Η ΔΕΠΥ δεν εκδηλώνεται μόνο με διάσπαση προσοχής ή υπερκινητικότητα – μπορεί να επηρεάζει από τον τρόπο που διαχειρίζεσαι τα συναισθήματά σου, μέχρι το πώς και πότε… τρως. Σύμφωνα με μελέτες, τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι σχεδόν τέσσερις φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν διατροφικές διαταραχές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Αν και η ΔΕΠΥ δεν προκαλεί άμεσα τέτοιες διαταραχές, φαίνεται να λειτουργεί ως επιβαρυντικός παράγοντας.
Ακολουθούν τέσσερις συχνές διατροφικές συμπεριφορές που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ και τι μπορείς να κάνεις για να τις διαχειριστείς.
1. Καθυστερείς το σουπερμάρκετ και παραγγέλνεις συνέχεια
Για τα άτομα με ΔΕΠΥ, η ιδέα του σούπερ μάρκετ μπορεί να μοιάζει με βουνό. Ο προγραμματισμός, η λήψη αποφάσεων, η πίεση του χρόνου – όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν στην απόλυτη παράλυση. Αντί να φτιάξουν λίστα και να ψωνίσουν, καταλήγουν να παραγγέλνουν κάτι πρόχειρο. Ξανά και ξανά.
Τι μπορείς να κάνεις: Επίλεξε 2-3 είδη πρωτεΐνης, λαχανικών και υδατανθράκων για την εβδομάδα και παίξε με τους συνδυασμούς τους. Κράτα απλή λίστα και κάνε χρήση «shortcut» προϊόντων (π.χ. προκομμένα λαχανικά, έτοιμο ρύζι). Το delivery δεν είναι εχθρός, αλλά δεν πρέπει να είναι η μόνη λύση.
2. Ξεχνάς να φας κατά τη διάρκεια της ημέρας
Η υπερσυγκέντρωση σε μία δραστηριότητα – ένα από τα «μυστικά» γνωρίσματα της ΔΕΠΥ – μπορεί να σε κάνει να παραλείψεις γεύματα χωρίς καν να το καταλάβεις. Το αποτέλεσμα; Το βράδυ να νιώθεις σα να μην έχεις φάει εδώ και μέρες, με υπερφαγικά επεισόδια ή ακατάσχετη πείνα.
Τι μπορείς να κάνεις: Ρύθμισε ειδοποιήσεις ή ξυπνητήρια στο κινητό για να σου θυμίζουν να φας. Στόχευσε σε ένα γεύμα εντός μίας ώρας από το πρωινό ξύπνημα και μετά κάθε 3-4 ώρες. Το σώμα σου χρειάζεται σταθερό «καύσιμο» – όχι… τυχαία ανεφοδιασμό στο τέλος της μέρας.
3. Δυσκολεύεσαι να παραγγείλεις όταν τρως έξω
Τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύονται να επιλέξουν όταν έχουν πολλές επιλογές. Τα μεγάλα μενού τους αγχώνουν, μπερδεύονται, αποσπώνται ή απλώς κουράζονται από την υπερπληροφόρηση. Μπορεί να ζητήσουν από τον σερβιτόρο να διαλέξει… ή απλώς να αντιγράψουν την παραγγελία του φίλου τους.
Τι μπορείς να κάνεις: Αν γίνεται, δες το μενού online πριν πας και ξεχώρισε 2-3 επιλογές. Έτσι, όταν έρθει η ώρα της παραγγελίας, δεν θα χρειαστεί να επεξεργαστείς όλες τις πληροφορίες εκείνη τη στιγμή. Το ζητούμενο είναι να μειώσεις τα εξωτερικά ερεθίσματα και το άγχος της επιλογής.
4. Τρως για να «ξυπνήσεις» ή να νιώσεις καλύτερα
Το φαγητό είναι ευχάριστο, νόστιμο, προσφέρει άμεση ανταμοιβή – και απελευθερώνει ντοπαμίνη. Για άτομα με ΔΕΠΥ, που συνήθως έχουν χαμηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης, αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε συχνή επιθυμία για φαγητό ως μορφή «διέγερσης».
Τι μπορείς να κάνεις: Δεν είναι κακό να τρως για ευχαρίστηση. Αλλά φρόντισε οι επιλογές σου να σε ικανοποιούν και διατροφικά – π.χ. αν λαχταράς κάτι γλυκό, συνδύασέ το με μια πρωτεΐνη ή ένα καλό λίπος για να νιώσεις χορτασμένος και να κρατήσεις σταθερά τα επίπεδα σακχάρου. Αν το φαγητό γίνεται καταφύγιο μετά από στρες, δοκίμασε να αναγνωρίσεις το συναίσθημα και να κάνεις ένα διάλειμμα – ακόμα και λίγες βαθιές αναπνοές μπορούν να σε επαναφέρουν πριν ανοίξεις την σακούλα με τα πατατάκια.
Μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια
Το φαγητό δεν πρέπει να είναι μια συνεχής μάχη. Αν νιώθεις ότι χάνεις τον έλεγχο ή ότι παλεύεις με υπερφαγικά επεισόδια, συναισθηματική υπερφαγία ή αποφυγή φαγητού, η βοήθεια ενός ειδικού – διαιτολόγου, ψυχολόγου ή ψυχιάτρου με εμπειρία στη ΔΕΠΥ – μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Δεν χρειάζεται να τα καταφέρεις όλα μόνος σου.
