Δυστυχώς, εδώ και αρκετό καιρό ο 68χρονος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει γίνει απρόβλεπτος στις κινήσεις του. Και ενδεχομένως να γίνει ακόμη περισσότερο, όσο πλησιάζουμε προς τις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου 2023 και οι δημοσκοπήσεις συνεχίζουν να τον φέρουν στην καλύτερη περίπτωση δεύτερο. Προκειμένου ν’ ανατρέψει αυτό το δυσμενές για την πολιτική του τύχη κλίμα, προβαίνει συνεχώς σε νέες προκλήσεις κατά της χώρας μας.

Προτρέπει τα μαχητικά του να πραγματοποιούν υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά, εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες στην μεθόριο, δίνει εντολή να εξέλθει για έρευνες στη Μεσόγειο ένα νέο πανάκριβο πλωτό γεωτρύπανο, ζητά επίμονα να αγοράσει επιπλέον όπλα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία, αμφισβητεί ευθέως το καθεστώς κυριότητας της Ρόδου και της Κρήτης, ερμηνεύει κατά το δοκούν τις διεθνείς συνθήκες και το Δίκαιο της Θάλασσας και απειλεί τη χώρα μας πως εάν δεν αποστρατιωτικοποιήσει μια σειρά από νήσους του Αιγαίου, μπορεί να τις διεκδικήσει. Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα μέχρι πού μπορεί να φθάσει.

Από την άλλη πλευρά όμως οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι προετοιμασμένες για τα πάντα. Στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχουν γίνει πολλαπλές και εξαντλητικές συσκέψεις. Η στρατιωτική ηγεσία υπό τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, σε συνεργασία με την πολιτική (ήτοι με το ΥΠΕΘΑ αλλά και το Υπουργείο Εξωτερικών), έχουν καταρτίσει έναν μακρύ κατάλογο με όλα τα υποθετικά σενάρια κλιμάκωσης της τουρκικής συμπεριφοράς έναντι της χώρας μας καθώς, επίσης, και τους τρόπους αντίδρασης σε καθένα από αυτά.

Όπως σημειώνουν οι γνωρίζοντες, «είμαστε έτοιμοι ακόμη και για το πιο ακραίο σενάριο», προσθέτοντας μάλιστα με νόημα ότι η Άγκυρα είναι πολύ πιθανόν να επιχειρήσει να στήσει κάποια προβοκάτσια, ένα στημένο επεισόδιο, που θα την κάνει να φαίνεται προς τα έξω ως αμυνόμενη και την Αθήνα ως επιτιθέμενη. Μόνο τυχαίες δεν είναι οι συντονισμένες δηλώσεις του υπουργού Άμυνας της γείτονος Χουλουσί Ακάρ, του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού ότι η Ελλάδα είναι αυτή που προβαίνει σε παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, παραβιάζει τη Συνθήκη της Λωζάνης και κακομεταχειρίζεται τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Τα πιθανότερα σενάρια προκλήσεων που εξετάζει αυτή τη στιγμή η Αθήνα είναι τα εξής:

Ακραία πρόκληση στον αέρα

Μια από τις πλέον αναμενόμενες κινήσεις της Άγκυρας είναι να προβεί εκ νέου σε μπαράζ υπερπτήσεων αεροσκαφών της πάνω από τον ουρανό του Αιγαίου και πολύ κοντά ή πάνω από νησιά μας. Θυμίζουμε ότι στις 27 Απριλίου είχαν καταγραφεί μέσα σε μόλις ένα εικοσιτετράωρο, 168 παραβιάσεις του εναέριου χώρου των 10 ναυτικών μιλίων, αλλά και 42 υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών F-16 πάνω από ελληνικό έδαφος και κατοικημένα νησιά του ανατολικού Αιγαίου όπως είναι η Ρόδος, η Σύμη, η Σάμος, η Λέρος, η Κάλυμνος, η Κως, η Νίσυρος, η Χάλκη, οι Οινούσσες, οι Λειψοί και το Αγαθονήσι.

Η γειτονική χώρα είχε υποστηρίξει τότε πως έγινε επειδή την προηγούμενη ημέρα είχε προβεί σε αντίστοιχες παραβιάσεις η ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Κανείς δεν αποκλείει το γεγονός σε μια από τις αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο να υπάρξει ατύχημα ή και δυστύχημα που θα αποτελέσει τη θρυαλλίδα για να ξεσπάσει σύγκρουση.  

Αποστολή ερευνητικού σκάφους σε ελληνικό θαλάσσιο οικόπεδο

Από τις αρχές Αυγούστου ο πρόεδρος Ερντογάν έχει βγάλει για έρευνες στη Μεσόγειο το νέο υπερσύγχρονο πλωτό γεωτρύπανο Abdulhamid Han. Μέχρι στιγμής έχει κινηθεί σε τουρκικά χωρικά ύδατα, ανακουφίζοντας στην παρούσα φάση τους Έλληνες επιτελείς. Κανείς δεν αποκλείει όμως σε μια από τις επόμενες αποστολές του, να ζητηθεί από τον κυβερνήτη του πλοίου να προβεί για σεισμικές έρευνες π.χ. νότια της Κρήτης, σε περιοχή που κατά την Άγκυρα έχει δικαίωμα να το κάνει λόγω του μνημονίου που έχει υπογράψει με τη Λιβύη, αλλά η Αθήνα θεωρεί αυτή τη συμφωνία παράνομη και ανυπόστατη. Τι θα συμβεί εάν το γεωτρύπανο ξεκινήσει έρευνες σε διαφιλονικούμενο θαλάσσιο οικόπεδο και δη με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων;   

Μάλιστα ανάμεσα στα σενάρια που εξετάζονται είναι να προχωρήσει το γεωτρύπανο σε δραστηριότητες νοτίως της Κρήτης, όχι για λογαριασμό της Τουρκικής Δημοκρατίας αλλά της Λιβύης. Εδώ περιπλέκεται η κατάσταση καθώς μπαίνει στο γεωπολιτικό «παιχνίδι» και μια τρίτη χώρα, η Λιβύη.

Διμέτωπη πρόκληση σε Κρήτη και Καστελόριζο

Ομοίως περίπλοκο είναι και το σενάριο που εξετάζεται και θέλει την Τουρκία να στέλνει γεωτρύπανο νοτίως του ακριτικού Καστελόριζου (κοντά στο σημείο που το πλοίο Oruc Reis πραγματοποιούσε σεισμικές έρευνες το 2020) και ταυτόχρονα ερευνητικό σκάφος νοτίως της Κρήτης. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως το υπουργείο Εθνικής Αμύνης της χώρας μας θα ήταν αναγκασμένο να διασπάσει τις δυνάμεις του, στέλνοντας τμήμα του στόλου στο ένα σημείο και μια έτερη σημαντική μονάδα στο άλλο σημείο.   

Εκ νέου εργαλειοποίηση των μεταναστών

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν θεωρεί ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί και πάλι να εργαλειοποιήσει τους μετανάστες προκειμένου να δημιουργήσει πρόβλημα και νέες εστίες έντασης με την Ελλάδα. Μην ξεχνάμε τον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησε η υβριδική επίθεση στον Έβρο, αρχές του 2020.

Τα επεισόδια ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου εκείνης της χρονιάς, όταν η κυβέρνηση της γείτονος ανακοίνωσε ότι σε αντίδραση για τον θάνατο 33 Τούρκων στρατιωτών στο Ιντλίμπ, προχωράει μονομερώς στο άνοιγμα των συνόρων της προς την Ελλάδα για να περάσουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που επιδιώκουν να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες μετανάστες έφθασαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα κατά μήκος του ποταμού Έβρου. Η διακίνηση έγινε μέσω λεωφορείων και ταξί. Η προσπάθεια διάρρηξης του φράγματος με τούρκικο τεθωρακισμένο αυτοκίνητο ευρωπαϊκής προέλευσης δεν επέφερε το ποθητό αποτέλεσμα. Οι ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις με τη βοήθεια των πολιτών και του στρατού, κατάφεραν με πυροσβεστήρες, φωταγωγία, μεγάφωνα καθώς και με την επισκευή του φράχτη να εμποδίσουν την άτακτη εισβολή – ενώ εννοείται πως πιο πίσω υπήρχαν πολλαπλές γραμμές άμυνας.

Αποστολή ερευνητικού σκάφους σε «ξεχασμένη» περιοχή

Ένα από τα ενδεχόμενα που έχουν εξεταστεί από τους αρμόδιους φορείς της χώρας μας είναι, επίσης, η αποστολή από την Τουρκία ερευνητικού σκάφους σε περιοχή που έχει πολλά χρόνια να προκαλέσει επεισόδιο. Ένα τέτοιο σημείο για παράδειγμα είναι η θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Λέσβο ή στο βόρειο Αιγαίο.

Αποστολή ερευνητικού σκάφους στην ελληνο-αιγυπτιακή ΑΟΖ

Οι επιτελείς στα γραφεία της οδού Μεσογείων που εδρεύει το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, έχουν εξετάσει, επίσης, το ενδεχόμενο η Τουρκία να στείλει ερευνητικό σκάφος σε θαλάσσια περιοχή της ελληνο-αιγυπτιακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Εάν κατάφερνε η Άγκυρα να πραγματοποιήσει έρευνες σε αυτό το σημείο, επί της ουσίας θα ήταν σαν να ακύρωνε στην πράξη το ελληνοαιγυπτιακό σύμφωνο θαλάσσης σχετικά με τα δικαιώματα γεώτρησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, που υπεγράφη μεταξύ των δύο χωρών στις 6 Αυγούστου και επικυρώθηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο στις 27 Αυγούστου 2020.