Φέτος το φθινόπωρο έγινε κάτι πρωτόγνωρο. Για πρώτη φορά στην ιστορία το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοίνωσε από τόσο νωρίς τις ημερομηνίες που θα διεξαχθούν του χρόνου το καλοκαίρι οι πανελλαδικές εξετάσεις.
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, οι μαθητές της τρίτης λυκείου θα κληθούν να δώσουν εξετάσεις για την εισαγωγή στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα το χρονικό διάστημα από 2 έως και 16 Ιουνίου, ημέρα Παρασκευή. Αυτό σχετίζεται άμεσα με την ημερομηνία που θα επιλέξει ο πρωθυπουργός προκειμένου να προκηρύξει τις επόμενες βουλευτικές εκλογές καθώς αυτομάτως αποκλείονται η Κυριακή 4 Ιουνίου και η Κυριακή 11 Ιουνίου, αφού τα σχολεία δεν θα μπορούν να μετατραπούν εκείνο το διάστημα σε εκλογικά κέντρα.
Πότε λοιπόν το Μέγαρο Μαξίμου θα επιλέξει να στήσει κάλπες; Η απάντηση δεν είναι εύκολη να δοθεί, όχι μόνο από τους δημοσιογράφους που βασιζόμενοι σε πληροφορίες που αντλούμε από τις πηγές του πολιτικού ρεπορτάζ (εντός κυβέρνησης αλλά και από τα στελέχη των κομμάτων της αντιπολίτευσης) επιχειρούμε να συνθέσουμε τα κομμάτια αυτού του ιδιότυπου παζλ, αλλά και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τους συνεργάτες του, που κουβεντιάζουν το θέμα πίσω από τις κλειστές πόρτες του νεοκλασικού της Ηρώδου Αττικού 19.
Η απλή αναλογική φέρνει διπλές κάλπες
Κι αυτό γιατί εκτός από την κατάλληλη στιγμή βάσει τις εσωτερικής κατάστασης και των διεθνών εξελίξεων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι εκλογές θα είναι διπλές με τις δεύτερες να γίνονται με διαφορά τουλάχιστον 20 ημερών από τις πρώτες. Αυτό οφείλεται στο εκλογικό σύστημα που θα εφαρμοστεί.
Ειδικότερα, οι επόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν με την απλή αναλογική που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό σε αδρές γραμμές σημαίνει πως όποιο ποσοστό πάρει το κάθε κόμμα, τόσους περίπου βουλευτές αναλογικά θα εκλέξει, αν και καίριο ρόλο σε αυτό θα διαδραματίσει και το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής (θυμίζουμε ότι ένα κόμμα για να μπει στο Κοινοβούλιο θα πρέπει να λάβει τουλάχιστον 3% πανελλαδικά).
Γιατί είναι σχεδόν αδύνατη η αυτοδυναμία
Για να έχετε μια εικόνα, εάν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής λάβουν ποσοστό όλα μαζί γύρω στο 6%, το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να πιάσει το 38,5%. Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν γύρω στο 8%, το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει τουλάχιστον 37,9% και εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν ποσοστό 10% τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει 37,5%. Με τα ποσοστά που δίνουν στη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ οι δημοσκοπήσεις, η αυτοδυναμία φαντάζει όνειρο απατηλό, κάτι που αντιλαμβάνονται τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και ο Αλέξης Τσίπρας.
Εάν βάσει των σφυγμομετρήσεων η Νέα Δημοκρατία είναι πρώτο κόμμα, λύση εξουσίας χωρίς τη συμμετοχή της λογικά με βάσει τους σημερινούς συσχετισμούς δεν μπορεί να υπάρξει. Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και το ΜέΡΑ25 (σε ένα υποθετικό σενάριο σύμπραξης και με την παράμετρο ότι δεν θα έμπαινε άλλο κόμμα στη Βουλή – αν και κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται) να έχουν άθροισμα ποσοστού μεγαλύτερο από αυτό τη ΝΔ, το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση μαζί.
Από την απλή στην ενισχυμένη αναλογική
Οπότε το πιθανότερο είναι πως θα πάμε σε δεύτερες εκλογές οι οποίες θα διεξαχθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που ψήφισε η Νέα Δημοκρατία και ίσχυε και στις κάλπες του 2019, μόνο που τώρα το πρώτο κόμμα θα λάβει μπόνους τριάντα εδρών και όχι πενήντα. Με άλλα λόγια ο ΣΥΡΙΖΑ έφτιαξε έναν νόμο με τον οποίο δεν μπορεί να κυβερνήσει και ακολούθως η Νέα Δημοκρατία έφερε έναν καινούργιο εκλογικό νόμο που επίσης θα τη δυσκολέψει να κυβερνήσει.
Με αυτά τα δεδομένα, ας δούμε ποιες Κυριακές προκρίνονται για τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών, βάζοντας κάτω τις ημερομηνίες...
Σενάριο 1ο: Αρκετές πιθανότητες συγκεντρώσει το σενάριο που θέλει το Μέγαρο Μαξίμου να προκηρύττει τις εκλογές με απλή αναλογική την Κυριακή 9 Απριλίου (δηλαδή την Κυριακή των Βαΐων, μια εβδομάδα πριν το Πάσχα του 2023, ώστε αυτό να λειτουργήσει και ως κίνητρο να μεταβούν οι ετεροδημότες στον τόπο καταγωγής τους) και οι δεύτερες κάλπες με την ενισχυμένη αναλογική να στηθούν στις 7 Μαΐου.
Σενάριο 2ο: Να στηθούν οι πρώτες κάλπες στις 2 Απριλίου και οι δεύτερες στις 23 Απριλίου, έχοντας πάλι μεσολαβήσει στο μεσοδιάστημα το Πάσχα.
Σενάριο 3ο: Σημαντικές πιθανότητες συγκεντρώνει επίσης το ενδεχόμενο να διεξαχθούν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές την Κυριακή 21 Μαΐου, ανήμερα της εορτής του Κωνσταντίνου και Ελένης. Οι δεύτερες κάλπες μετά θα στηθούν λογικά είτε την Κυριακή 18 Ιουνίου (δύο εικοσιτετράωρα μετά το τέλος των πανελλαδικών εξετάσεων) είτε την Κυριακή 25ης Ιουνίου. Σε μια τέτοια περίπτωση η διεξαγωγή τους σχεδόν θα συμπίπτει και με αυτό που έχει πει ο πρωθυπουργός, ότι πρόθεσή του είναι να εξαντλήσει την τετραετία.
Σενάριο 4ο: Η πλήρης εξάντληση της τετραετίας. Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές που είχαν φέρει τη Νέα Δημοκρατία στην εξουσία διενεργήθηκαν στις 7 Ιουλίου 2019. Θα μπορούσε λοιπόν ο πρωθυπουργός να προκηρύξει εκλογές και την Κυριακή 9 Ιουλίου του 2023. Εδώ όμως υπάρχει ένα μεγάλο μειονέκτημα. Θα βρισκόμαστε μεσούντος του καλοκαιριού και θα πρέπει η δεύτερη αναμέτρηση να πραγματοποιηθεί στις 30 Ιουλίου ή στις 6 Αυγούστου που πολλοί θα βρίσκονται στις παραλίες και η τουριστική σεζόν θα κορυφώνεται.
Σενάριο 5ο: Να προκηρυχθούν οι εκλογές πολύ νωρίτερα, π.χ. μια από τις τρεις Κυριακές του Φεβρουαρίου (5, 12, 19 ή 26 του μηνός), είτε για να προβεί η κυβέρνηση σε εκλογικό αιφνιδιασμό (θεωρώντας ότι θα βρει απροετοίμαστα τα κόμματα της αντιπολίτευσης) είτε γιατί το πολιτικό κλίμα θα έχει γίνει πολύ πιο τοξικό λόγω των αποκαλύψεων που σχετίζονται με τις υποκλοπές.
Το μειονέκτημα σε αυτή την περίπτωση είναι πως θα βρισκόμαστε μέσα στον χειμώνα και ενδεχομένως οι τιμές της ενέργειας να έχουν εκτοξευτεί. Συν τοις άλλοις, εάν δεν έχει τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι τιμές των προϊόντων θα συνεχίσουν να βρίσκονται στα ύψη και τα νοικοκυριά θα δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Ο αστάθμητος παράγοντας Ερντογάν
Τέλος, ένας ακόμη παράγοντας που θα πρέπει να συνυπολογιστεί είναι αυτός της κατάστασης με την Τουρκία. Ο πρόεδρος της γειτονικής χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει τις δικές του εκλογές στα τέλη Ιουνίου. Οι αναλυτές θεωρούν πως εάν επεδίωκε να προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο με τη χώρα μας, θα το έκανε από τον Μάρτιο και μετά, ούτως ώστε να πλησιάζει προς την ημερομηνία που θα στηθούν οι κάλπες στην Τουρκία και να έχει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη σύμφωνα με το δικό του σκεπτικό του.
Εάν βρεθούμε σε μια σοβαρή κρίση με την Άγκυρα, προφανώς οι εκλογές θα μετατεθούν προς το τέλος της τετραετίας της ελληνικής κυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, τονίζοντας ότι στοχεύει στην αυτοδυναμία.
