Ο πολεμιστής που έγινε ιεραπόστολος Ιγνάτιος Λογιόλα

Ο Άγιος Ιγνάτιος Λογιόλα ξεκίνησε τη ζωή του ως γόνος ισπανών ευγενών και γενναίος στρατιώτης, όταν όμως έλαβε το κάλεσμα από τον Θεό άφησε πίσω του την κοσμική ζωή και αφιερώθηκε στα θεία. Το μοναστικό και ιεραποστολικό τάγμα που ίδρυσε, τους περιβόητους Ιησουίτες, έμελλε να μετατραπεί σε αιχμή του δόρατος της Καθολικής Εκκλησίας στον αγώνα της κατά του Προτεστανισμού στα χρόνια της Αντιμεταρρύθμισης, με τον ίδιο να αγιοποιείται τελικά το 1622 τόσο για το θεολογικό του έργο όσο και την κοσμική μάχη του κατά του νέου δόγματος. Κι έτσι ο άνθρωπος που διακρίθηκε στην κοσμική του ζωή ως αξιωματικός και ιππότης του Κάρολου Ε’ εγκατέλειψε τα εγκόσμια για να ταχθεί στον Θεό. Περιπλανήθηκε, διώχθηκε και κατασυκοφαντήθηκε, εκείνος ωστόσο σε πείσμα των καιρών ίδρυσε την «Εταιρεία του Ιησού» στη Βενετία και έθεσε εαυτόν στην υπηρεσία της εκπαίδευσης των νέων, του κηρύγματος του Ευαγγελίου και της ηθικής ανύψωσης του κλήρου. Τόσο η κοσμική όσο και η θρησκευτική του ζωή υπήρξε γεμάτη περιπέτεια αλλά και αδάμαστη θέληση για μάθηση και φροντίδα των συνανθρώπων του, κάτι που τον μετέτρεψε στην πιο προβεβλημένη φιγούρα της καθολικής αναδίπλωσης του 16ου αιώνα…

Πρώτα χρόνια

Ο Ιγνάτιος Λογιόλα γεννιέται το 1491 (πιθανότατα στις 23 Οκτωβρίου) στο οικογενειακό κάστρο των Λογιόλα στη χώρα των Βάσκων ως ο νεότερος γιος μιας πλούσιας και ισχυρής οικογένειας αριστοκρατικής καταγωγή. Μεγαλωμένος στις ανέσεις και τα πλούτη, θα βρεθεί το 1506 στη δούλεψη συγγενή του, που ήταν θησαυροφύλακας στο κάστρο της Καστίλης. Το 1517 ο Ιγνάτιος έγινε ιππότης του στέμματος και εντάχθηκε στο δυναμικό άλλου συγγενή του, του αντιβασιλέα της Ναβάρας, ο οποίος τον έστελνε σε επίσημες διπλωματικές αποστολές αλλά και σε πολεμικές συγκρούσεις ως έμπιστό του. Εκεί ήταν που θα τραυματιστεί σοβαρά το 1521, στην υπεράσπιση του κάστρου της Παμπλόνα από την επίθεση των Γάλλων, με το τραγικό γεγονός να σηματοδοτεί το τέλος της παλιάς του ζωής και τον εγκαινιασμό μιας νέας επίγειας αποστολής. Κατά τα λεγόμενά του, μέχρι τότε ήταν ένας ματαιόδοξος νέος διψασμένος για πλούτη και φήμη…

Το θρησκευτικό κάλεσμα

Ήταν κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης από τα τραύματα της Μάχης της Παμπλόνα που άλλαξε ρότα στη ζωή ο Ιγνάτιος. Εξαιτίας της σοβαρότητας της κατάστασής του, μεταφέρθηκε τον Ιούνιο του 1521 στο οικογενειακό κάστρο, όπου όλοι περίμεναν ότι θα πέθαινε. Όταν ξέφυγε τον κίνδυνο, επέλεξε να υποβληθεί σε μια επικίνδυνη για την εποχή επέμβαση για την ανάταξη των οστών του ποδιού του και στη νέα και μακρά περίοδο της ανάρρωσής του ήρθε σε επαφή με τα διδάγματα του Χριστού αλλά και τις βιογραφίες των αγίων. Τότε ήταν που αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναστικό βίο για να κάνει καλό στους συνανθρώπους του βρίσκοντας σωτηρία από τα κρίματά του. Κι έτσι τον Φεβρουάριο του 1522 αποχαιρέτισε παλιά ζωή και οικογένεια και πήγε για προσκύνημα στη βορειοανατολική Ισπανία. Πλέον κυκλοφορούσε με κουρέλια και τα όπλα του τα παρέδωσε στην Παρθένο Μαρία, ως ένδειξη της ειλικρινούς μεταμέλειάς του. Κατόπιν πήγε σε πολίχνη έξω από τη Βαρκελώνη, όπου θα περνούσε τους αποφασιστικότερους μήνες της ζωής του: από τις 25 Μαρτίου 1522 ως τα μέσα Φεβρουαρίου 1523, ο Λογιόλα περιφερόταν σαν ζητιάνος και ζούσε τη ζωή του επαίτη. Την εποχή αυτή έγραψε τις βασικές αρχές των «Πνευματικών Ασκήσεών» του, τις οποίες συμπλήρωνε μέχρι και το 1535 (εγκρίθηκαν από τον Πάπα Παύλο Γ’ το 1548), ως ένα πρακτικό εγχειρίδιο πνευματικής μεταστροφής που θα χρησιμοποιούσε έκτοτε στους μαθητές και τους ακολούθους του. Η θρησκευτική μεταστροφή ολοκληρώθηκε με προσκύνημα στους Αγίους Τόπους: ο Ιγνάτιος εγκατέλειψε τη Βαρκελώνη τον Μάρτιο του 1523 και, περνώντας από Ρώμη, Βενετία και Κύπρο, έφτασε στην Ιερουσαλήμ στις 4 Σεπτεμβρίου. Εκεί παρέμεινε αρκετούς μήνες, με σκοπό μάλιστα να εγκατασταθεί μόνιμα εκεί, αν και οι φραγκισκανοί μοναχοί ματαίωσαν τα σχέδιά του και ο Μάρτιος του 1524 θα τον βρει πίσω στη Βαρκελώνη…

Μαθητεία και ίδρυση των Ιησουιτών

Ο Ιγνάτιος, που αυτοαποκαλείται στην αυτοβιογραφία του ως «προσκυνητής», αποφάσισε τώρα να μάθει ό,τι μπορούσε εκείνο τον καιρό από θεολογία πριν ακολουθήσει τον Θεό ως μοναχός. Η περίοδος μαθητείας του κράτησε 12 χρόνια και ήταν σαφώς πολύ μεγαλύτερος από τους συμμαθητές του, αν και ήξερε ως πολεμιστής τις αρετές της διεξοδικής προετοιμασίας. Ο Ιγνάτιος μαθήτευσε στη Βαρκελώνη για δύο χρόνια και το 1526 μετακόμισε σε μοναστήρι της Ισπανίας, έχοντας πια κοντά του έναν πιστό κύκλο μαθητών. Μόνο που η χαρακτηριστική ενδυμασία τους θεωρήθηκε από την καθολική εκκλησία αιρετική και ο ίδιος φυλακίστηκε και πέρασε από δίκη. Παρά το γεγονός ότι αθωώθηκε, εγκατέλειψε τη μονή και πήγε στη Σαλαμάνκα, για να βρεθεί και πάλι υπόδικος. Μπορεί να αθωώθηκε και πάλι, του απαγόρευσαν ωστόσο να διδάσκει, μέχρι να ολοκληρώσει τις θεολογικές σπουδές του τουλάχιστον, αν και ο ίδιος αποκαρδιωμένος από την υποδοχή του επίσημου καθολικισμού εγκατέλειψε μαθητές και πατρίδα και κατέφτασε στο Παρίσι. Εκεί θα παραμείνει από το 1528-1535 ζώντας από επαιτεία και ελεημοσύνες, με τις δυσκολίες του βίου του να τον φέρνουν στη Φλάνδρα το 1528 και το 1529 για να ζητιανέψει από τα καραβάνια των ισπανών εμπόρων. Το 1530 πήγε στην Αγγλία για τον ίδιο σκοπό, αν και πάντα επέστρεφε στο Παρίσι. Ο νέος κύκλος των μαθητών του και ο χαρακτηριστικός τρόπος ζωής τους καλούσαν σε εξηγήσεις και ο ίδιος βρέθηκε συχνά σε θρησκευτικά δικαστήρια υπόδικος ως αιρετικός. Με το χαρτί του θεολόγου ανά χείρας, ο Ιγνάτιος μάζεψε τα μπογαλάκια του αλλά και τους μαθητές του και μετακόμισαν στη γειτονική Μονμάρτη, όπου έδωσαν ιερούς όρκους ένδειας, αγνότητας και υπακοής στον Πάπα της Ρώμης, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν σκοπό να ιδρύσουν ακόμα μοναστικό τάγμα. Στις αρχές του 1535, λίγο πριν ολοκληρώσει τις θεολογικές σπουδές του, ο Ιγνάτιος αρρώστησε βαριά και πέρασε έξι μήνες στην Ισπανία και μετά στην Μπολόνια και τη Βενετία. Αφού επέστρεψε στο Παρίσι για να αποφοιτήσει, μετακόμισε μόνιμα στη Βενετία, όπου θα τον βρουν οι σύντροφοί του από το Παρίσι το 1537. Εκεί θα χειροτονηθούν οι περισσότεροι από τον κύκλο τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς και εκεί θα δει το περίφημο όραμά του με τον Ιησού να τον καλεί να τον υπηρετήσει. Το 1539 το άτυπο τάγμα μεταφέρθηκε στη Ρώμη και τα περίχωρά του και εκεί αποφάσισαν να ιδρύσουν την αδελφότητα που θα έμενε γνωστή ως «Εταιρεία του Χριστού» ή απλά Ιησουίτες. Πλέον στον όρκο τους υπήρχε και η τυφλή υποταγή σε έναν ανώτατο ηγέτη που θα εκλέγονταν από το ίδιο το τάγμα Το 1540 ο Πάπας Παύλος Γ’ ενέκρινε το νέο τάγμα και ο Λογιόλα εκλέχτηκε ως ηγέτης του. Κάτω από τις εντολές του, οι Ιησουίτες αναπτύχθηκαν γρήγορα και μέχρι τον θάνατό του το τάγμα αριθμούσε 1.000 μέλη χωρισμένα σε 12 παραρτήματα: από τρία σε Ιταλία και Ισπανία, δύο στη Γερμανία και από ένα στη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ινδία και τη Βραζιλία. Ο Λογιόλα αφοσιώθηκε στα μοναστικά τάγματα της Γερμανίας και της Ινδίας, όπου και έστειλε τους καλύτερους μαθητές του ως ιεραπόστολους. Ακόμα και σε Κονγκό και Αιθιοπία εξαπλώθηκε το τάγμα, την ίδια ώρα που ίδρυσε δικά του κολέγια, θεολογικά σεμινάρια, ακόμα και οικοτροφεία και δομές περίθαλψης. Ειδικά στον τομέα της εκπαίδευσης ο Ιγνάτιος έλαβε ιδιαίτερη μέριμνα, τοποθετώντας τους πιο φωτισμένους μοναχούς ως καθηγητές σε πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Οι Ιησουίτες του Λογιόλα ανέπτυξαν πολύπλευρη ποιμαντική, εκπαιδευτική και ιεραποστολική δράση, διδάσκοντας κατά την εποχή του θανάτου του ιδρυτή τους σε 74 κολέγια της Ευρώπης και θέτοντας προοδευτικά ένα πρόγραμμα εγκύκλιων σπουδών που έμελλε να γίνει χρόνια αργότερα κοινός διδακτικός τόπος για τα πανεπιστήμια. Πολλοί Ιησουίτες διέπρεψαν εξάλλου αργότερα ως επιστήμονες και ερευνητές. Επιπλέον, το τάγμα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Αντιμεταρρύθμιση αλλά και στην εξάπλωση της τέχνης του μπαρόκ, την ίδια ώρα που Ιησουίτες υπήρξαν σύμβουλοι και πνευματικοί καθοδηγητές πολλών ευρωπαίων ηγεμόνων. Η εύθραυστη υγεία όμως του Λογιόλα επιδεινωνόταν συνεχώς και πλέον ήταν συνεχώς άρρωστος. Τον Ιανουάριο του 1551 ήταν μάλιστα τόσο άρρωστος που ικέτευσε τους μαθητές του να δεχθούν την παραίτησή του από ανώτατου λειτουργού, αν και κανείς δεν δέχθηκε. Κι έτσι ο Ιγνάτιος παρέμεινε επικεφαλής των Ιησουιτών μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του, την 31η Ιουλίου 1556. Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΕ’ τον αγιοποίησε το 1622… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr