Γκούφι και απέκτησε δικές του ιστορίες, ένα τμήμα ολόκληρο δηλαδή που ασχολούταν με τις περιπέτειές του.
Ο Μπαρκς τέθηκε σύντομα επικεφαλής του νέου τμήματος (από κοινού με τον μόνιμο πλέον συνεργάτη του Τζκ Χάνα), παράγοντας καταιγιστικά ιστορίες και σκίτσα, τα οποία όταν έπαιρναν την έγκριση του Γουόλτ, κυκλοφορούσαν στην αγορά…
Ο «Good Duck Artist»
Δεν ήταν όμως καθόλου ευχαριστημένος από το στούντιο και τον ιδιοκτήτη του, τόσο από τις συνθήκες εργασίας όσο και από την έλλειψη κλιματισμού στον χώρο! Κι έτσι παραιτήθηκε το 1942. Πριν φύγει όμως σκάρωσε μια 64σελιδη περιπέτεια με τον Ντόναλντ και τα πρωτοεμφανιζόμενα ανίψια του Χιούι, Λιουί, Ντιούι (με τίτλο «Donald Duck Finds Pirate Gold»), η οποία κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1942 ως η πρώτη ιστορία του Ντόναλντ και των ανιψιών του!
Εγκαταλείποντας όμως την Disney Studio, ο Μπαρκς αποφάσισε να φύγει οριστικά από το επάγγελμα: εγκαταστάθηκε σε απομονωμένη περιοχή με την οικογένειά του για να ασχοληθεί με κοτόπουλα! Ήθελε να ανοίξει πτηνοτροφική μονάδα, έπρεπε όμως να βρει πόρους γι’ αυτό, πόρους που μόνο η πένα του ήξερε να του εξασφαλίζει.
Κι έτσι άρχισε να παράγει κωμικές ιστορίες με τον Ντόναλντ για λογαριασμό άλλου στούντιο (Western Publishing), μέχρι να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τα κοτέτσια του. Η πρώτη 10σελιδη ιστορία με τον Ντόναλντ κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1943, ως η πρώτη με τις πάπιες της Disney που παράγονταν εκτός της εταιρίας, ένας αριθμός που θα έφτανε στις 500 στις τρεις και πλέον δεκαετίες που θα ασχολούταν ο Μπαρκς με τα παπιά του! Μέχρι και μετά τη συνταξιοδότησή του δηλαδή (αν και αργότερα θα επέστρεφε στη μεγάλη -αν και όχι πάντα φιλόξενη- αγκαλιά της Disney).
Σύντομα ο Ντόναλντ και τα ανίψια του θα πλαισιώνονταν με έναν θίασο εκκεντρικών και πολύχρωμων χαρακτήρων, όπως ο υπερτυχερός ξάδερφος του Ντόναλντ, Γκαστόνε, ο τρελός επιστήμονας Κύρος Γρανάζης, η μάγισσα Μάτζικα Ντε Σπελ, η Νταίζη, οι δικές της ανιψιές και ο ζάμπλουτος θείος φυσικά, ο Σκρουτζ Μακ Ντακ (εμφανίστηκε το 1947)! Το σύμπαν του Ντόναλντ Ντακ είχε μόλις γεννηθεί και είχε έρθει για να μείνει.
Την ώρα όμως που θριάμβευε δημιουργικά, ο γάμος του είχε αρχίσει να παίρνει την κάτω βόλτα. Το ζευγάρι πήρε διαζύγιο το 1951, αν και ο Μπαρκς ήταν στην πιο γόνιμη περίοδό του: φιλοτεχνούσε πια πίνακες ζωγραφικής και έκανε εκθέσεις στις ΗΠΑ, όπου και γνώρισε τη ζωγράφο και τρίτη του σύζυγο τελικά Margaret Wynnfred Williams (παντρεύτηκαν το 1954 και παρέμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό της)…
Κατοπινά χρόνια
Ο Καρλ Μπαρκς συνταξιοδοτήθηκε το 1966, αν και δεν θα τον άφηναν φυσικά σε ησυχία, παρακαλώντας τον γονυπετής να μην παρατήσει τα διάσημα παπιά του. Το τελευταίο του κόμικ ήταν μια περιπέτεια με την Νταίζη Ντακ που κυκλοφόρησε για λογαριασμό της Disney τον Νοέμβριο του 1968.
Όχι όμως το οριστικά τελευταίο του, καθώς έμελλε να ξαναχτυπήσει με τρεις ολοκαίνουριες περιπέτειες του Ντόναλντ (1970-1974). Ταυτοχρόνως, το είχε ρίξει στη ζωγραφική και περιόδευε στις ΗΠΑ επιδεικνύοντας τις ελαιογραφίες του. Ζήτησε μάλιστα από την Disney, που είχε πάντα τα δικαιώματα, να του επιτρέψει να χρησιμοποιεί τις φιγούρες (του) στους πίνακες ζωγραφικής του και σε μια αναπάντεχη τροπή, το στούντιο του επέτρεψε να ζωγραφίζει τα παπιά του χωρίς περιορισμούς!
Όταν μάλιστα κυκλοφόρησαν τα νέα ότι ο μέχρι τότε άγνωστος δημιουργός του κόσμου των παπιών ζωγράφιζε πίνακες με τον Ντόναλντ, τον Σκρουτζ και τα άλλα παιδιά, οι παραγγελίες για ελαιογραφίες άρχισαν να πέφτουν βροχή, συμβάλλοντας σε μια άνετη ζωή στην τρίτη ηλικία. Τότε ήταν που έγινε φίρμα ο Μπαρκς, με απανωτές συνεντεύξεις και εμφανίσεις σε τηλεόραση και ραδιόφωνο.
Η Disney υπαναχώρησε -όπως ήταν φυσικό- κάποια στιγμή στο θέμα των δικαιωμάτων και του απαγόρευσε να χρησιμοποιεί τις φιγούρες που ο ίδιος είχε γεννήσει. Μεσολάβησαν όμως πολλοί και το 1981 το στούντιο του επέτρεψε να φιλοτεχνήσει άλλη μια σειρά με τα θρυλικά παπιά του, τα οποία κατέληξαν τελικά να γίνουν ολοκαίνουριο τεύχος με τον Σκρουτζ Μακ Ντακ από τον αυθεντικό δημιουργό του! Και ναι, πούλησε τρελά…
Το 1983 συγκεντρώθηκαν οι περισσότερες από 500 ιστορίες του Μπαρκς με τα παπιά του και εκδόθηκαν σε τόμους: «Η Μεγάλη Βιβλιοθήκη του Καρλ Μπαρκς» κυκλοφόρησε και στα ελληνικά.
Ασίγαστος μέχρι το τέλος, έφτιαξε τελικά το δικό του στούντιο (Carl Barks Studio) και κυκλοφόρησε μερικές ακόμα ιστορίες, αν και πλέον οι βοηθοί του ανέλαβαν τη συνέχιση του μυθικού του έργου.
Ο μεγάλος καρτουνίστας έφυγε από τη ζωή στις 25 Αυγούστου 2000, σε ηλικία 99 ετών. Χτυπημένος από λευχαιμία εδώ και αρκετά χρόνια, ήταν μέχρι την τελευταία του στιγμή, όπως έλεγαν οι γιατροί και οι νοσοκόμες, «χωρατατζής μέχρι δακρύων»…
Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr
