Όταν στα μέσα Μαρτίου του 2003 ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναδείχθηκε πρωθυπουργός της Τουρκίας ο αραβικός κόσμος ένιωσε ικανοποίηση καθώς από τους πρώτους κιόλας μήνες ο ηγέτης της γειτονικής χώρας άρχισε να στρέφεται κατά του Ισραήλ ασκώντας έντονη κριτική στην πολιτική του.
Παράλληλα το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK PARTİ) που είχε ιδρύσει ο ίδιος το 2001 κέντριζε το ενδιαφέρον των γειτονικών χωρών αφού προέτασσε την ισλαμιστική του ταυτότητα.
Το AK PARTİ αντιπροσωπεύει μία από τις δύο κυρίαρχες ιδεολογίες στην πολιτική ζωή της Τουρκίας, τον ισλαμισμό, ενώ η άλλη ιδεολογία είναι ο κεμαλισμός που εκφράζεται κυρίως από τον στρατό και διαχωρίζει τη θρησκεία από το κράτος, ενώ σε πολιτικό επίπεδο κύριος πολιτικός του αντίπαλος είναι το ρεπουμπλικανικό σοσιαλιστικό κόμμα της Τουρκίας.
Δυσμενές κλίμα
Δέκα επτά χρόνια αργότερα το κλίμα έχει αλλάξει άρδην για τον «σουλτάνο» καθώς πλέον έχει καταστρέψει πλήρως τους δεσμούς με τον αραβικό κόσμο, με μοναδική εξαίρεση το εμιράτο του Κατάρ που διατηρεί άριστες σχέσεις μαζί του.
Μάλιστα ο νυν εμίρης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι ήταν αυτός που… δώρισε το 2018 στον κ. Ερντογάν το πολυτελές προεδρικό αεροσκάφος με το οποίο μετακινείται – όπου παρεμπιπτόντως για να γεμίσει τις δεξαμενές του απαιτούνται κάθε φορά καύσιμα αξίας 250.000 ευρώ.
Ο ρόλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας
Όλοι οι άλλοι Άραβες ηγέτες όμως έχουν διαταράξει τις επαφές με την Άγκυρα από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος άρχισε να δείχνει με έντονο τρόπο την υποστήριξή του στη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», μια διακρατική οργάνωση ισλαμιστών που έχει ιδρυθεί το μακρινό 1928 αλλά από το 2012 θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις κυβερνήσεις του Μπαχρέιν, της Αιγύπτου, της Συρίας, της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αλλά και της Ρωσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Το χάσμα που χωρίζει τον κ. Ερντογάν με τον αραβικό κόσμο βάθυνε ακόμη περισσότερο μετά την νέα αραβοϊσραηλινή συμφωνία που επιτεύχθηκε προ ημερών στην έκρυθμη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αρχικά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ακολούθως το Μπαχρέιν κατέληξαν σε συμφωνία με το Ισραήλ για την εξομάλυνση των σχέσεών τους, την οποία γνωστοποίησε μέσω Twitter ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Η δημοσιοποίηση έγινε αφού προηγουμένως ο Αμερικανός πρόεδρος συνομίλησε τηλεφωνικά με τον βασιλιά του Μπαχρέιν Χαμάντ μπιλ Ίσα Αλ Χαλίφα και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ιστορική πρόοδος
Στην κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν οι τρεις ηγέτες αναφέρουν ότι συμφώνησαν «να εγκαθιδρυθούν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και του Βασιλείου του Μπαχρέιν. Πρόκειται για μια ιστορική πρόοδο για την περαιτέρω ειρήνευση στη Μέση Ανατολή. Το άνοιγμα του απευθείας διαλόγου και των δεσμών μεταξύ αυτών των δύο δυναμικών κοινωνιών και προηγμένων οικονομιών θα συνεχίσει τη θετική μεταμόρφωση της Μέσης Ανατολής και θα αυξήσει τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία της περιοχής».
Για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ο πρόεδρος Ερντογάν και η εκδοχή του πολιτικού Ισλάμ που προωθεί στην περιοχή, αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα της εν λόγω χώρας.
Όπως σχολιάζει και ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο πανεπιστήμιο και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Δημήτρης Καιρίδης «ο Ερντογάν έκανε άθελά του ένα δώρο στους Ισραηλινούς, τους προσέφερε τους Άραβες. Οι Άραβες φοβούνται τον Ερντογάν και επιλέγουν την ομόνοια με το Ισραήλ. Γι’ αυτό και η Άγκυρα εναντιώθηκε με σφοδρότητα στην αραβοϊσραηλινή συμφωνία και κατήγγειλε ότι θα διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μετά τις τελευταίες εξελίξεις».
Οδεύουμε προς ειρήνευση στη Μέση Ανατολή;
Πληροφορίες αναφέρουν ότι και άλλες αραβικές χώρες τώρα σκέφτονται να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν συνάπτοντας διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, κάτι που σίγουρα δεν αρέσει καθόλου στην Άγκυρα.
Όπως αναφέρει η μεγάλη ειδησεογραφική ιστοσελίδα Al Monitor που εδρεύει στην Ουάσιγκτον και καλύπτει το χώρο της Μέσης Ανατολής, το γεγονός ότι η Τουρκία μπερδεύεται στις αραβικές υποθέσεις και υποστηρίζει διακαώς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα συνέβαλαν επίσης στο να οδηγηθούν κάποιες κυβερνήσεις της περιοχής πιο κοντά στο Ισραήλ.
Η Άγκυρα μπορεί να καλεί της άλλες χώρες να μην έχουν λόγο στα εσωτερικά της ζητήματα, αλλά η ίδια τα τελευταία χρόνια έχει εμπλακεί στα εσωτερικά της Αιγύπτου, της Συρίας και της Λιβύης, επιχειρώντας να φέρει στην εξουσία των χωρών αυτών κυβερνήσεις που διάκεινται θετικά απέναντί της.
