Η Κινέζα που αλλάζει τις παγκόσμιες ισορροπίες στα ταξί

Κάποτε της έκαναν πλάκα ζητώντας της να τραγουδήσει Σελίν Ντιόν σε μια συνέντευξη για δουλειά. Πλέον κανείς δεν γελά και σίγουρα όχι μαζί της, καθώς είναι σήμερα η μεγαλύτερη απειλή της Uber παγκοσμίως, καθώς στην Κίνα τη νίκησε κατά κράτος! Ήταν Μάιος του 2016 όταν κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Apple είχε επενδύσει 1 δισ. δολάρια σε μια άγνωστη κινεζική εφαρμογή για ταξί, κάποια Didi Chuxing. Ψάχνοντάς το λίγο, οι δυτικοί αναλυτές της αγοράς συνειδητοποιούσαν ότι μιλάμε για σωστό κολοσσό στον κλάδο. Η εταιρία του Πεκίνου είχε εξάλλου μαζέψει μόλις 7 δισ. δολάρια σε νέα επενδυτικά κεφάλαια και ήταν ό,τι πιο καυτό έπαιζε στα μεγάλα χαρτοφυλάκια του πλανήτη. Κι αυτό γιατί η Didi διαχειρίζεται κάπου 14 εκατ. διαδρομές ταξί ημερησίως στα μήκη και τα πλάτη της Κίνας, έχοντας στα χέρια της ένα μερίδιο αγοράς που υπερβαίνει το 87%. Πλέον είναι τόσο πελώρια που ακόμα και ο κολοσσός από το Σαν Φρανσίσκο και βασικός άλλοτε ανταγωνιστής της στην Κίνα, η Uber, αναγνώρισε πως έχανε περισσότερα από 1 δισ. δολάρια ετησίως στην αχανή χώρα. Ή λιγότερο αχανή, μιας και βλέπετε ο υπεύθυνος στρατηγικής της Uber στην Κίνα είναι ξάδερφος της αφεντικίνας της Didi, Ζαν Λιου. Η οποία μέσα σε τέσσερα χρόνια πήρε το μικρό startup και το έφερε στην κορυφή, αναγκάζοντας το περιοδικό «Time» να την περιλάβει στη λίστα με τους 100 σημαντικότερους ανθρώπους της χρονιάς. Η Λιου αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μετακινούνται οι Κινέζοι και δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν τι θα συμβεί αν και όταν αποφασίσει να επεκτείνει τον στόλο από τα συνεργαζόμενα ταξί της στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Σήμερα ελέγχει εξολοκλήρου τις μετακινήσεις με ταξί σε 400 κινεζικές πόλεις, καθώς δεν είναι μόνο οι χαμηλές τιμές και ο στόλος από τους συνεργαζόμενους ταξιτζήδες της. Αλλά (και) οι αλγόριθμοι της εφαρμογής της, που μαθαίνουν διαδρομές, απομνημονεύουν τα δεδομένα της κίνησης και του μποτιλιαρίσματος, θυμούνται τα συχνότερα σημεία «τσιμπήματος» πελατών και άλλα πολλά, δίνοντάς της τελικά το κεφάλι στην αγορά, καθώς το πράγμα παραείναι εύχρηστο. Και φτηνό, καμιά αμφιβολία. Και μπορεί να απαλλάξει την Κίνα ακόμα από το «έμφραγμα» στους δρόμους! Η ίδια δεν επαναπαύεται φυσικά στον θρόνο της, καθώς παρά τα ελάχιστα χρόνια που απασχολεί την αγορά, τους μεγάλους παίκτες και τους παράγοντές της, καινοτομεί συνεχώς. Πλέον έχει στα χέρια της και έναν στόλο από λεωφορεία, προσφέροντας μια δημοφιλή πια εναλλακτική για τη μετακίνηση πολυπληθών ομάδων, την ίδια στιγμή που συνομιλεί με τον κλάδο των ταξί και την κυβέρνηση για να μεταμορφώσει ακόμα περισσότερο την επικράτεια των ταξί. Η πλατφόρμα της μετρά σήμερα περισσότερους από 1,5 εκατ. οδηγούς, αν και αυτά δεν είναι φυσικά όλα…

Πρώτα χρόνια

Η Ζαν Λιου (ή Λιου Κινγκ) γεννιέται το 1978 στο Πεκίνο ως μοναχοκόρη του Λιου Κουανζί, ιδρυτή και ιδιοκτήτη της μεγαλύτερης κινεζικής φίρμας πληροφορικής, της Lenovo. Όσο για τον παππού της, ήταν μεγαλοστέλεχος της Τράπεζας της Κίνας. Έμοιαζε λοιπόν πολύ ταιριαστό γι’ αυτή να ασχοληθεί με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την τεχνολογία, καθώς είχε έναν κολοσσό στα πόδια της. Εκείνη είπε πάντως πως η απόφασή της να σπουδάσει πληροφορική στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου είχε να κάνει περισσότερο με την επίδραση και τη σαγήνη που ασκούσε πάνω της ο γκουρού των λειτουργικών συστημάτων, Μπιλ Γκέιτς. Με το πτυχίο του πληροφορικού ανά χείρας, πηγαίνει στο Χάρβαρντ για το μεταπτυχιακό της στον ίδιο κλάδο, στον οποίο όμως δεν θα παρέμενε επαγγελματικά. Κι αυτό γιατί το 2001 θα βρεθεί για μια δίμηνη πρακτική στην Goldman Sachs, όπου θα ερωτευτεί κεραυνοβόλα την επενδυτική τραπεζική! «Η πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου ήταν όταν έλαβα την πρόταση για δουλειά στην Goldman Sachs», εξομολογήθηκε πέρυσι σε κινεζικό δίκτυο. Η πρόταση θα της γίνει το 2002, όταν εκείνη είχε ήδη συμπληρώσει 18 συνεντεύξεις στη φίρμα για τη θέση του εκπαιδευόμενου αναλυτή. Στην τελευταία της μάλιστα συνέντευξη, της ζήτησαν να τραγουδήσει το «My heart will go on» της Σελίν Ντιόν! Η Λιου δεν ήξερε αν της έκαναν πλάκα ή αν απλώς δεν είχαν τι άλλο να τη ρωτήσουν. Δεν την προσέλαβαν φυσικά για την καλή φωνή της, αλλά για την εργατικότητα και τις προοπτικές της. Όπως εξομολογήθηκε χρόνια αργότερα σε κινεζική εφημερίδα, δούλευε κοντά στις 140 ώρες τη βδομάδα! Είκοσι ώρες τη μέρα δηλαδή, εφτά μέρες τη βδομάδα, για να τα καταφέρει στο ιδιαιτέρως απαιτητικό περιβάλλον. Και το έκανε μάλιστα αυτό για τα επόμενα 12 χρόνια, μέχρι να γίνει η νεότερη διευθύντρια στην ιστορία της τράπεζας! Ο τομέας της εξάλλου, η επενδυτική της Ασίας, τα πήγαινε ιδιαιτέρως καλά κάτω από την καθοδήγησή της. Το κουπί που τραβούσε όμως άφησε το στίγμα του πάνω της: «Έμοιαζα σαν να ήμουν 42 χρονών ενώ ήμουν μόνο 24», είπε με πόνο καρδιάς και τα παράτησε όλα μια ωραία πρωία. Στο Πεκίνο εξάλλου δεν είχε να επιστρέψει, καθώς εκεί ήταν ήδη η έδρα της…

Η Ζαν και το όραμά της

Σήμερα, στα 39 της, είναι η ισχυρή γυναίκα της Didi Dache, της μεγαλύτερης ηλεκτρονικής πλατφόρμας εύρεσης ταξί της Κίνας και του βασικού κάποτε ανταγωνιστή της αμερικανικής Uber. Η Ζαν μπήκε στην Didi Dache μόλις το 2014 ως διευθύνουσα σύμβουλος και υπεύθυνη του νέου κλάδου της εφαρμογής για τις πολυτελείς μετακινήσεις με λιμουζίνα. Την εφαρμογή τη γνώρισε μάλιστα τον Σεπτέμβριο του 2013, όταν την προσέγγισε θέλοντας να επενδύσει κεφάλαια της Goldman. Και χωρίς να πιστεύει στα μάτια και τα αυτιά της, της είπαν όχι. Και μάλιστα δύο φορές! «Εντυπωσιάστηκα από το γεγονός πως είχαν τόσους πολλούς επενδυτές να τους κυνηγούν», είπε στον Τύπο. Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2015 συγκεκριμένα, θα γίνει πρόεδρος της Didi και το αδιαφιλονίκητο αφεντικό της. Τώρα επέβλεπε τα πάντα, από τις δημόσιες σχέσεις και την εταιρική ταυτότητα μέχρι τις επαφές με την κυβέρνηση και τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Και μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, θα έκανε τη μικρή εταιρία που είχε ιδρυθεί το 2012 τον Νο 1 ηγέτη της κινεζικής αγοράς ταξί, κατακτώντας μερίδιο πάνω από το 87%!

Ο ιδρυτής της Didi Dache, Τσεν Γουέι, έπινε πια νερό στο όνομά της, καθώς ήταν η σάρκα και τα οστά του οράματός του. Κάτω από τη δική της μπαγκέτα, η Didi Dache συγχωνεύτηκε αναπάντεχα με την Kuaidi Dache (συμφερόντων Alibaba) στις αρχές του 2015 και το νέο σχήμα (Didi Chuxing πλέον) έλεγχε πια περισσότερες από 3 εκατ. διαδρομές ταξί τη μέρα. Το όνομά της άρχισε να παίζει στη Δύση το 2015, όταν άρχισε να ξεδιπλώνεται η λυσσαλέα μάχη της με την Uber. Την ώρα που καλωσόριζε τον υγιή ανταγωνισμό στην Κίνα, υποδείκνυε με νόημα πως η κινεζική αγορά είναι ήδη «ένα υγιές οικοσύστημα» που έχει τον τρόπο του να παλεύει με τις εξωγενείς επιδράσεις. Το δικό της επιχειρηματικό μοντέλο είναι εξάλλου τελείως διαφορετικό από τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει η Uber. Η Didi Dache ενσωματώνει τον κλάδο των ταξί αντί να θέλει να τον εκτοπίσει από την επικράτεια των καθημερινών μεταφορών. Κάτω από τις εισηγήσεις της, η Didi αγόρασε δικό της στόλο ταξί για να δώσει δουλειά σε απλούς οδηγούς και να ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες μιας τεράστιας αγοράς που δεν καλυπτόταν από τα ήδη υπάρχοντα ταξί. Και πλέον μπορεί να περηφανεύεται πως ακόμα και στο Πεκίνο αν χρησιμοποιήσεις την εφαρμογή της θα βρεις ταξί σε λιγότερο από τρία λεπτά! Λένε πως ήταν η Λιου και η Didi αυτή που γέννησε ουσιαστικά την ανάγκη για ταξί στην Κίνα και ίσως έχουν δίκιο. Το 2015, για παράδειγμα, υπήρχε μια σταθερή βάση 800 εκατ. ανθρώπων που έπαιρναν κάποια στιγμή μέσα στον χρόνο ένα ταξί. Σήμερα περισσότεροι από 30 εκατ. Κινέζοι μετακινούνται καθημερινά με ταξί και η δυναμική είναι τέτοια που μιλάμε ουσιαστικά για μια αγορά τρισεκατομμυρίων δολαρίων! Τον Μάιο του 2016 μάλιστα ακόμα και η Apple θέλησε να επενδύσει στον νεόκοπο κολοσσό της Κίνας, εμπιστευόμενη στη Λιου 1 δισ. δολάρια. Η Ζαν συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Apple, Τιμ Κουκ, στο στρατηγείο του. Η Ζαν κατάφερε τελικά να συγκεντρώσει κεφάλαια 7 δισ. δολαρίων για την εταιρία της από πλήθος επενδυτών, ενώ η σαγήνη που άσκησε στον Τιμ Κουκ θα τον ωθούσε να της γράψει το αφιερωματικό κείμενο που συνόδευε τη συμπερίληψή της από το «Time» στους 100 σημαντικότερους ανθρώπους του 2017. Τι ήταν αυτό που την έστειλε στην κορυφή; Τα νέα που κυκλοφόρησαν τον Αύγουστο του 2016 πως η Uber καταθέτει τα όπλα στην Κίνα και επιζητά πλέον να συγχωνευτεί με την Didi, κάνοντας το νέο σχήμα να αξίζει 35 δισ. δολάρια! Όπως και έγινε τελικά. Η γλυκομίλητη και χαμηλών τόνων Κινέζα είχε νικήσει κατά κράτος τον αλαζόνα Αμερικανό Τράβις Καλάνικ! Τα είχε καταφέρει πια και με το παραπάνω, κομίζοντας όχι μόνο ένα καλοκουρδισμένο πλάνο και μια νέα επιχειρηματική ηθική, αλλά και την τόλμη να τα πραγματώσει. Παρά το γεγονός ότι πλέον έχει σύζυγο και τρία παιδιά, το καθημερινό της πρόγραμμα δεν έχει χαλαρώσει καθόλου από την εποχή της Goldman Sachs. Φεύγει από το γραφείο στις 9:00 το βράδυ, κι αυτό για να βάλει τα παιδιά της για ύπνο, πριν συνεχίσει από το σπίτι τα εταιρικά meetings. Έλειψε από τα καθήκοντά της μόνο ένα δίμηνο το φθινόπωρο του 2016, κι αυτό για να υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο του μαστού. «Ο καρκίνος δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή και τη δουλειά μου», είπε σε όλους σε ένα εταιρικό email που έστειλε στους υφισταμένους της. Και πράγματι τον Δεκέμβριο ήταν και πάλι στη θέση της, για να επιβλέψει μια τιτάνια συμφωνία με επενδυτική τράπεζα της Κίνας ώστε να αποκτήσει η Didi ακόμα μεγαλύτερο στόλο δικών της ταξί. Ως μια από τις μεγαλύτερες πια κινεζικές εταιρίες, η Didi Chuxing σκέφτεται το επόμενο βήμα της, αν θα είναι εντός ή εκτός κινεζικής αγοράς δηλαδή. Νίκησε τον παγκόσμιο κολοσσό εξάλλου και όλα μοιάζουν πια δυνατά. Και όταν λέμε σκέφτεται η Didi, όλοι ξέρουν πλέον καλά ότι αυτός που σκέφτεται και πράττει είναι η Ζαν Λιου. Η προσέγγιση της οποίας αναφορικά με το πώς χειρίζεται τα εμπόδια και τις επιχειρηματικές δυσκολίες παραμένει αναλλοίωτη: «Να είσαι ευγενικός αλλά σταθερός όταν πιστεύεις στον εαυτό σου»… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr