Η «αγία των φτωχών» Εβίτα Περόν

Όταν η σύζυγος του προέδρου καταφέρνει με τα έργα και τις πράξεις της να τον «υποσκελίσει», τότε μιλάμε σίγουρα για την Εβίτα Περόν.

Η Εύα «Εβίτα» Περόν ήταν γυναίκα του προέδρου της Αργεντινής Χουάν Περόν κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ’50, διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στην εξουσία του συζύγου της: παρά το γεγονός ότι εκείνος ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους φτωχούς και την εργατική τάξη της χώρας, εκείνη λατρεύτηκε σαν θεά!

Ακούραστη, συνεπής και ικανότατη στα λόγια, αφιέρωσε τη ζωή της στο να κάνει την Αργεντινή έναν καλύτερο τόπο για όλους, ιδιαίτερα για τους μη προνομιούχους.

Και ο λαός τής το αναγνώρισε, αντιγυρίζοντας την αγάπη που τον περιέβαλλε και βάζοντάς τη μια για πάντα στις καρδιές και το μυαλό του…

Ας δούμε τα σημαντικότερα γεγονότα του βίου της…

Πρώτα χρόνια

Ο πατέρας της Μαρία Εύα «Εβίτα» Ντουάρτε είχε δύο οικογένειες, μία με τη νόμιμη σύζυγό του και μία με τον παράνομο δεσμό του, μοιράζοντας τον χρόνο του στις δυο του φαμίλιες. Η Εβίτα ήταν το πέμπτο παιδί του Χουάν Ντουάρτε και της ερωμένης του, την οποία και θα εγκατέλειπε βέβαια αργότερα.

Ο πατέρας θα σκοτωνόταν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα όταν η Εβίτα ήταν μόλις 6 ετών, αφήνοντας την εξώγαμη οικογένεια στη φτώχεια και την ανέχεια, καθώς δεν είχε κανένα κληρονομικό δικαίωμα στην περιουσία του. Σε ηλικία 15 ετών, η Εβίτα δεν είχε καμία άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει το πατρικό της και να κυνηγήσει το όνειρο στο Μπουένος Άιρες…

Ηθοποιός και αστέρι του ραδιοφώνου

Ελκυστική και χαριτωμένη, η Εβίτα θα βρει γρήγορα δουλειά στο θέατρο. Ο πρώτος ρόλος έρχεται το 1935, με τη 16χρονη Εβίτα να παίζει μικρορολάκια σε κινηματογράφο και θέατρο, με τις υποκριτικές της επιδόσεις να κρίνονται ωστόσο ικανοποιητικότατες.

Σειρά κατόπιν είχε το ραδιόφωνο, που ανθούσε εκείνη την εποχή. Έπαιζε σε ραδιοφωνικά δράματα και κέρδισε σύντομα το ενδιαφέρον του κοινού, συγκεντρώνοντας διθυραμβικές κριτικές για τις ερμηνείες της. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’40, κέρδιζε αρκετά για να νοικιάζει το δικό της διαμέρισμα και να ζει άνετα, με την αναγνωρισιμότητά της να έχει εκτοξευτεί.

Γνωριμία με τον Χουάν Περόν

Η Εβίτα γνώρισε τον φέρελπι συνταγματάρχη Περόν στις 22 Ιανουαρίου 1944 σε στάδιο του Μπουένος Άιρες. Τον Ιούνιο της προηγούμενης χρονιάς, ήταν ένας από τους στρατιωτικούς ηγέτες που είχαν ανατρέψει τη λαϊκή κυβέρνηση, καταλαμβάνοντας τη θέση του υπουργού Εργασίας. Η ολοένα και αυξανόμενη λαοφιλία του θα τον έφερνε ωστόσο το 1945 στη φυλακή, με την κυβέρνηση να φοβάται τη δημοτικότητά του.

Στις 17 Οκτωβρίου 1945 όμως χιλιάδες κόσμου θα κατέκλυζαν την κεντρική πλατεία της πόλης, απαιτώντας την άμεση απελευθέρωσή του. Πίσω από το μαζικό κίνημα κρυβόταν φυσικά η Εβίτα, που είχε κανονίσει τη διαδήλωση από κοινού με τα εργατικά συνδικάτα, που λάτρευαν τον Περόν. Λιγότερο από μια βδομάδα αργότερα, ο Χουάν αποφυλακιζόταν και παντρευόταν την Εβίτα.

Οι δυο τους έβαλαν σκοπό της ζωής τους να κάνουν τις συνθήκες διαβίωσης των φτωχών και εξαθλιωμένων καλύτερες, με τις κοινές πολιτικές τους επιδιώξεις να δένουν το ζευγάρι ακόμα πιο σφιχτά…

Εκλογική αναμέτρηση του 1946

Αδράχνοντας την ευκαιρία, με το momentum να είναι καθοριστικά υπέρ του, ο Περόν θα κατέβει στις εκλογές διεκδικώντας την προεδρία. Η Εβίτα στο πλευρό του, δούλευε ακατάπαυστα υπέρ του πολιτικού του αγώνα, τόσο στους δρόμους και τα μπαλκόνια όσο και στο ραδιόφωνο. Όσο για τις δημόσιες εκδηλώσεις, εμφανιζόταν πάντα δίπλα του, γινόμενη μάλιστα η πρώτη γυναίκα πολιτικού που υιοθέτησε αυτή τη συνήθεια στη χώρα.

Ο Περόν κέρδισε τις εκλογές συγκεντρώνοντας το 52% των ψήφων και η Περόν θα μείνει γνωστή στα στόματα του κόσμου απλά ως «Εβίτα».

Ταξίδι στην Ευρώπη

Η φήμη και η μαγνητική έλξη που ασκούσε η Εβίτα εξαπλώθηκαν και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με το 1947 να γίνεται η χρονιά όπου θα επισκεφτεί την Ευρώπη. Πρώτος σταθμός η Ισπανία, όπου φιλοξενείται από τον δικτάτορα Φράνκο και γίνεται δεκτή με τιμές. Στην Ιταλία θα γνωρίσει τον Πάπα και θα φορτωθεί με ακόμα περισσότερες τιμές, με τη Γαλλία, Πορτογαλία και Πριγκιπάτο του Μονακό να της επιφυλάσσουν την ίδια θερμότατη υποδοχή.

Το μήνυμά της όπου κι αν πήγαινε ήταν ένα, το οποίο δεν παρέλειπε να το δηλώνει σε συνεντεύξεις, ομιλίες και δημόσιες εμφανίσεις: «Παλεύουμε για να έχουμε λιγότερους πλούσιους και λιγότερους φτωχούς. Πρέπει να κάνετε το ίδιο».

Ο ευρωπαϊκός Τύπος υποδέχτηκε βέβαια την Περόν με πικρόχολο τρόπο, καυτηριάζοντας την αίσθηση της μόδας που είχε, σαφώς «πίσω» από τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιστρέφοντας στην Αργεντινή, η Εβίτα θα ανανεώσει δραστικά την γκαρνταρόμπα της, παραγγέλλοντας όλα τα τελευταία παριζιάνικα μοντελάκια, για να μην ξαναδώσει τροφή στον ξένο Τύπο για κακεντρεχή κριτική.

Νόμος 13.010

Όχι πολύ αργότερα από την πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, ο Περόν πέρασε από το κοινοβούλιο της χώρας τον νόμο 13.010, που έδινε στη γυναίκα το δικαίωμα ψήφου. Οι σουφραζέτες της Αργεντινής δικαιώνονταν, με τον αγώνα τους για το δικαίωμα ψήφου να έχει ξεκινήσει ήδη από το 1910. Ο νόμος δεν πέρασε φυσικά χωρίς ενστάσεις και αντιδράσεις, με τον Χουάν και την Εβίτα να μάχονται λυσσαλέα υπέρ του και να ποντάρουν κορώνα-γράμματα όλη την πολιτική πίεση που διέθεταν.

Σε ολόκληρη τη χώρα, οι γυναίκες ευχαριστούσαν την Εβίτα για το δικαίωμα στη δημοκρατία που τους είχε χαρίσει, με την ίδια να μη χάνει χρόνο, ιδρύοντας το Γυναικείο Περονιστικό Κίνημα. Οι γυναίκες συνέρρεαν κατά κύματα στον νέο πολιτικό φορέα και, χωρίς ίχνος έκπληξης, οι γυναίκες ήταν που θα έδιναν στον Περόν την επόμενη θητεία του στο τιμόνι της χώρας, συγκεντρώνοντας στην εκλογική αναμέτρηση του 1952 το 63% των ψήφων…

Το Ίδρυμα Εύα Περόν

Ήδη από το 1823, το φιλανθρωπικό έργο στο Μπουένος Άιρες γινόταν αποκλειστικά από ένα σωματείο αγαθοεργίας, στο οποίο συμμετείχαν ηλικιωμένες και ευκατάστατες κυρίες της καλής κοινωνίας. Παραδοσιακά, η πρώτη κυρία της χώρας αναγορευόταν πρόεδρος της φιλανθρωπικής εταιρίας, το 1946 ωστόσο η λέσχη σνόμπαρε την Εβίτα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ήταν πολύ νέα (και νόθο τέκνο φυσικά).

Εξοργισμένη η Περόν, θα διέλυε κυριολεκτικά τη λέσχη, πρώτα αφαιρώντας της την κυβερνητική χρηματοδότηση και κατόπιν δίνοντάς της τη χαριστική βολή, ιδρύοντας τον δικό της φιλανθρωπικό οργανισμό. Το Ίδρυμα Εύα Περόν ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1948, συγκεντρώνοντας κυβερνητικά κονδύλια, ιδιωτικές δωρεές αλλά και την έμπρακτη υποστήριξη των εργατικών σωματείων.

Και ήταν αυτό το ίδρυμα που θα συντελούσε στην εκτόξευση του μύθου της, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είχε κάνει μέχρι τότε. Κι αυτό γιατί το φιλανθρωπικό του έργο ήταν ανυπολόγιστης σημασίας για τους φτωχούς, ανακουφίζοντας τον μόχθο τους σε καθοριστικό βαθμό: μέχρι το 1950, ήταν σε θέση να παρέχει ετησίως εκατοντάδες χιλιάδες ζευγάρια παπούτσια, μαγειρικά σκεύη και ραπτομηχανές. Χορηγούσε συντάξεις στους ηλικιωμένους, έδινε στέγη στους ανέστιους, κατασκεύαζε σχολεία, κλινικές και βιβλιοθήκες, ακόμα και μια ολόκληρη γειτονιά έφτιαξε στο Μπουένος Άιρες, που θα έμενε γνωστή ως «Πόλη της Εβίτα».

Σύντομα το Ίδρυμα Περόν θα απασχολούσε χιλιάδες εργαζομένους, με τους ιδιώτες και τα σωματεία να συνωστίζονται κυριολεκτικά για να προσφέρουν τον οβολό τους. Αργότερα, ένα καλό ποσοστό των κρατικών λαχείων και των κινηματογραφικών εισιτηρίων θα πήγαιναν αυτομάτως στο ίδρυμα, με την καθολική εκκλησία να το αγκαλιάζει ολόψυχα.

Από κοινού με τον υπουργό Οικονομικών, η Εβίτα επίβλεπε νυχθημερόν τα τεκταινόμενα του φιλανθρωπικού σωματείου της, δουλεύοντας ακατάπαυστα για τη συγκέντρωση περισσότερων κονδυλίων και τον έλεγχο των πεπραγμένων του, βρίσκοντας βέβαια πάντα χρόνο για να συναντιέται με τους φτωχούς που συνέρρεαν για να βοηθηθούν.

Ακόμα και όταν η υγεία της χειροτέρευσε, η Περόν θα περνούσε 20 ώρες την ημέρα στο ίδρυμα, κωφεύοντας επιλεκτικά στις παραινέσεις των γιατρών, των ιερέων και του συζύγου της για ανάπαυση. Προερχόμενη και η ίδια από φτωχή οικογένεια, γνώριζε από πρώτο χέρι τα δεινά μιας ζωής στην ανέχεια…

Οι εκλογές του 1952

Ο Περόν κατέβηκε και πάλι υποψήφιος στην αναμέτρηση του 1952. Την προηγούμενη χρονιά έπρεπε να επιλέξει το νέο του δεξί χέρι, με την Εβίτα να επιμένει να πάρει αυτή το χρίσμα του αντιπροέδρου. Η εργατική τάξη της Αργεντινής ήταν σαφώς υπέρ της υποψηφιότητάς της, με τους στρατιωτικούς κύκλους και την ανώτερη αστική τάξη να αντιτίθενται ωστόσο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο: η σκέψη και μόνο ότι μια νόθα πρώην ηθοποιός θα καθόταν στο τιμόνι της χώρας τούς έκανε να νιώθουν ναυτία.

Ακόμα και ο Χουάν θαμπώθηκε από τη μαζική λαϊκή υποστήριξη της Περόν, με κάθε δημόσια εμφάνισή της να συνοδεύεται από χιλιάδες κόσμου που ζητωκραύγαζαν ρυθμικά το όνομά της. Λόγω βέβαια των πιέσεων της άρχουσας τάξης και της επιδείνωσης της υγείας της, η Εβίτα θα παραιτούταν από τις πολιτικές της βλέψεις, πληροφορώντας τις μάζες που τη λάτρευαν ότι ποτέ δεν είχε σκοπό να κατέβει στον πολιτικό στίβο.

Ο Περόν θα κέρδιζε και πάλι τις εκλογές με μεγάλη άνεση…

Αρρώστια και θάνατος

Το 1950, η Εβίτα διαγνώστηκε με καρκίνο της μήτρας, την ίδια ασθένεια που είχε σκοτώσει και την πρώτη γυναίκα του Περόν. Η τραγική ειρωνεία έδειχνε τα δόντια της. Παρά τις επιθετικές αγωγές, η καλπάζουσα μορφή της νόσου δεν μπορούσε να επιβραδυνθεί, και μέχρι το ’51 η Εβίτα ήταν εμφανώς πολύ άρρωστη.

Λιποθυμούσε συχνά και χρειαζόταν πια υποστήριξη στις δημόσιες εμφανίσεις της. Το 1952 της απονεμήθηκε ο τίτλος «Πνευματικός Ηγέτης του Έθνους», ενώ όλοι ήξεραν ότι το τέλος πλησίαζε γοργά. Πέθανε στις 26 Ιουλίου 1952 σε ηλικία 33 ετών, με την ανακοίνωση του θανάτου της από το ραδιόφωνο να βυθίζει ένα έθνος κυριολεκτικά στο πένθος.

Ο κόσμος απαρηγόρητος, τα λουλούδια να στοιβάζονται κατά χιλιάδες στους δρόμους και το κοινό να κατακλύζει την προεδρική κατοικία: η Περόν θα κηδευόταν με τιμές αρχηγού κράτους.

Η σορός της Περόν

Χωρίς αμφιβολία, το τέλος της Περόν έμελλε να είναι κομματάκι ανατριχιαστικό. Μετά τον θάνατό της, ο απαρηγόρητος Χουάν κάλεσε τον δρ Πέντρο Άρα, έναν παγκοσμίου φήμης ισπανό ειδικό στην ταρίχευση, ο οποίος και μουμιοποίησε το πτώμα της. Ο Περόν είχε σχεδιάσει την ανέγερση ενός μαυσωλείου προς τιμή της, ως τελευταίος τόπος κατοικίας της, το έργο έμελλε ωστόσο να μην ολοκληρωνόταν ποτέ.

Το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1955 θα τον ανάγκαζε να εγκατέλειπε τη χώρα χωρίς αυτή. Η αντιπολίτευση, μην ξέροντας τι να κάνει τη σορό της Περόν και μη θέλοντας να προσβάλει τη μνήμη της και τις χιλιάδες του κόσμου που τη λάτρευαν, ξαπόστειλε κρυφά το πτώμα στην Ιταλία, όπου και θα περνούσε 16 χρόνια κρυμμένο σε μια κρύπτη με πλαστό όνομα!

Ο Περόν κατάφερε να ανακτήσει το άψυχο σώμα το 1971 και το μετέφερε πίσω στην Αργεντινή. Όταν πέθανε μάλιστα το 1974, τα απομεινάρια των δυο τους εκτίθεντο δίπλα-δίπλα για σύντομο χρονικό διάστημα, πριν η Εβίτα ενταφιαστεί τελικά στο κοιμητήριο του Μπουένος Άιρες…

Χωρίς την Εβίτα, ο Περόν θα έπεφτε από τη διακυβέρνηση της χώρας (το 1952) μέσα σε τρία χρόνια. Θα επέστρεφε βέβαια στην αναμέτρηση του 1973, με τη νέα του σύζυγο Ισαβέλα ως υποψήφια αντιπρόεδρο, τη θέση που δεν έμελλε ποτέ να κατακτήσει η Εβίτα, και θα κέρδιζε τις εκλογές. Θα πέθαινε τον επόμενο χρόνο, αφήνοντας την Ισαβέλα στο τιμόνι της χώρας, την πρώτη γυναίκα πρόεδρο της Λατινικής Αμερικής.

Η κληρονομιά της Περόν

Ο περονισμός συνεχίζει να είναι ένα πανίσχυρο πολιτικό κίνημα στην Αργεντινή, συνδεόμενο ακόμα με τον Χουάν και την Εβίτα. Η τωρινή μάλιστα πρόεδρος της χώρας Κριστίνα Κίρχνερ, και η ίδια σύζυγος πρώην προέδρου, ανήκει στους Περονιστές και θεωρείται από πολλούς η «νέα Εβίτα».

Η Περόν συνεχίζει να εμπνέει τους Αργεντίνους σε κάθε έκφανση της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, με την ίδια να θεωρείται κάτι σαν αγία, ιδιαίτερα από τους φτωχούς και τους εξαθλιωμένους. Το Βατικανό έχει λάβει πολυάριθμα αιτήματα για την αγιοποίησή της, ενώ οι τιμές που έχει απολαύσει από την Αργεντινή δεν χωρούν κυριολεκτικά σε μια βιογραφία της!

Η κληρονομιά της ωστόσο είναι η τεράστια παρακαταθήκη που άφησε και η επίδραση που άσκησε και συνεχίζει να ασκεί στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Η μέριμνά της για την ανακούφιση των φτωχών, που τόσο καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε στην πολιτική σκέψη αλλά και την προεδρική καριέρα του συζύγου της, λειτουργεί ακόμα ως πηγή έμπνευσης για εκατομμύρια, με τον μύθο της να μεγαλώνει συνεχώς.

Γι’ αυτό και συσχετίζεται τόσο συχνά με τον άλλο μεγάλο αργεντινό ιδεολόγο που πέθανε κι αυτός τόσο νέος: τον Τσε Γκεβάρα…

Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr