Ο πολιτικοποιημένος σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν

Ένας από τους πλέον καταξιωμένους σεναριογράφους, σκηνοθέτες και παραγωγούς του αμερικανικού κινηματογράφου, τιμημένος ευρύτατα με πολυάριθμες διακρίσεις και Όσκαρ, δεν μασάει τα λόγια του όταν είναι να κάνει κριτική στο σύστημα, μέρος του οποίου είναι εξάλλου και ο ίδιος. Ο άνθρωπος που χάρισε στον πλανήτη αριστουργήματα όπως τα «Platoon», «Γεννημένος την 4η Ιουλίου», «JFK», «Natural Born Killers» και τόσα ακόμα μετρά στο ενεργητικό του και αρκετές αποτυχίες, τόσο εισπρακτικά όσο και εμπορικά (βλέπε τον «Αλέξανδρο»), κάνοντάς τον να μοιάζει συχνά άνισος στις δουλειές του. Ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο λοιπόν και έχοντας υπηρετήσει τη θητεία του στον Πόλεμο του Βιετνάμ, καταπιάνεται συχνά με την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ αλλά και τη διεθνή κατάσταση, με τις παρατηρήσεις του να γίνονται πάντοτε πρωτοσέλιδο. Κι έτσι για περισσότερο από τρεις δεκαετίες ο Όλιβερ Στόουν σκαρώνει ταινίες που αναγκάζουν το κοινό να προβληματιστεί αλλά και να αμφισβητήσει αυτά που ξέρει για ιστορικά και πολιτικά γεγονότα: αφού καταπιάστηκε με το θέμα του ασύμφορου για τις ΗΠΑ Πολέμου του Βιετνάμ, τον αδίστακτο κόσμο της Γουόλ Στριτ αλλά και τις προεδρικές περιπέτειες Κένεντι και Νίξον, ο τρεις φορές βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης έστρεψε το βλέμμα του ακόμα και στη Λατινική Αμερική, διερωτώμενος συχνά για τον ρόλο που διαδραματίζουν τα ΜΜΕ στη διαμόρφωση των αντιλήψεων της κοινής γνώμης αλλά και των -παραπλανημένων εν πολλοίς- πολιτικών απόψεων. Άνθρωπος λοιπόν της εποχής του και μέσα σε όλα, ένα από τα αγαπημένα παιδιά του Χόλιγουντ ήρθε στον κόσμο για να φτιάξει πολιτικές ταινίες, με την ευρύτερη έννοια του πολιτικού… Πρώτα χρόνια Ο Ουίλιαμ Όλιβερ Στόουν γεννιέται στις 15 Σεπτεμβρίου 1946 στη Νέα Υόρκη μέσα σε οικογένεια της Γουόλ Στριτ: ο πατέρας του ήταν πετυχημένος χρηματιστής στην οικονομική μητρόπολη του κόσμου. Μεγαλωμένος λοιπόν με τα προνόμια της άρχουσας τάξης, δεν στερήθηκε τίποτα ως παιδί και φοίτησε σε πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία, πριν βρεθεί μια ωραία πρωία να σπουδάζει στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Yale. Ο ρους της ζωής του έμελλε ωστόσο να αλλάξει όταν εγκατέλειψε τις σπουδές του για να καταταγεί εθελοντικά στον στρατό. Ήταν τα ταραγμένα χρόνια του Πολέμου του Βιετνάμ και ο νεαρός φοιτητής ένιωσε το πατριωτικό κάλεσμα. Στο Βιετνάμ λοιπόν ήταν που θα έρθει σε επαφή με τις φρικαλεότητες του πολέμου αλλά και με την κουλτούρα των ναρκωτικών και της εναλλακτικής για την εποχή μουσικής των Doors και των Jefferson Airplane. Η γυάλινη εικόνα που του είχε εξασφαλίσει το προστατευτικό οικογενειακό του περιβάλλον είχε θρυμματιστεί ανεπανόρθωτα. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, ο βετεράνος του Βιετνάμ παρασημοφορήθηκε για τα ανδραγαθήματά του στις φονικές μάχες, εκείνος ένιωθε όμως πια πιο κοντά στις τέχνες και την υποκουλτούρα της εποχής παρά στην παλιά ζωή του. Είναι η εποχή των αριστερών πολιτικών αναζητήσεων, κάτι που θα ερχόταν για να μείνει στη ζωή του Στόουν για πάντα. Η επιστροφή στο Yale ήταν πια εκτός ενδιαφερόντων του και επιδίωξε αντιθέτως να σπουδάσει κινηματογράφο, έχοντας ήδη σκαρώσει τα πρώτα του σενάρια στο Βιετνάμ. Κι έτσι αποφασίζει να φοιτήσει στην κινηματογραφική σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης με δάσκαλο όχι άλλον από τον Μάρτιν Σκορσέζε! Η πρώτη του λοιπόν δουλειά θα είναι το σπουδαστικό φιλμ μικρού μήκους «Last Year in Viet Nam» (1971), το οποίο θα κάνει τους καθηγητές του να τον προσέξουν. Κατόπιν σκάρωσε το χαμηλού προϋπολογισμού φιλμ «Seizure» (1974), το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στη μεγάλου μήκους ταινία δηλαδή, στην οποία υπέγραψε και το σενάριο. Για να μπορεί να συντηρηθεί μάλιστα, καθώς οι αγαστές σχέσεις με την οικογένειά του είχαν πάρει πια την κάτω βόλτα, δούλευε ταξιτζής στη Νέα Υόρκη… Φημισμένος σκηνοθέτης Τα επόμενα χρόνια ο Στόουν θα ασχολούνταν με ολοένα και πιο σημαντικά projects, όπως το 1978 ας πούμε, όταν υπέγραψε το σενάριο στο περίφημο «Εξπρές του Μεσονυχτίου» του Άλαν Πάρκερ! Η δημοφιλέστατη ταινία χάρισε στον Στόουν το πρώτο του Όσκαρ, στην κατηγορία Καλύτερο Διασκευασμένο Σενάριο, επιτρέποντάς του έτσι να περάσει από τη γραφομηχανή του σεναριογράφου στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Η πρώτη του ταινία για λογαριασμό μεγάλου χολιγουντιανού στούντιο θα έρθει έτσι το 1981: το «The Hand» ήταν όμως εισπρακτική αποτυχία, βάζοντας έτσι την καριέρα του στον πάγκο πριν καλά-καλά αυτή ξεκινήσει. Κι έτσι επέστρεψε στην κινηματογραφική επικράτεια που τον είχε αναδείξει, το σενάριο, γράφοντας την πλοκή στις τεράστιες εισπρακτικές επιτυχίες της εποχής «Κόναν ο Βάρβαρος» (1982) και «Σημαδεμένος» (1983)! Η καθοριστική του χρόνια έμελλε να έρθει το 1986, όταν του δόθηκε και πάλι η δυνατότητα, λόγω των πετυχημένων σεναρίων του, να δοκιμαστεί για άλλη μια φορά στη σκηνοθεσία: σκαρώνει λοιπόν το πολιτικό δράμα «Salvador», που εξασφαλίζει στον πρωταγωνιστή του Τζέιμς Γουντς υποψηφιότητα για Όσκαρ, και το αντιπολεμικό του αριστούργημα «Platoon»! Το δεύτερο έσπασε τα ταμεία, έφερε τους Τομ Μπέρεντζερ και Γουίλιαμ Νταφόε στις υποψηφιότητες του χρυσού αγαλματιδίου και εξασφάλισε στον Στόουν το Όσκαρ Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας! Η σκηνοθετική καριέρα του Στόουν απογειώθηκε και τίποτα πια δεν μπορούσε να την ανακόψει… Μετά την ασύλληπτη επιτυχία του πραγματικά σπουδαίου αντιπολεμικού έπους ακολούθησε ένας καταιγισμός από δουλειές, συχνά αμφιλεγόμενες και στα σίγουρα άνισες μεταξύ τους: το «Wall Street» έρχεται το 1987 για να εξασφαλίσει Όσκαρ στον πρωταγωνιστή του Μάικλ Ντάγκλας, ακολουθεί το παραγνωρισμένο «Talk Radio» (1988) και κατόπιν έρχεται το «Born on the Fourth of July» (1989), με τον βετεράνο του Βιετνάμ Τομ Κρουζ να βοηθά τον σκηνοθέτη του να αποσπάσει το δεύτερο Όσκαρ Σκηνοθεσίας ! Κατέχοντας πια θρυλικό στάτους στο Χόλιγουντ, ο Στόουν δεν θα σταματούσε να χαρίζει στα κινηματογραφικά στούντιο τη μία επιτυχία πίσω από την άλλη: το «The Doors» έρχεται το 1991 για να διηγηθεί την ιστορία της περίφημης ροκ μπάντας και ακολουθείται από δεύτερη επιτυχία την ίδια χρονιά, το «JFK», την ταινία μυθοπλασίας με τη φερόμενη συνωμοσία πίσω από τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι. Η ταινία εξασφαλίζει στον Στόουν υποψηφιότητες για Όσκαρ Σκηνοθεσίας και Διασκευασμένου Σεναρίου. Σειρά έχει κατόπιν το αιματοβαμμένο «Natural Born Killers» (1994), με τον Γούντι Χάρελσον και την Τζουλιέτ Λιούις, ακολουθούμενο την επόμενη χρονιά από το αμφιλεγόμενο «Nixon» (1995), τη ματιά του ίδιου του Στόουν στα χρονικά του αμερικανού προέδρου. Το 1999, ο Στόουν υπέγραψε σενάριο, σκηνοθεσία και παραγωγή στο αθλητικό του δράμα «Any Given Sunday» με το all-star καστ και λίγο αργότερα επέστρεψε στη γνώριμη επικράτεια του πολιτικού κινηματογράφου με το ντοκιμενταρίστικο «Comandante» (2003), που απαθανατίζει τα χρονικά του κουβανού ηγέτη Φιντέλ Κάστρο και σηματοδοτεί στροφή 180 μοιρών στο σκηνοθετικό του στιλ. Η επιστροφή του Στόουν στα υψηλού προϋπολογισμού φιλμ λαμβάνει χώρα το 2004 με τον αμφιλεγόμενο «Αλέξανδρο», εκεί όπου οι κινηματογραφικές περιπέτειες του μακεδόνα στρατηλάτη θα φέρουν στον σκηνοθέτη ουκ ολίγες κριτικές. Δύο χρόνια αργότερα, ο Στόουν επέστρεψε στο box office με την ταινία καταστροφής «World Trade Center» (2006), που βασιζόταν στα αιματοβαμμένα γεγονότα του τρομοκρατικού χτυπήματος της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Η ταινία αποδείχθηκε εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία! Το 2008 ο Στόουν επέστρεψε στα γνώριμα νερά της πολιτικής βιογραφίας σκηνοθετώντας το «W», τη ζωή του αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους, και την επόμενη χρονιά σκάρωσε το «South of the Border», το ανατρεπτικό ντοκιμαντέρ του για τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, και την παραπληροφόρηση του αμερικανικού λαού για τις λατινοαμερικάνικες χώρες. Το 2010 ο Στόουν ξανασυνεργάστηκε με τους Μάικλ Ντάγκλας και Μάρτιν Σιν για το δεύτερο μέρος του «Wall Street» («Money Never Sleeps»), στο οποίο πέρα από τη σκηνοθεσία συνυπέγραψε και το σενάριο, το οποίο του χάρισε υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα. Αεικίνητος και πιο πολιτικός από ποτέ, προγραμματίζει τώρα ταινία για τις αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν, κατακεραυνώνοντας ταυτοχρόνως το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ όπου σταθεί κι όπου βρεθεί. Το αγαπημένο παιδί του Χόλιγουντ είναι πια το μαύρο πρόβατο της δημόσιας ζωής των ΗΠΑ… Προσωπική ζωή Ο Στόουν έχει περάσει τα σκαλιά της εκκλησίας τρεις φορές. Παντρεύτηκε τη Najwa Sarkis τον Μάιο του 1971 και πέρασε στο πλευρό της 6 χρόνια κοινής συζυγικής ζωής. Τη δεύτερη σύζυγό του, Elizabeth Burkit Cox, την παντρεύτηκε τον Ιούνιο του 1981 και μέχρι το διαζύγιό τους το 1993 είχαν αποκτήσει δύο γιους. Τελευταίος σταθμός της ζωής του η τρίτη του σύζυγος, Sun-jung Jung, με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Tara… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr